Нүктенің қозғалыс мөлшерінің өзгеруі туралы теорема
Нүкте қозғалысы мөлшерінен уақыт бойынша алынған туынды, сол нүктеге түсірілген тең әсер етуші күшке тең. Яғни:
(34)
Бұл теңдік материялық нүктенің қозғалыс мөлшерінің өзгеруі туралы теореманың шекті түріндегі өрнегін береді. Оларды координаталық осьтерге проекциялап, үш скалярлық теңдеу алуға болады:
(35)
Нүктенің орталыққа және оське қатысты қозғалыс мөлшерінің моменті
К елесі мысалды алып қарастырайық. Өзара ілініскен екі тісті доңғалақ (А және В) өздерінің қозғалмайтын осьтері арқылы айналып тұрсын. А тиісті доңғалаққа Майн моменті әсер етәп тұрсын (4сурет).
А тиісті доңғалағының қозғалысы өз осі арқылы айналатын В тісті доңғалаққа беріледі, бірақ оның салмақ центрі айналу осінде жатқандықтан А тісті доңғалағының қозғалыс мөлшері нөлге тең болады. Олай болса, А тісті доңғалағының, өз осі арқылы айналатын В тиісті доңғалаққа берілімі, доңғалақтың қозғалыс мөлшерін сипаттамайды, ол басқа бір шаманы көрсетеді. Айналу қозғалысын сипаттайтын – механикалық қозғалысытң осы бір жаңа түрі – механикалық жүйенің қозғалыс мөлшерінің моменті деп аталады. Анықтаманы дәлірек тұжырымдау үшін, алдымен жалғыз материалды нүктенің қозғалыс мөлшерін келтірейік.
Қарастырылып отырған нүктенің, берілген центрден жүргізілген радиус-векторының, осы материалдық нүктенің векторлық қозғалыс мөлшеріне көбейтіндісіне тең векторлық шама – материялық нүктенің қозғалыс мөлшерінің қандайда бір центрге (орталыққа) қатысты моменті деп аталады (36)
Бұл жердегі - нүктенің О центрі арқылы алынған қозғалыс мөлшерінің моменті, ол осы О центріне түсіріледі (5-сурет).
Достарыңызбен бөлісу: |
