Дидактикалық ойын, оның мектеп жасына дейінгі балалардың дамуындағы рөлі. Үстел үстіндегі ойындар балалар үшін қызықты іс-шара. Олар әр түрлі: жұптасқан суреттер, лото, домино. Оларды пайдалану кезінде шешілетін даму міндеттері де әр түрлі
жүктеу/скачать 115,23 Kb.
|
Дидактикалық ойын
- Бұл бет үшін навигация:
- Үстел ойындары Үстел үстіндегі ойындар - балалар үшін қызықты іс-шара. Олар әр түрлі: жұптасқан суреттер, лото, домино. Сөздік ойындар
- 2. Мектепке дейінгі жастағы балаларды оқытуда дидактикалық ойындарды қолдану
| Заттық ойындар
Бұл ойындарда ойыншықтар мен нақты заттар қолданылады. Олармен ойнай отырып, балалар салыстыруға, заттар арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды орнатуға үйренеді. Ойындардың құндылығы - олардың көмегімен балалар заттардың қасиеттерімен және олардың белгілерімен: түсімен, көлемімен, пішінімен, сапасымен танысады. Ойындар есептерді шешуде бірізділікті орната отырып, салыстыру, жіктеу мәселелерін шешеді. Дидактикалық ойындарда әр түрлі ойыншықтар кеңінен қолданылады. Олардың айқын түсі, формасы, тағайындалуы, мөлшері, олар жасалатын материал бар. Бұл тәрбиешіге балаларды белгілі дидактикалық мәселелерді шешуге, мысалы, ағаштан жасалған барлық ойыншықтарды таңдауға үйретуге мүмкіндік береді. Мазмұны ұқсас дидактикалық ойындарды қолдана отырып, тәрбиеші таңдалған ойыншықтардың көмегімен оларға ойын идеясын ұсына отырып, балалардың дербес ойынға деген қызығушылығын оята алады. Үстел ойындары Үстел үстіндегі ойындар - балалар үшін қызықты іс-шара. Олар әр түрлі: жұптасқан суреттер, лото, домино. Сөздік ойындар Сөздік ойындар ойыншылардың сөздері мен әрекеттеріне негізделген. Мұндай ойындарда балалар заттар туралы қалыптасқан идеяларға сүйене отырып, олар туралы білімдерін тереңдету үшін үйренеді, өйткені бұл ойындарда бұрын алған білімдерін жаңа байланыстарда, жаңа жағдайларда қолдану қажет. Балалар әр түрлі психикалық тапсырмаларды өз бетінше шешеді; объектілерге сипаттама бере отырып, оларға сипаттама беру; сипаттама бойынша болжау. Сөздік ойындардың көмегімен балалар ақыл-ой еңбегімен айналысқысы келетін етіп тәрбиеленеді. 2. Мектепке дейінгі жастағы балаларды оқытуда дидактикалық ойындарды қолдану Мектепке дейінгі мекеменің педагогикалық процесінде дидактикалық ойын ең алдымен балалардың дербес іс-әрекеті ретінде әрекет етеді, бұл оның көшбасшылық сипатын анықтайды. Дидактикалық ойындарда балаларға белгілі бір тапсырмалар беріледі, оларды шешу үшін шоғырлану, зейін, ақыл-ой күші, ережелерді түсіну, іс-әрекеттердің реттілігі, қиындықтарды жеңу қажет. Олар мектеп жасына дейінгі балаларда сезім мен қабылдауды дамытуға, идея қалыптастыруға, білімді игеруге ықпал етеді. Бұл ойындар балаларға белгілі бір психикалық және практикалық мәселелерді шешудің әр түрлі үнемді және ұтымды тәсілдерін үйретуге мүмкіндік береді. Бұл олардың даму рөлі. Дидактикалық ойын адамгершілік тәрбиесінің мәселелерін шешуге, балаларда көпшіл болуды дамытуға ықпал етеді. Тәрбиеші балаларды бірлесіп ойнауды, олардың мінез-құлқын реттейтін, әділ және шыншыл, талапқа сай және талапшыл болатын жағдайларға орналастырады. Дидактикалық ойындарды ойдағыдай басқару, ең алдымен, олардың бағдарламалық мазмұны арқылы іріктеу мен ойлауды, міндеттерді нақты анықтауды, ажырамас оқу үдерісіндегі орны мен рөлін анықтауды, басқа ойындармен