Дәрістік сабақ конспектілері. дәріс
жүктеу/скачать 0,66 Mb. Pdf көрінісі
|
ДӘРІСТЕР 1-15 Операциялық жүйелер (1)
| Бақылау сұрақтары
1. Торапты басқару үшін ұйымдастыру есептері 2. Жаңа пайдаланушыларды қосқанда жүйе не орындайды 3. Торапты интерфестерді конфигурациялаған кезде қандай опциялар қолданылады 4. route командасының тағайндалуы 5. Usenet телеконференциясы 15 дәріс. Қашықтан өңдеу. Электрондық пошта. Операциялық жүйені инициализациялау, генерациялау және пішінүйлесімдіру. Ақпаратты тораптық қорғау программалық құралдары. Қортынды. Электронды поштаны басқару. Sendmail программасы. Бұл программа тораптық қолданбаларда электронды поштаны ұйымдастырудың негізі болып табылады. Келесі функциялар орындалады: - пайдаланушыдан бастап хабарларды басқару - пайдаланушының мекендерін анықтау - транспорттық және жеткізетін агенттерді таңдау - жеткізетін агенттің сұрауы бойынша мекендерді өзгерту - өзгертілген хабарды жеткізетін агентке жіберу. Жоғарыда көрсетілгеннен басқа бұл программа қателер немесе жеткізілмеген хабарлар жайында хабар генерациялайды. Келесі негізгі режимдер болуы мүмкін: bd – домен режимі bi- бұркемеленген псевдонимдер инициализациясы bf- кезекті баспаға шығару bt- мекендерді тексеру режимі bs- серверді стандартты енгізу режимі. Bd режимінде sendmail командасы 25 нөмерлі торапты портты тыңдайды және жұмыстың пайда болуын күтеді. Команда келесі түрде көрсетіледі: /usr/sbin/sendmail-bd-g1h Бұл жерде жұмыс bd домені режимінде 1 сағат кванттық уақыт аралығымен (тексеру интервалы 1 сағат). Егер хабар кезекке қойылса, команда берілген интервал арасында хабарды жіберуге мүмкіндікжасайды, бұл жағдайда үрдіс құрылады – ағын sendmail.pid атты. Әр ағын құрылған кезде ол ағынды жою қарастырылуы қажет, мысалы kill head – 1 sendmail.pid командасы арқылы. Sendmail – V8 версиясы. Бұл версияның негізгі командаларына жіберілетін нұктелері user.bd дерекқор базасында анықталады. Бұнда қолданушылар жәйлі орталық архив орналасады. Осы деркқорда құрылатын негізгі өрістер: mailname- машина аты maildrop- қолданушы поштасының жеткізетін мекені mailsender- қолданушы конвертінің аты fullname – қолданушының толық аты 44 office- офис мекені және телефоны home- ұй мекені және телефоны project/plan- хабармен байланысты жоба. Бірнеше үлкен емес есептердің орындалу түрі ол командалық жол интерфейсін қолдану. Сіздер жұмыс жасайтын программаның аты shell командалық интерпретаторы. Қазіргі Unix жүйесінде үш командалық интерпретатор қолданылады: Bourne shell (/bin/sh), c shell (/bin/ csh), korn shell (/bin/ksh). Командалық интерпретатор ОЖ-де маңызды орын алады: 1. Ең бірінші программа shell, ол пайдаланушы жүйеге кірген уақытында ол программаның жұмысы басталады, shell келесі жұмысты атқарады: А) терминалды қосқан уақыттан getty ( 1м) процесі активтеледі ол терминалды қатынаудың сервері болып саналады және ол login (1) программасын іске қосады. Ал ол программа пайдаланушының аты мен паролін сұрайды. Б) егер пайдаланушы жүйеде тіркелген жағдайда және паролі дұрыс болса, онда login программасы пайдаланушының /etc/ passwd файлының соңғы өрісінде көрсетілген программасын іске қосады. В) shell сәйкес командалық файлды инициациялайды және пайдаланушының терминалына шақыру береді. Сол кезден пайдаланушыға командаларды енгізуге болады. Г) shell пайдаланушы негізген команданы оқиды, енгізген жолға анализ өткізеді және пайдаланушының жазғаны бойынша әрекет орындайды немесе программа және функция табылмаған жағдайда қате жайында хабарлайды. Д) Интерпретатормен жұмыс аяқталған соң пайдаланушы exit командасын енгізеді және жүйеден шығады. 