Дәрістік кешен №1-2 дәріс. Мүмкіндігі шектеулі балаларға тәрбие жұмыстарын жүргізудің теориялық негізі
жүктеу/скачать 293,5 Kb.
|
шпор Арнайы мектептеги тарбие
- Бұл бет үшін навигация:
- Тәрбие процесінің жүйесі мен құрылымы "ГП — күрделі дииамикалык
| Тәрбиеші тұлғасы
Тәрбиенің ең маңызды субъективті факторы — бұл тәрбиеші тұлғасы. Адам жанының кейбір нәзік тұстарын, Торбис процесімен ілесе жүретін мыңдаған үлкенді-кішілі өзара ықпал-әрекеттерді қамтудың мүмкіншілігі аз. Мұндайда пәрменді тәрбиенің аса маңызды шарты —тәрбиеші түлғасы. Қазіргі тәрбиелеу процесіндегі тәрбиешінің рөлі, тәрбиелік әсердің бәрін өзіне бұрып, процеске жетекшілікті өз қолына алу емес, керісінше, оның ұйымдастырушылық және бағыттаушылық күшінің мәнділігі мен ондағы демократизмнің, шығармашылық еркіндіктің көптігімсн байланысты. Тәрбиеші маңызды табыстарға нақты жүргізіліп отырған ТП жағдайын ескеріп, өзінің тәрбие жүұмыстарына дұрыс талдау жасап, олардан дұрыс есшім шығарғанда ғана қол жеткізеді. Авторитарлы педагогиканы туындатқан төмен кәсіптік деңгей тәрбиеленушілердің тәрбиешіден белініп қалуына басты себеп болды. Педагогикалық жаңаша қатынас жасау мектепті демократизациялау және гуманигзациялау идеялары негізінде іске асады, сонымен қоса, балаға қамқорлық, сүйіспеншілік және рақымшылық сияқты қарапайым адамдық сезімдерді түзету негізінде мүмкіндік туады. Сондықтан, қазіргі тәрбиешінің негізгі міндеті де тәрбиеленушіні педагогикалық ықпалға дайындап, ыңғайластыруға байланысты. Педагогикалық позицияның өзі де тәрбиеленушіге білінбейтін, жасырын, әдепті болуы қажет. Педагог бала жанының төбеден бақылаушысы болмай, оны достық пиғылмен тәрбиелеп осіруі қажет. Тәрбие процесінің жүйесі мен құрылымы "ГП — күрделі дииамикалык жүйе. Бүл жүйснің әр компоненті өз кезегінде өзіндік компоненттері бар жүйе ретінде қаралады. Қолайлы анықтау шектерін қолдану арқылы әрқилы жүйе мен құрылымдар түзуге болады. Қазіргі теориялық педагогикада ТП талаптарымен қүрылған мынадай жүйелері белгілі: ТП мақсаты, міндеті, мазмүны, процестің өту жағдайлары,, тәрбиеші мен тәрбиеленушінің қарым-қатынасы, тәрбие іс-әрекетінің қолданылатын әдістері мен формалары, процестің даму кезеңдері және т.б. Солардың кейбіреулерін қарастырайық: Мақсаттық талап ТП-нің құрылымын шешуге бағытталған міндеттердің бірізділігін білдіреді. Қазіргі мектеп жағдайында тәрбие процесінің бағыттары мынадай: - үйлесімді, жан-жақты дамыту мақсатын есепке ала отырып, тұлғаны біртұтас қалыптастыру; - азаматтық құндылықтар, әлеуметтік-бағдарлы мотивация, ақыл-ой, эмоционалдық және еріктік үйлесім ауқымы негізінде тұлғаның адамгершілік сапаларын қалыптастыру - оқушыларды ғылыми, мәдени және өнер, т.б. қоғамдық құндылықка қатыстыру; - қоғамның демократиялық өңделуіне, тұлғаның құқықтары мен міндеттеріне сәйкес өмірлік позицияға тәрбиелеу; - тұлғаның мүмкіндіктері мен тілектерін, сонымен бірге әлеуметтік талаптарын ескере отырып, оның икемділігін, ептілігін және қызығушылығын дамыту; - оқушылардың даралық және қоғамдық түсінімдерін дамытатын танымдық іс-әрекет ұйымдастыру; тұлғаны сапалы тәрбиелеу мақсатында әлеуметтік құнды, әрі жан-жақты іс-әрекет ұйымдастыру; - тұлғаның аса маңызды әлеуметтік функциясын, яғни, өзгермелі еңбектік іс-әрекет жағдайындағы қатынастарын дамыту, әлеуметтік қуаттылықты көтеру. Келесі құрылым ТП -нің негізгі сатыларын белгілеуге негізделеді. Бұл сатылар - қойылған міндеттердің сапалы шешілуіне бағытталған бірізді кезеңдердің міндетті түрде өтетін процесі. Құрылым ТП бірізділігінің және бірлігінің терең заңдылығын түсінуде өте маңызды: - қойылатын талаптар мен ережелерді тәрбиеленушілердің түсінуі; - білімнің сенімділігі; ІМ қалыптастыру; - әрекетке араласу және іс-әрекет арқылы тәрбиелеу.Келесі құрылым да бірізді процесс кезеңдерінқарауға негізделеді, бірақ ол енді басқа талаптарға, яғни процесестің жүруінің пәрменділігін қамтамасыз ететін. Тіктер арасындағы байланыстар мен тәуелділіктерге негізделедізделеді: а) тәрбиенің негізгі міндеттері мен мақсаттарынқамтитын процесті жоспарлау; б) материалды (еңбек, табиғатты қорғау); қоғамдық (ұжымдық, ұйымдастыру- рушылық, коммуникативтік); рухани (эмоционалды, танымдық, құндылық-бағдарлаушылық) іс-әрекеттерді ұйымдастыру; в) тәрбиеленушілердің негізгі әрекеттерінде тұлға аралық қарым-қатынасын және оның дамуын реттеу; г) жоспарланған және ережелердің айырмашылығын бақылау жәнеқорытындылар шығару, жіберілген қателіктер мен қолізетін жетістіктерге талдау жасау. ТП кезендерінің өлшем шектері ретінде педагогика-әрекетінің бірізділігін пайдалануға болады. Бұл жағдайда ғылымда мынадай бірлікеср пайда болады: жалпы нормалар жөне талаптармен танысу;қарымрым-қатынас қалыптастыру;көзқарастар мен тұжырымдар қалыптастыру;іғаның жалпы бағытын қалыптастыру. Бұл әрексттердің барлығының нәтиессі — нормалықтоптағы тұрақты мінез-құеттерін баулу. әдеттердің әдеттенуі біртіндеп мінез бітістеріне,қасиеттерге ауысады. жүктеу/скачать 293,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|