және білім беру формаларымен өзара әрекеттесуді қамтамасыз етеді. Ол балалардың танымдық белсенділігін, дербестігі мен бастамашылдығын дамытуға және көтермелеуге, ойын мәселелерін шешудің әртүрлі әдістерін қолдануға бағытталуы керек, қатысушылар арасындағы достық қатынастарды, жолдастарының көмегіне дайын болуды қамтамасыз етуі керек. Дидактикалық ойындарға қызығушылықты дамыту, балаларда ойын әрекетін қалыптастыру мұғалімнің оларға күрделі міндеттер қоюымен, ойын әрекеттерін ұсынуға асықпауымен жүзеге асады. Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын әрекеті саналы болып келеді, ол процестің өзіне емес, нәтижеге жетуге бағытталған. Бірақ ойынның бағыты балалар тиісті эмоционалды көңіл-күйді сақтай алатындай болуы керек, олар оған қатысудың қуанышын және берілген міндеттерді шешуден қанағаттану сезімін сезінеді. Әр топта мұғалім мазмұны, дидактикалық міндеттері, ойын әрекеттері мен ережелері бойынша күрделене түсетін ойындар тізбегін көрсетеді. Бөлек, оқшауланған ойындар өте қызықты болуы мүмкін, бірақ оларды жүйеден тыс қолдана отырып, оқыту мен дамытушылық нәтижеге қол жеткізу мүмкін емес. Сондықтан оқытудың тікелей білім беру іс-әрекетінің және дидактикалық ойындағы өзара әрекеттесуін нақты анықтау қажет. Дидактикалық ойында көрнекілікті, мұғалімнің сөздерін және ойыншықтармен, ойын құралдарымен, заттармен, суреттермен және т.б. балалардың өз әрекеттерін дұрыс үйлестіру қажет екенін есте ұстаған жөн. Ауызша түсіндірулердің, нұсқаулардың көмегімен тәрбиеші балалардың назарын аударады, ұйымдастырады, олардың идеяларын нақтылайды, тәжірибесін кеңейтеді. Оның сөзі мектеп жасына дейінгі балалардың сөздік қорын байытуға, білім берудің әр түрлі формаларын меңгеруге ықпал етеді және ойын әрекеттерін жетілдіруге ықпал етеді. Егжей-тегжейлі және нақты түсініктемелер, жиі айтылатын ескертулер мен нұсқаулар мен қателіктер, егер олар ойын түзетуге деген ұмтылыспен туындаған болса да, жол берілмейді. Мұндай түсіндірулер мен ескертулер ойын әрекетінің тірі матасын жыртып тастайды, ал балалар оған деген қызығушылықты жоғалтады. Ойындарды жүргізуде мұғалім мектеп жасына дейінгі балаларға әсер етудің түрлі құралдарын қолданады. Мысалы, ойынға тікелей қатысушы бола отырып, ол ойынға түсініксіз басшылық жасайды, олардың бастамаларын қолдайды, ойынның қуанышына жаны ашиды. Кейде мұғалім оқиға туралы сөйлеседі, тиісті ойын көңіл-күйін жасайды және оны ойын барысында сақтайды. Ол ойынға енбеуі мүмкін, бірақ шебер және сезімтал режиссер ретінде, оның тәуелсіз сипатын сақтап, қорғайды, ол ойын әрекеттерін дамытуға, ережелерді жүзеге асыруға басшылық етеді және балалар үшін оларды белгілі бір нәтижеге жеткізеді. Мұғалім балалардың іс-әрекетін қолдай және көтермелей отырып, мұны көбінесе тікелей емес, жанама түрде орындайды: ол таңқалдырады, әзіл-қалжың айтады, түрлі ойын тосын сыйларын қолданады және т.