Дипломдық ЖҰмыс 5В070300 «Ақпараттық жүйелер»

Код терезесiнiң сол жақ бөлiгiнде Code Explorer (Код Зерттеушi), ал оң жағында программа мәтiнi терiлетiн жұмыс аумағы орналасқан. Код Зерттеушiде ағымдық проектiдегi объектiлердiң құрылымдық ағашы көрiнедi.

Код терезесiнiң тақырыбы ағымдық файл атауымен сәйкес келедi. Терезенiң жұмыс аумағындағы программа коды синтаксистiк мағынасына қарай түрлі стильде жазылып көрсетiледi. Мысалы, Object Рascal тiлiнiң кiлттiк сөздерi (мысалы, type, class, т.с.с.), қалың шрифтпен, ал түсiнiктемелер (мысалы, {Private declarations}) көк түстi көлбеу (курсив) шрифтпен жазылған. Терезенiң төменгi жағында үш элементтен тұратын кұй қатары бар. Оның бiрiншi элементi – курсор позициясын анықтайтын жол және баған индикаторы, екiншiсi – программалық кодтың өзгеруiн бақылайтын модификация индикаторы, үшіншiсi – кiрiстiру режимiнiң индикаторы.

Код терезесi ашылғанда, он­да процедура дайындамасы (үлгiсi) көрiнедi. Оның тақырыбы нүкте арқылы бөлiнген класс және процедура атаула­рынан тұрады (2-сурет).

Процедура дайындама­сы­ның жазылу түрі:

Procedure <атау> (Sender : TObject);

begin

end;

Терезенiң сол бөлiгiндегi - браузер терезесi. Онда код терезесiнде барлық жарияланулардың құрылымын көрiп шы­ғу­ға болады.

2-сурет. Редактор терезесiндегi процедура дайындамасы

Delphi-де компоненттер панелiнен формаға түрлі компо­ненттер орнатып, олардың оқиғаларын өңдеуiш процедуралар құру ви­зуальды программалаудың негiзi. Мысалы, берiлгендердi енгiзу және шығару үшін компоненттер панелi­нiң Standard қосымша бетiндегi мәтiндермен жұмыс iстейтiн TEdit (енгiзу өрiсi), TLabel (шығару өрiсi) және TButton (коман­да­­лық тұйме) компоненттерi жиi пайда­ланылады.

Формаға Edit1 енгiзу өрiсiн орнатып, оның Text қасиетi арқылы не iске қосу командасын берген соң оған курсорды енгiзiп, клавиатура арқылы бiр жолдық мәтiн ен­гiзуге және оны редакциялауға болады.

Формада орнатылған ТLabel, ТEdit компоненттерiнiң Cap­tion, Text қасиеттерiнiң мәндерiн программа арқылы динамикалық түрде өзгертуге де болады. Ол үшін программада объект атауы жазылып, одан соң нүкте қойылады да, оның соңына қасиет атауы енгiзiледi.

Проектiнi дайындап болған соң оны сақтау ұшiн File – Save Project As не File – Save All командасын беру керек. Егер проект алғаш рет сақталынып жатса, онда модульдi сақтауды сұралатын Save Until1 As атаулы терезе көрiнедi.

Проект сақталу ұшiн арнайы бума дайындалмаған болса, ол Projects (c:/Program Files/Borland/Delphi5/Projects) бумасында сақталады. Бiрақ пайдаланушы Сақтау терезесiнде жаңа бума құрып, проектiнi сонда сақтағаны жөн. Ол оны iздеп табуды жеңiлдетедi. Жаңа бума құру тәсiлі:

- сақтау сұралатын терезенiң Жаңа бума құру тұймесiн шерту. Бума белгiшесi терезеде орналастырылып қойылады;

- клавиатурадан бума атын енгiзу;

• 
  буманы екi рет шертiп, ашу;
  
• 
  терезенiң Файл аты өрiсiне модуль атауын енгiзiп, Сақтау тұймесiн шерту.
  

3-сурет. Модульдi сақтау терезесi

Файл аты өрiсiне проект атын енгiзiп, Сақтау тұймесiн шерту. Проект файлды .dpr кеңейтiлуi бойынша сақталады да, Негiзгi модуль атауы осы атауға өзгертiледi. Ол программа атауы ретiнде қабылданады.