2. Командалық интерпретатор программалау үшін ыңғайлы түрі болып табылады. Әр командалық интерпретатордың тіл синтаксисі бір бірінен айырмашылығы бар. Сондықтан біз базалық ретінде Bourne интерпретаторын қарастырайық. Shell арқылы бар утилиттерді қолданып қиын программаларды құруға болады. Shell тілінде программалар көбінесе скрипттар немесе сценарилер деп аталады. Интерпретатор скрипт-файлынан жолды оқып, оларды командалық жолдан пайдаланушы енгізгендей орындайды. 3. Пайдаланушы жүйеге кірген уақытында оның инициализацияланған скрипті іске қосады, ол бірнеше функцияларды орындайды: программаларды табу үшін жолды белгілейді, терминалды инициализациялайды, пошталық жәшіктің орналасуын анықтайды. Инициализациялайтын скрипт пайдаланушының үй каталогында орналасады. Әр түрлі командалық интерпретаторда әр түрлі инициализациялайтын скрипттар қолданылады. Командалық интерпретатор Инициализациялайтын скриптор Bourne shell C shell Korn shell Profile Login және cshrc Profile және kshrc Bourne-again shell(bash) Profile және bashrc Profile және login скрипттары жүйеге бірінші кірген уақытта орындалады. Cshrs, kshrs және bashrc скрипторы интерпретаторының әр бір іске қосқан уақытында орындалады. 4. Негізгі ОЖ инициализациясы shell скриптінің орындалғанында болады. Әрбір стандартты командалық интерпретатордың өзінің программалау тілі бар, олар қиын есептерді орындау үшін командалық файл немесе скрипттрда құруға мүмкіндік береді. Shell интерпретаторы тізбекті командаларды скрипттан оқып және оларды орындайды. Бұл жағдайда скрипттен үлкен өнімділікті күтуге болмайды, бірақ ол тиімді болып саналады, өйткені бәрі көрнекті және оңай. Егер программаның өнімділігі ең маңызды болатын болса, онда программалау үшін тиімді болып Си тілі с аналады. Скрипт ол кәдімгі текстілі файл, оның ішінде командалық интерпретаторға түсінікті инструкциялар жазылады. Олар shell командаларының өрнектері және функциялары болуы мүмкін. Командалық интерпретатор файлдан инструкцияларды оқиды және тізбекті оларды орындайды. 45 Bourne shell интерпретаторында комментариялар ‘#’символынан басталады, ол программаның әрі қарай орындалуын жеңілдетеді. Комментариялар жолдың бәрін алмауы мүмкін, ол командадан кейін жазылуы мүмкін. Жүйеде әр түрлі интерпретатордың скрипттары бар, сондықтан интерпритациялайтын команданың атын көбінесе бірінші жолда көрсетеді, мысалы: # ! binish. Бұл жағдайда скрипт Bourne shell тексті арқылы иетерпретацияланады. Командалық жолда скриптті іске қосқан жағдайда (ол үшін орындауға құқығы болу қажет). Жаңа командалық интерпретатор іске қосылады, командаларды енгізу бұл кезде скрипт файлынан орындалады. Жағдайларды бақылау үшін жүйеде syslog программасы қолданылады, ол екі негізгі функцияны орындайды- файлды тіркеу және администраторға басқаруды беру. Бұл программа орындалғанда хабарлар маңыздылығы бойынша жіберілу пункттеріне үлестіріледі. Пункттар ретінде файлдар, терминалдар немесе басқа машиналар болуы мүмкін. Syslog- тің бөліктері болып табылатын: 1. syslogd- тіркеу домені 2. кітапханалық программалар – openlog, syslog, closelog. Осы программалар арқылы syslog жүйесінің файлдарына деректер жіберіледі. 3. logger- тіркеу элементтердің жазбасы үшін пайдаланушы деңгейінің командасы. жүктеу/скачать 0,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|