б. Бір жағынан, оқыту сәттерін шамадан тыс күшейтіп, ойын принципін әлсірететін, дидактикалық ойынға тікелей білім беру іс-әрекетінің сипатын беретін, ал екінші жағынан, ойын-сауыққа ұрындыратын қауіп туралы есте сақтау қажет. , оқыту міндетінен аулақ болыңыз. Ойынның дамуы көбіне балалардың ақыл-ой белсенділігінің жылдамдығымен, олардың ойын әрекеттерін орындаудағы азды-көпті жетістіктерімен, ережелерді меңгеру деңгейімен, олардың эмоционалдық тәжірибелерімен, ынта-жігерімен анықталады. Ойын әрекеттері, ережелері мен ойынның жаңа мазмұнын игеру кезеңінде оның қарқыны, әрине, баяу жүреді. Болашақта ойын өрбігенде және балалар қозғалғанда, оның қарқыны тездей түседі. Ойынның соңына қарай эмоционалды көтеріліс бәсеңдеп, ойын қарқыны қайтадан бәсеңдейді. Сіз ойын қарқынының тым баяулығына және қажетсіз асқынуына жол бермеуіңіз керек. Үдемелі қарқын кейде балаларда түсініксіздікті, белгісіздік, ойын әрекеттерін уақтылы орындамауды, ережелерді бұзуды тудырады. Мектеп жасына дейінгі балалар ойынға қатысуға уақыттары жоқ, олар шамадан тыс қозғалады. Ойынның баяу қарқыны тым егжей-тегжейлі түсініктемелер берілгенде, көптеген ұсақ пікірлер айтылғанда пайда болады. Бұл ойын әрекеттерінің алыстап бара жатқандығына, ережелердің уақыттан тыс енгізілуіне әкеледі, ал балалар оларды басшылыққа ала алмайды, олар бұзушылықтарға жол береді, қателіктер жібереді. Олар тез шаршайды, монотондылық эмоционалды көтерілуді азайтады. Дидактикалық ойынға жетекшілік ете отырып, мұғалім балаларды ұйымдастырудың әр түрлі формаларын қолданады. Егер тығыз байланыс қажет болса, онда мектеп жасына дейінгі балалар шеңберге немесе жартылай шеңберге орналастырылған орындықтарға отырады, ал мұғалім орталықта отырады. Дидактикалық ойында балалар көрсеткен бастамаға, сұрақтар мен ұсыныстарға байланысты оның тұжырымдамасын күтпеген түрде кеңейту және байыту мүмкіндігі әрқашан болады. Ойынды белгіленген уақытта ұстау - үлкен шеберлік. Мұғалім уақытты ең алдымен оның түсіндірмелерін азайту арқылы жинайды. Сипаттамалардың, оқиғалардың, ескертпелердің анықтығы, қысқалығы ойынның ойдағыдай дамуы мен шешілетін міндеттерді орындаудың шарты болып табылады. Ойынды аяқтай отырып, мұғалім балалардың оны жалғастыруға деген қызығушылығын оятып, қуанышты перспектива құруы керек. Дидактикалық ойын оқыту формаларының бірі ретінде тікелей оқу қызметі режимінде бөлінген уақыт аралығында жүзеге асырылады. Балалардың өзіндік белсенділігін күшейту, ойында білгендерін қолдануды ұйымдастыру, оқылған материалды қорытындылау, жинақтау қажет болған кезде ойын тікелей білім беру іс-әрекетімен ауыса алады. Дидактикалық ойындар топтық бөлмеде, залда, сайтта, орманда, далада және т.б. Бұл балалардың физикалық белсенділігін, алуан түрлі әсерлерін, тәжірибе мен қарым-қатынастың жеделдігін қамтамасыз етеді. Ересек мектеп жасына дейінгі балалар қазірдің өзінде тәуелсіз қорытынды жасауға, қорытынды жасауға, жалпылауға қабілетті. Дидактикалық ойындар осы қабілеттерді дамытуға баға жетпес көмек береді. Үлкен топ балаларына арналған көптеген ойындардың міндеттері балалардың ынтымақтастығын, суреттерді, ойыншықтарды, маршруттарды бірлесіп таңдауды, оларды салыстыруды, тақырыптың ерекшеліктерін талқылауды және оларды жіктеу әдістерін қамтиды. Бұл балалардың алған білімдерін, оларды нақты және шартты жағдайларда қолдану тәсілдерін белсендіруге ықпал етеді. Тапсырманы бірлесіп орындау барысында өзара білім және тәжірибе алмасу жүреді. Көптеген ойындар әрекеттерді, құрдастарының шешімдерін өзара бақылау мен бағалауды қамтиды. Тәрбиешінің рөлі негізінен балаға дұрыс таңдау жасауға көмектесу, балалардың бір-біріне жағымды әсерін қолдау және белсендіру, негативтің алдын алу немесе бейтараптандыру. жүктеу/скачать 115,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|