Дипломатиялық этикет және хаттама

Бостандық: іскерлік этикет ережелері мен нормалары болып, орындалып жатса да, олар 
бизнесте серіктестік таңдау еркіндігіне, тараптар арасындағы келісімнің орындалу әдісін 
таңдау еркіндігіне кедергі болмауы керек. Еркіндік, бостандық дегеніміз - ұлттық 
ерекшеліктер мен дәстүрлерге, түрлі пікірлер мен көзқарастарға сабырлықпен қарау.
Әдептілік : іскерлік этикет мейірімділікке бағытталған және адал, әділ болуы керек.
Жайлылық: іскерлік этикет нормалары мен ережелері бизнестегі серіктестер үшін 
ыңғайлылық, жайлықты қамтамасыз етеді; олар іскер адамдарды ыңғайсыз жағдайда 
қалдырмауы керек, іскерлік қарым-қатынастардың дамуына кедергі болмауы қажет. 
Барлығы да – қызметтік кабинеттің жабдықталуы, киімдері, сөйлесулер жүргізу ережелері 
ыңғайлы болуы керек, яғни барлық қатысушылар да бірдей деңгейде жайлы жағдаймен 
қамтамасыз етіледі.
Мақсаттылық: іскерлік этикеттің әрбір алғышарттары мақсаттарға қызмет 
етеді.Себебі іскерлік қарым-қатынастар (ашылу рәсімі, сөйлесулер, іскерлік әңгімелесулер 
және т.б.) түрлерінің нақты мақсаттары болады.
Үнемділігі:ұйымның хаттамалық бөлімінде «қол жетімді құн жетекшілік етуі керек, 
себебі іскерлік қатынастар этикасы ұйым үшін қымбатқа түспеуі керек.
Консерватизм: сенімділік, тұрақтылық, төзімділік – іскерлік әлеміндегі тартымды 
сипаттар. Киім киісіндегі, мінезіндегі консерватизм, дәстүрлерді ұстанушылық 
тиянақтылық және ұзақ мерзімділікті білдіреді.
Өзін еркін ұстау: этикет нормалары шынайы, онда қобалжу, алаңдаушылық 
болмайды, оңай қолданылады. Оларды сақтау үшін ешкімге қысым көрсетілмей, 
психологиялық мәжбүрлеу болмауы керек.
Жан-жақты болу: этикет нормалары іскерлік қатынастардың әр тараптарына 
бағытталады.
Тиімділік: іскерлік қарым-қатынастар стандарттары келісшарттардың орындалу 
мерзімінің қысқаруына, ұйымдағы дау-жанжалдардың азаюына ықпал етеді.
Дж. Ягердің іскерлік этикеттегі алты қағидасы
Этикет мінез-құлықтың сыртқы формаларын қалыптастыруды болжаса да, ішкі 
мәдениетсіз, этикалық нормаларды сақтаусыз іскерлік қатынастар құру мүмкін емес. Дж. 
Ягер өзінің «Іскерлік этикет» кітабында этикетпен байланысты әрбір проблема - 
мақтанқұмарлықтан бастап, сыйлықтар беруге дейінгі әрекет этикалық нормалардан 
шықпау шарт. Іскерлік этикетте мәдени мінез-құлықтар мен адамдарға құрметпен қарау 
ережелері сақталып отырады.
Дж. Ягер өзінің кітабында іскерлік этикеттің алты қағидасын жазған:
1) барлығы да уақытында орындалуы керек.Кешіккендік тек жұмысқа ғана кедергі 
келтірмейді, сонымен бірге адамға деген сенімді жоғалтады. «Уақытында» принципі 
есептерге және сізге берілген барлық тапсырмаларға да қатысты;
2) көп сөйлемеңіз. Бұл принциптің мәні – сіз ұйымның немесе нақты келісімнің 
құпияларын өз жеке басыңыздың құпиясы сияқты сақтауға міндеттісіз. Қызметтестеріңіз 
бен басшыларыңыздан естігендеріңізді немесе бағынысыңыздағылардың жеке өмірі 
туралы ешкімге тіс жармаңыз;
3) сыпайы, мейірімді, ашық жүзді болыңыз. Клиенттеріңіз, тапсырыс берушілеріңіз, сатып 
алушыларыңыз, қызметтестеріңіз немесе қол астындағыларыңыз сізге қалай тиссе де, сіз 
сыпайы, сабырлы болуыңыз керек;
4) өзіңізді ғана ойламаңыз, басқаларды да ойлаңыз. Тек клиенттер мен сатып алушыларға 
ғана емес, қызметтестеріңізге қол астындағыларыңызға да көңіл бөліңіз. Қол 
астындағыларыңыздың сын сөздері мен кеңестеріне құлақ салыңыз.
Сіздің жасаған жұмысыңызға біреу күмән келтірсе, бірден ашу шақырмаңыз, 
басқалардың сыны мен тәжірибелерін бағалайтыныңызды көрсетіңіз. Өзіңізге деген 
сенімді болсаңыз да, сыпайы, қарапайым болыңыз;
5) орынды киіну керек;
6) жақсы тілмен айтып, жазыңыз.

Іскерлік этикет мінез-құлық нормалары мен ережелерін ұзақ уақыт бойы іріктеу нәтижесі 
болып табылады, ол іскерлік қарым-қатынастардың табысты болуын қамтамасыз етеді. 
Іскерлік этикет ережелері, өзін ұстай білу мәдениеті әлемдегі барлық бизнесмендердің 
экономикалық және қаржылық мүдделерінің жақындасуына ықпал етеді. 
Адаммен қарым-қатынас құралдары екі топқа бөлінеді: ауызша және вербальды 
емес. Қарым-қатынастың тиімділігі тек дәреже бойынша ғана емес түсіну деген сөздерден 
әңгімелесуші емес, сапасымен де дұрыс бағалауға қатысушылардың мінез-құлқы, қарым-
қатынас, олардың мимику, қаңылтыр, қозғалыс, жұмысшының дене тұрысы, көздің 
бағыты, яғни вербальды емес тілді түсіну (ауызша лат. verbalis – «сөзбе сөз, ауызша»). Бұл 
тіл спикерге өз сезімдерін толық білдіруге мүмкіндік береді, диалогқа қатысушылардың 
өздерін қалай иеленетінін көрсетеді, олар іс жүзінде бір-біріне қатысты. Ауызша емес 
қарым-қатынас әңгімелесушілерді «береді», кейде қояды, айтылғандарға күмән олардың 
шынайы бетін ашады. Сондықтан біз бұл тілді түсінуді үйренуіміз керек (кинесика тілі). 
Спикердің сезімдерінің негізгі көрсеткіші – бұл бет әлпеті. Мимика бізге 
қарсыласты жақсы түсінуге, қайсысын анықтауға мүмкіндік береді. Сонымен, көтерілген 
қастар, кең көздер, еріндердің ұштары, ашық ауыз куәландырады таңдану туралы; қастар, 
Маңдайға бүгілген әжімдер, қысылған көздер, мыжылған еріндер, қысылған тістер ашуды 
білдіреді. Қайғы қиылған қастар, жойылған көздер, сәл еріннің төмен бұрыштары, Ал 
бақыт-тыныш көздер, көтерілген еріннің сыртқы бұрыштары. Сондықтан әркім өзінің 
қаншалықты дәрежеде екенін білуі керек бет әлпетіне ие, сәл мәнерлі. 

жүктеу/скачать 1,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: