4. Мектепішілік бақылаудың принциптері, түрлері, әдістері, мазмұны. Педагогикалық диагностиканы іске асыруда мұғалім мынадай
принциптерді басшылыққа алуы тиіс: тұтастық, диагностикалық мақсаттық,
тұрақтылық, оқыту мен тәрбие берудің бірлігі, ұжым мен жеке тұғалардың
бірлігі,
диагностиканың
ғылымның
даму
деңгейіне
сәйкестілігі,
диагностиканың кешенді сипаты, т.б.
Кейбір принциптерге тоқталатын болсақ, олар төмендегідей
сипатталады: Мақсаттылық принципі бақылау белгілі мақсатқа негізделсе
және еріксіз бақылаудағы сияқты өзгермелі тітіркендіргіштердің болмауы.
Кімде-кім ғылыми бақылауды өткізгісі келсе, бастапқыда зерттеуге сай
бірнеше болжамдар ұсынып, бақылау кезінде сол бағытта жұмыс жасайды.
Тұрақтылық принципі біз үстіртін әсерге мән бермей, қысқа да нақты емес
ақпараттарға ие болмауымыз қажет. Осы мақсатпен келесідей әдіснамалық
негіздерді көрсетеміз: бақылауды кім ұйымдастырып отырса, ол нені
бақылайтынын біледі. Егер бір ситуацияны бірнеше адам бақылап жүрсе,
олардың бақылаулары қаншалықты бір-біріне сәйкес келетінін көру қажет.
Бақылаушылық принципі бақылаулары бірнеше рет қайталанып жатып,
бірнеше бақылаушылардың бақылаулары сәйкес келіп жатса, басқа негізгі
топтардың арасында тексеріліп өтілуі керек. Бұның себебін білгенде, оның
алынған нәтижелері сол топ үшін жарамай қалуы мүмкін.
Сонымен педагогикалық диагностиканы өзіне тән ерекшелігі, дербес
обьектісі, өзіндік зерттеу тәсілі, міндеттері мен принциптері бар оқу-тәрбие
үдерісінің барлық деңгейінде қолданылатын педагогикалық іс-әрекеттің бір
бөлігі деуге болады. Педагогикалық диагностика педагогикалық үдерістің
59
ажыратылмайтын бөлігі ретінде тәрбиелеу мен оқытуды жүзеге асыру, бұл
үдерістердің нәтижесін бағалау, талдау және есепке алуды талап етеді.