Мұндағы ескертетiн жайт: модуль мен проектiнi бiрдей атау бойынша сақтауға да болады, Мысалы, Func1.pas, Func1.dpr. Бiрақ модульдi басқа проектiлерде де пайдалану мұмкiн. Сондықтан оларды тұрлi атаулар бойынша сақтау керек.

Сақтаулы проектiнi ашу ұшiн File – Open Project командасының берiлуi тиiс. Көрiнген терезеден қажеттi буманы ашып, онда көрiнген проект атауын екi рет шертсе болғаны.

Жаңа құрылған программманы (проектiнi) сақтаған соң, оны iске қосу үшiн компиляциялау қажет. Ол үшiн берiлетiн команда: Project – Compile Project (Проект- Пректiнi компиляциялау). Жүйенiң сәйкес күйге келтiрiлуiне байланысты, iске қосу командасы берiлген кезде компиляциялау барысы Compiling сұхбаттық терезесiнде көрiнiп тұрады.

FrontPage web-беттер мен web-түйiндер құруға арналған Micro­soft Office 2000 құрамына кiретiн программа. FrontPage пайдалану­шыға HTML тiлiне қарағанда көптеген жеңiлдiктер бередi. Дегенмен HTML тiлiнде программалай бiлу Электрондыте web-құжаттар құруда, оларды тиiмдi ұйымдастыруға мүмкіндiк бередi. Ортаның программалау режимiнде HTML тiлiндегi құжаттар құруға болады.

FrontPage ортасын iске қосу Пуск-Программы-Microsoft FrontPage командасы арқылы орындалады. Орта Windows стилiндегi терезе болғандықтан ондағы негiзгi элементтер де стандартты: яғни ортаның аспаптар панелi мен мәзiрiндегi командаларды пайдаланып бетке мәтiндiк және графикалық информациялар, навигациялар панелi мен гиперсiл­темелер жүйесін пайдаланып, web-қҰжаттар арасында түрлі байланыстар орнатуға болады. Front Page ортасында сонымен қатар кестелердi, фреймдердi, жұгiртпе жолдарды, түрлі мультимедиялық эффектiлердi, т.с.с. қолдануға болады.

Ортада Microsoft Office құрамына енетiн MS Word, MS Excel, MS Access, MS PowerPoint сияқты қосымшалардан OLE техно­логиясының көмегiмен информация тасымалдап енгiзуге болады.

FrontPage басқа қосымшалардан ерекшелiгi онда құжаттың құрылымдық негiзiн түрлі режимде көрумен қатар, ондағы құжаттың программалық кодын, яғни HTML кодын көруге мүмкіндiк бар. Ол үшін арнайы көру және редакциялау режимдерiн iске қосу жеткiлiктi.

Сонымен бiрге құрылған web-беттiң iске қосылуын да алдын-ала көруге болады.

Ортада web-бет құру ең алдымен web-құжатқа енгiзiлетiн мәтiндi теру мен форматтаудан басталады. Мәтiндi теру мен форматтау Word мәтiндiк редакторындағыдай.

Орта терезесiнiң төменгi жағында орналасқан Көру және редакциялау режимдерiн пайдаланып, web-құжаттың HTML кодын және оны iске қосып көруге мүмкіндiк бар.

FrontPage ортасында Кесте (Tables), Сурет (Picture) аспаптар панелдерiн пайдаланып, web-құжатқа кесте, иллюстрациялар кiрiстiруге болады. Кесте және сурет кiрiстiрумен қатар web-құжатқа анимация, баннер, басқару элементтерi бар форма, т.с.с. объектiлер орнатуға болады. Бұл объектiлердiң барлығы Кiрiстiру (Insert) мәзiрiнiң көмегiмен кiрiстiрiледi.

Web-құжат iске қосылған кезде кесте iшiндегi файл iздеу анимациясы орындалып тұрады, ал формадағы 1-баннер не 2-баннер таңдалып, Iске қосу түймесi басылса сәйкес баннер орындалады. FrontPage ортасында гиперсiлтемелер жүйесін құру да тиiмдi Ұйымдастырылған. Гиперсiлтеменi мәтiн не графикалық объект ретiнде алуға да болатыны белгiлi. Тек қажет объект таңдалып мәзiрдiң Кiрiстiру (Insert) пунктiнен Гиперсiлтеме (Hyperlink) командасы орындалса болғаны. Гиперсiлтеменiң мәтiнi әдеттегiдей асты сызылған көк түстi етiп көрсетiледi.

