44
office- офис
мекені және телефоны
home- ұй мекені және телефоны
project/plan- хабармен байланысты жоба.
Бірнеше үлкен емес есептердің орындалу түрі ол командалық жол интерфейсін қолдану. Сіздер
жұмыс жасайтын программаның аты shell командалық интерпретаторы.
Қазіргі Unix жүйесінде үш командалық интерпретатор қолданылады: Bourne shell (/bin/sh), c shell
(/bin/ csh), korn shell (/bin/ksh).
Командалық интерпретатор ОЖ-де маңызды орын алады:
1.
Ең бірінші программа shell, ол пайдаланушы жүйеге кірген уақытында ол программаның
жұмысы басталады, shell келесі жұмысты атқарады:
А) терминалды қосқан уақыттан getty ( 1м) процесі активтеледі ол терминалды қатынаудың
сервері болып саналады және ол login (1) программасын іске қосады. Ал
ол программа
пайдаланушының аты мен паролін сұрайды.
Б) егер пайдаланушы жүйеде тіркелген жағдайда және паролі дұрыс болса, онда login
программасы пайдаланушының /etc/ passwd файлының соңғы өрісінде көрсетілген программасын іске
қосады.
В) shell сәйкес командалық файлды инициациялайды және пайдаланушының терминалына
шақыру береді. Сол кезден пайдаланушыға командаларды енгізуге болады.
Г) shell пайдаланушы негізген команданы оқиды, енгізген жолға анализ өткізеді және
пайдаланушының жазғаны бойынша әрекет орындайды немесе программа және функция табылмаған
жағдайда қате жайында хабарлайды.
Д) Интерпретатормен жұмыс аяқталған соң пайдаланушы exit командасын енгізеді және жүйеден
шығады.
2.
Командалық интерпретатор программалау үшін ыңғайлы түрі болып табылады.
Әр командалық интерпретатордың тіл синтаксисі бір бірінен айырмашылығы бар. Сондықтан біз
базалық ретінде Bourne интерпретаторын қарастырайық. Shell арқылы бар утилиттерді қолданып қиын
программаларды құруға болады. Shell тілінде программалар көбінесе скрипттар немесе сценарилер деп
аталады. Интерпретатор скрипт-файлынан жолды оқып, оларды командалық
жолдан пайдаланушы
енгізгендей орындайды.
3.
Пайдаланушы жүйеге кірген уақытында оның инициализацияланған скрипті іске қосады, ол
бірнеше функцияларды орындайды: программаларды табу үшін жолды белгілейді, терминалды
инициализациялайды, пошталық жәшіктің орналасуын анықтайды. Инициализациялайтын скрипт
пайдаланушының үй каталогында орналасады. Әр түрлі командалық интерпретаторда әр түрлі
инициализациялайтын скрипттар қолданылады.
Командалық интерпретатор
Инициализациялайтын скриптор
Bourne shell
C shell
Korn shell
Profile
Login және cshrc
Profile және kshrc
Bourne-again shell(bash)
Profile және bashrc
Profile және login скрипттары жүйеге бірінші кірген уақытта орындалады. Cshrs,
kshrs және bashrc
скрипторы интерпретаторының әр бір іске қосқан уақытында орындалады.
4.
Негізгі ОЖ инициализациясы shell скриптінің орындалғанында болады.
Әрбір стандартты командалық интерпретатордың өзінің программалау тілі бар, олар қиын
есептерді орындау үшін командалық файл немесе скрипттрда құруға мүмкіндік береді.
Shell интерпретаторы тізбекті командаларды скрипттан оқып және оларды орындайды. Бұл
жағдайда скрипттен үлкен өнімділікті күтуге болмайды, бірақ ол тиімді болып саналады, өйткені бәрі
көрнекті және оңай. Егер программаның өнімділігі ең маңызды болатын болса, онда программалау
үшін тиімді болып Си тілі с аналады.
Скрипт ол кәдімгі текстілі файл, оның ішінде командалық интерпретаторға түсінікті
инструкциялар жазылады. Олар shell командаларының өрнектері және функциялары болуы мүмкін.
Командалық интерпретатор файлдан инструкцияларды оқиды және тізбекті оларды орындайды.
45
Bourne shell интерпретаторында комментариялар ‘#’символынан басталады, ол программаның әрі
қарай орындалуын жеңілдетеді. Комментариялар жолдың бәрін алмауы мүмкін, ол командадан кейін
жазылуы мүмкін.
Жүйеде әр түрлі интерпретатордың
скрипттары бар, сондықтан интерпритациялайтын
команданың атын көбінесе бірінші жолда көрсетеді, мысалы: # ! binish.
Бұл жағдайда скрипт Bourne shell тексті арқылы иетерпретацияланады. Командалық жолда
скриптті іске қосқан жағдайда (ол үшін орындауға құқығы болу қажет). Жаңа командалық
интерпретатор іске қосылады, командаларды енгізу бұл кезде скрипт файлынан орындалады.
Жағдайларды бақылау үшін жүйеде syslog программасы қолданылады, ол екі негізгі функцияны
орындайды- файлды тіркеу және администраторға басқаруды беру.
Бұл программа орындалғанда хабарлар маңыздылығы бойынша жіберілу пункттеріне үлестіріледі.
Пункттар
ретінде файлдар, терминалдар немесе басқа машиналар болуы мүмкін.
Syslog- тің бөліктері болып табылатын:
1. syslogd- тіркеу домені
2. кітапханалық программалар – openlog, syslog, closelog.
Осы программалар арқылы syslog жүйесінің файлдарына деректер жіберіледі.
3. logger- тіркеу элементтердің жазбасы үшін пайдаланушы деңгейінің командасы.
Достарыңызбен бөлісу: