Дәріс тезисі Қазақстан тарихы пәнінен дәрістер кешені «Қазақстан тарихын» оқытудағы кредиттік технология бойынша Қазақстанның ежелгі дәуірден қазіргі күнге дейінгі тарихы бойынша материалдарды меңгеру және қабылдауды қамтамасыз ету үшін
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс тезисі
| Әдістемелік ұсыныс:
Дәрісте барлық сұрақтарды жалпы түрде айтып кетіп, студентерге кейбір мәселерді өздеінің оқуына қалтырып, дәрістің барлық сұрақтарын тұжырымдап, тақырыптың өзекті проблемаларын көрсету керек. Дәріс тезисі: 1925-1933 ж.ж. Қазақстанның партия ұжымын революционер-маман Ф.И. Голощекин басқарған. Ол Сталиндық бағытты насихаттап, «кіші Қазан» идеясын ұсынды. Оған қарсы болған ұлттық интеллигенция өкілдерін ол қуғынға ұшыратты. Олардың қатарында Т. Рысқұлов, Қ. Садуақасов, С. Сейфуллин, С. Ходжанов, Ш. Мынбаев ж.б. 1927 ж. желтоқсан айында партияның ХУ-сьезі өтті, тарихқа ол ұжымдастыру сьезі деп кірді. Оның шешімі бойынша 1932 ж. көктеміне дейін мемлекеттін ауылшаруашлығы ұжымдасқан шаруашлыққа айналу керектін. Ұжымдастыру саясаты зорлықпен жүргізілді, жергілікті халықтық ерекшеліктері ескерілмеді.1928 ж. шаруашылықтардың 2 % ұжымдастырылса, 1930 ж. 1 сәуірінде-50, 5 % дейін, 1931 ж. қазан айында 65 % жетті. 1931 ж. күзінде 122 районнан 48 ұжымдастырылды. 70-100% дейін жеткізілді. Науқан өте қатал түрде орындалып, билік талай адамдарды заңсыз қамауға отырғызды. Көбін сайлау құқығынан айырып жер аударды, ату жазасын берді тек 1933 ж 21 мың адам қамауға алынды. Билік қатарымен, кулактарді және байларды әлеуметтік тап ретінде жою саясаты жүргізді .1928 ж. 27 тамызында Орталық атқару комитеті және халық комисарлары кенесі . Байшаруашлықтармен жартылай фоедалдарды тәркілеу және қоныс аудару туралы Декрет қабылдады, 30 тамызда Декретті орындау туралы нұсқаулар шықты. Құжат бойынша 300-400 мал басы бар байларды тәркілеп, жер аударуға ұрықсат берілді. Ақсүйектерді мүлігіне қарамай қоныс аударды.1928 ж 17 қазанында Өкімет қарсы шыққандарға арнайы шешімін қабылдады. Е. Ерназаров басқарған ерекше комиссия құрылды. Олар өкімет шешімдерін іске асырды. Ұжымдастыру жылдары малшылар табы отрықшы өмірге көше бастады. 1930 ж. отрықшы шаруашлықтар саны 87.136 болса, 1933 ж. 242.208 болды. Ауыл шаруашылығы шығымдылық, қожайындылық жойылғасын, күрт төмендеп кетті. Малшаруашылық мүлде дағдарысқа ұшырады. Ұжымдастырудың алдында Қазақстанда 4,5 млн қана қалды. Наразлық білдірген халық қару алып бой көтерді. Республикада 372 жаппай түрде көтерілістер орын алды, 80 мың адам қатысты. Мысалы, Созақ ауданының шаруалары қолына қару алып, қарсылығын білдірді. Қарсылықтың ірі ошақтарына Семей, Алматы, Адай аймақтары айналды. Әсіресе, адай көтерілісін айтуға болады, ол Батыс қазақстаннан көшіріп жіберді. Қазақтың зиялы қаумының өкілдері зорлық ұжымдастыру саясатын қабылдамады.Қатал әрекеттер жұтқа айналып ашаршылық туғызды, салдарында 1930-1932 ж.ж. 2,1 млн. қазақ қырылды. Қазақ интеллигенциясы өкіметін назарын бұл апатқа айналдырсада, билік өз бағытын өзгертпеді. Ашаршылық пен репрессияда қашқан 1 млн аса Халық Қазақстаннан көшіп кетті. Олар Қытай, Монғолия, Турция, Ауғаныстан, Иран, Батыс, Еуропаға дейін кетті. Әдебиеттер: 1. Абылхожин Ж., Қозыбаев М., Татимов М., Казахстанская трагедия. //Вопросы истории. 1989, № 7. 2. Артықбаев М.К. Қазақстан тарихы. Хрестоматия. Алматы, 2003. 3. Козыбаев М.К. и др коллективизация в Казахстане: трагедия крестьянства. Алматы, 1992. 4. Михайлов В. Хроника великого джута. Документальное повествование. Алма-Ата,1990. 5. Омарбеков Т. Зобалаң. Алматы,1994. 6. Назарбаев Н.А. В потоке истории Алматы,1999. 7. Чокай Мустафа. Туркестан под властью советов. Алматы, 1993. жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|