4-сурет. 1-web құжатының гиперсiлтемелер жүйесi

1. 
   Оқыту жүйесінiң бас мәзiрiнiң интерфейсiн жобалау;
   
2. 
   Курс мазмұнын даярлау;
   
3. 
   Тапсырмалар жүйесін даярлау;
   
4. 
   Тест жүйесін даярлау;
   

Оқыту жүйесінiң интерфейсiн жобалау технологиясы:

компьютерлiк оқыту жүйесінiң интерфейсi

procedure TForm1.TreeView1Click(Sender: TObject);

begin

ClickTreeView(TreeView1,WebBrowser1,'data\teor\t');

begin

end;

begin

end;
procedure TForm1.TreeView2Expanded(Sender: TObject; Node: TTreeNode);

begin

ExpandedTreeView(TreeView2);

3. Форманың onCreate оқиғасын өңдеуiш процедура құру:

procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

var i:Shortint;j:word;

begin

sum:=0;

repeat

sum:=sum+1;

until j<>0;

Findclose(tf);

Gauge1.MaxValue:=sum;

ii:=0;
HLIst:=TStringList.Create;

historyIndex:=-1;

if fileexists('data\taps\tap.mzm') then TreeView2.LoadFromFile('data\taps\tap.mzm')

else

begin

halt;

else

showmessage('Áèáëåîòåêà íå íàéäåíà. Ðàáîòà áóäåò çàâåðøåíà');

halt;

end;

else

showmessage('Áèáëåîòåêà íå íàéäåíà. Ðàáîòà áóäåò çàâåðøåíà');

halt;

end;

begin

begin

TreeView1.Items[i].SelectedIndex:=1;

end;

end;

begin

begin

TreeView2.Items[i].SelectedIndex:=1;

end;

end;

WebBrowser1.Navigate(WebBrowser1.Path+'data\teor\t0.teor');

4. Бас мәзiрдегi Мазмұны, Тапсырма, Тест, Оқытушы, Баспа және Автор командалық түймелерiнiң басып қайта жiберген кезде орындалатын өңдеуiш процедураларды жазу керек:

procedure TForm1.bt_mazmunMouseUp(Sender: TObject; Button: TMouseButton;

Shift: TShiftState; X, Y: Integer);

begin

TreeView2.Hide;

Splitter1.Visible:=not Splitter1.Visible;

TreeView1.Visible:=not TreeView1.Visible;

bt_share_mouseup(bt_mazmun,x,y);

end;

Shift: TShiftState; X, Y: Integer);

begin

Splitter1.Hide;

TreeView2.Visible:=not TreeView2.Visible;

end;

Shift: TShiftState; X, Y: Integer);

begin

bt_share_mouseup(bt_okutishi,x,y);

Notebook2.Show;

5. 
   Бас мәзiр даярланып болған соң оның әрбiр пунктiнiң қызметiн сипаттайтын форма терезелерi мен программалық кодтарды жазып шығу қажет. 6-суретте компьютерлiк оқыту құралының мазмұны және Тапсырмалар беттерiнiң интерфейсiнiң дайындамасы келтiрiлген.
   

WebBrowser1

7-сурет. Компьютерлiк оқыту құралының Негізгі бет интерфейсiнiң дайындамасы

procedure TForm1.TreeView1Click(Sender: TObject);

begin

ClickTreeView(TreeView1,WebBrowser1,'data\teor\t');

begin

end;
procedure TForm1.TreeView1Expanded(Sender: TObject; Node: TTreeNode);

begin

ExpandedTreeView(TreeView1);

begin

end;

6. 
   Мазмұн және Тапсырмалар бөлiмiн аяқтағаннан соң, Тест тапсыру бөлiмiне көшемiз. Тест тапсыру бөлiмiне кiру терезесiнiң түрі 6-суретте келтiрiлген.
   

Тест тапсыру бөлiмi күрделі бөлiмдердiң бiрi болғандықтан оған толығырақ тоқталғанды жөн көрдiк. Сонымен тест тапсыру бөлiмi бiрнеше интерфейстiк терезелерден тұрады. Бас мәзiрдегi Тест командалық тұймесi шертiлген кезде тест жүйесіне кiру терезесi ашылады.