Дәрістік сабақ конспектілері. дәріс

39 
Ішкі жадыны – (бұл дискінің негізі) көптеген байттардан құралған кеңістіктің бірөлшемді 
сызықтық адресіретінде қарастыруға болады. Оның оперативті жадыдан айырмашылығы ол токқа 
тәуелді емес, үлкен сиымдылығы бар және негізгі жадыны кеңейту кезінде қолданады. 
Көпдеңгейлі схеманы былайша қолданады. Жадының жоғарғы деңгейінде орналасқан ақпарат 
үлкен нөмерлі деңгейде сақталады. Егер процессор керек ақпаратты і-ші деңгейден таба алмаса, онда 
ол келесі деңгейден іздей бастайды. Керек ақпаратты тапқаннан кейін ол тезірек орындалатын 
деңгейге беріледі.
Мұндай ұйымдастыру әдісі кезінде жады дегейінде болғанша қатынау жылдамдығы азайтылады 
және де оларға қатынас жасау жиілігі де азайтылады. 
Бұл жерде негізгі рөлді шектелген уақыт бөлігінде жады адресінің кішкене жиынымен жұмыс 
істейтін нақты программа қасиетімен сипатталады. Бұл жергілікті қасиет.
Логикалық жады.Ұяшықтың сызықтық жиыны түріндегі жадының аппаратты ұйымдастырылуы 
программистердің программа мен деректерді сақтауды ұйымдастыруымен сәйкес келмейді. Көпшілік 
программалар кеңістіктегі сызықтық адрестерді түзе отырып, бір-біріне тәуелсіз модуль жиынымен 
сипатталады. Бірақ модульдер әр аймақтағы жадыға әсер етеді және әр түрлі қолданылады. 
Бұл көзқарасты қолдайтын жадыны басқару схемасы сегментация деп аталады. Сегмент – ішінде 
сызықтық адресті қолдайтын арнайы тағайындалатын жады аймағы. Сегмент процедураға, массивке, 
стекке және скалярлы шамаға ие болады, бірақ аралас типтегі ақпарат жоқ. 
Алғашында жады сегменті программа кодтары фрагменттері (мәтіндік редактор, 
тригонометриялық кітапхана) әр процесс өзінің кеңістіктегі адресіне ақпараттың көшірмесін сақтау 
керек. Бұл бірнеше процесстер жадыны көрсететін жүйеде ақпаратты сақтайды жадының жеке бөлігі 
сегмент деген атқа ие болады. Жады, осылайша, сызықтық болмайтын болды және екі өлшемдіге 
айналып кетеді. Адрес екі компоненттен тұрады; сегмент нөмерінен, сегмент ішінде араласудан 
тұрады. 
Оперативті жадыда нақты болатын адрестен процесс қатынас жасайтын адрестің айырмашылығы 
үлкен. Әрбір жанама жағдайда программа адресін қолдану әр түрлі адреспен беріледі. Мысалы, 
бастапқы мәтіннің адресі символды болады. Компилятор осы символды адрестерді араласқан 
адрестермен (модульдің басынан n байтты) байланыстырылады. Мұндай адрес логикалық (кеңістіктегі 
жады жүйесінде ол вртуальды деп аталады) адрес деп аталады. Барлық логикалық адрестердің 
жиынтығын кеңістіктің (виртуальды) логикалық адресі деп атайды. 
Адрестерді байланыстыру. Кеңістіктің логикалық және физикалық адресі ұйымдастыру жағынан 
да, көлем жағынан да бір біріне сәйкес келмейді. Кеңістіктің логикалық адресінің ең жоғарғы көлемі, 
өлшемі процессор разрядын анықтайды және қазіргі жүйеде кеңістіктің физикалық адресінің өлшемін 
көбейтеді. ОЖ және процессор негізгі жадыда сәйкесінше ағымдағы программаның орналасуы нақты 
физикалық адрестегі программа кодына сілтемені көрсететін қабілеті болу керек. Адрестің мұндай 
түрі адрес трансляциясы немесе адресті байланыстыру деп аталады. Физикалық программа 
операторы көмегімен жасалған логикалық адресті байланыстыру оператордың орындалуына дейін 
немесе оның орындалып жатқан кезінде іске асырылуы керек. Осылайша, жадыға деректермен 
инструкция байланысы кем жағдайларда орындалады: 
1. Компиляция кезеңі. (Compile time) Жадыда компиляция кезінде процесстің орналасатын 
орныанық белгілі болса, онда физикалық адрес сәйкесінше сол орында өндіріледі. Программаның 
бастапқы адресін өзгерту үшін оның кодын қайтадан компилирлеу керек. Мысал ретінде MS-DOS-та 
*.com программасыналуға болады, ол компиляция стадиясында оны физикалық адреспен 
байланыстырады. 
2. Жүктеу кезеңі. (Load time). Егер компиляция стадиясында программалардың орналасуы туралы 
ақпарат болмаса, онда компилятор араласқан кодты өндіреді. Бұл жағдайда байланыстыру жүктелген 
уақытқа дейін орындалмайды. Егер Бастапқы адрес ауыстырылса, онда өзгертілген шама есебінде 
кодты қайта жүктеу керек. 
3. Орындалу кезеңі. (Execution time). Егер процесс жадының бір жағынан екіншісіне өту кезінде 
ауыстырылған болса, онда байланыстыру стадиясына дейін орындалмайды. Мұнда арнайы 
құрылғының бар болғаныдұрыс, мысалы ауыстырушы регистрдің болғаны дұрыс. Қазіргі ОЖ-нің 
көбінде «орындалу» кезеңінде адрес трансляциясы іске асыру арнайы аппарат механизмі үшін 
қолданылады. 
Жадыны қолдануда тиімдібақылаумен қамтамасыздандыруүшін ОЖ келесі функцияларды 
орындау керек: 
- процесстің кеңістіктегі адресінің физикалық жадының белгілі бір аймағына әсері; 
- бір-бірімен бәсекелес (конкурент) процесстер арасында жадының бөлінуі; 
- процесстің кеңістіктегі адресіне қатынас жасауын бақылау; 

40 
- оперативті жадыда орын болмаған кезде ішкі жадыдан процесстердің түсуі (бүтіндей немесе 
біртіндеп); 
- бос қалған және бос емес жадыны есепке алу. 

жүктеу/скачать 0,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: