Дәріс тезистері № апта Дәріс тақырыбы және тезистер Сағат көлемі №1 дәріс «Ұйым және басқарушылық қызметінің сипаттамасы»
жүктеу/скачать 291,03 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2 сұрақ. Билік және ықпал ету формалары
| 1. Билік және ықпал етудің мәні.
2. Билік және ықпал ету формалары 3. Көз жеткізу және қатысу. Дәрістің қысқаша мазмұны: 1 сұрақ. Билік және ықпал етудің мәні. Менеджмент функциясын тиімді орындау үшін, тиімді жетекшілік қажет ал тиімді жетекшілік басшының лидерлік ықпалымен, бағыныстыларымен тиімді әсер етумен байланыстырылады. Лидердің тиімділігін басқаларға қаншалықты әсер ете алуымен бағаланады. Басқарушы мен лидердің арасында айырмашылық бар. Басқару – бұл басшының өз бағыныстыларына белгілі бір тапсырмаларды бере отырып, оның орындалуын жүзеге асыратын ақыл-ой еңбегі. Ал лидер – бір адамның топ мүшелеріне ықпал етуі. Басшы өкілеттіліктерді делигирлеу арқылы ұйымның басшылық қызметін атқартын болса, ал лидерлікке өкілеттілік керек емес. Ұжым жетекшісі дегеніміз – бір уақытта әрі лидер әрі бағыныстыларын тиімді басаратын басшы. Оның мақсаты басқаларға ұйым жұмысын тиімді орындауына ықпал ете білу. Ықпал ету – бір адамның екінші бір адамның мінез құлқына, қарым-қатынасына т.б. өзгеріс енгізуі. Ол өтініш арқылы, қорқыту т.б. жүзеге асырылады. Билік дегеніміз – басқалардың міне-ұлқына ықпал ете білу мүмкіндігі. Басқаруда биліктің қажеттігі зор. Ресми өкілеттіліктерге қосымша билік қажет. Себебі, басшы қол астындағы бағыныстыларға, одан да тыс адамдарға байланысты болады. Билікпен ықпал ету лидерліктің құралдары болып табылады. Егер жетекшілер басқаларға әсер ету үшін қажетті билік болмаса, онда ол өзіне қажетті ресурстарды басқа адам арқылы ала алмайды, сөйтіп ұйым жұмысының тиімділігі нашарлаайды. 2 сұрақ. Билік және ықпал ету формалары Жетекшілік ету үшін ықпал ету қажет. Ал ықпал ету үшін биліктің негізі болуы керек. Белгілі бір билікке ие болу үшін бағыныстыға немесе бір адамнан екінші бір адамға аса қажетті нәрсе арқылы өзіңізге бағынуға мәжбүр етеді. Осыған байланысты биліктің немесе ықпал етудің 5 формасы бар: Мәжбүр етуге негізделген билік. Мұнда орындаушы ықпал етудің әрекетінен жасқанады, аса үлкен қажеттіліктерді қанағаттандырмай тастайды деп қорқады. Яғни үрейлендіру арқылы ықпал ету. Марапаттауға негізделген билік. Мұнда орындаушы ықпал етушіге өз еңбегінің жемісі үшін жақсы сыйлық аламын деп күтеді, оның айтқанын оындайды. Бұл билік етудің тиімді формасы және күту теориясымен байланысты. Сараптау билігі. Орындаушы ықпал етушінің білімі бар деп сенеді. Осыған байланысты оның айтқанын орындайды. Бұл әдіске дәрігер мен емдеуші адамның арасындағы қарым-қатынасты айтамыз. Эталондық(үлгі) билігі. Орындаушы ықпал етушінің қасиеттеріне, сыртқы сипаттамасына ұқсағысы келеді. Билік етудің бұл формасы хорезм арқылы арқылы әсер етуді білдіреді. Хорезм – лидердің жеке қасиеттері мен қабілеттеріне байланысты құрылған билік. Хорезматикалық ықпал – орындаушының өз басшысына деген құрметіне, силастығына негіздеоген. Хорезматиканың белглері: сыртқы түрінің ықпалдылығы (сыртқы түрі тартымды болады) мінез құлқының тәуелсіздігі. Басқамен қарым-қатынас дұрыс орнатып, сөйлесе және тіл табыса алады. Кез-келген жаңдайда өзін жоғалтпайды, сенімді адам, ойы өте жинақы, ситуацияларды меңгере алады. Заңды билік- орындаушы ықпал етушінің билік беруге құқығы бар, ал оны орындау өзінің міндеті деп сенеді. Бағынышты басшының бұйрығын ұйымның иерархиялық төменгі сатысында тұрғандардың орындауы қажет деп ойлайды. Дәстүр - ұйым үшн де, асшы үшін де өте тартымды құрал. Ол адамға емес лауазымға ықпал етуге үйретеді. Бұл жағдайда тұрақтылық көтеріледі. Себебі ұйым бір адамның қабілетіне тәуелді емес. Дәстүрге бағынуға ұйымдар ықпалдың бірер тиімділігі жоғары болады. жүктеу/скачать 291,03 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|