Дипломдық жұмыстың
Берілгені: Шешуі
жүктеу/скачать 1,03 Mb.
|
Дип.-Тербелістер»-бөлімі-бойынша-физикалық-есептерди-шығаруға-әдістемелік-дайындау-жүйесін-жасау
- Бұл бет үшін навигация:
- Берілгені: мин – 60 сек А=5 см м Шешуі
- Берілгені: Т = 4 сек А = 0,1 м Шешуі
- Берілгені: мм м Т = 4 сек Шешуі
- Берілгені: А = 5 см м Т= 4 сек Шешуі
- Өз бетінше шығаруға есептер
- 2.3. ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК ТЕРБЕЛІСТЕРГЕ БАЙЛАНЫСТЫ ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУДЫҢ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ. 1-есеп.
- Берілгені: Шешуі
- Берілгені: Гн Шешуі
- ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Берілгені: A = 5 см = 0,05 м Т = 0,50 с х-?
Ш е ш у і. Гармониялық тербеліс мына формуламен сипатталады: 13-есеп. 1 мин уақыт ішінде 150 тербеліс жасайтын және тербелістің бастапқы фазасы 450, амплитудасы 5 см гармониялық тербелмелі қозғалыстың теңдеуін жазу керек.
Бұл жерде: Тербеліс периоды 9-есеп. Бастапқы фазасы нольге тең периоды 4 см, ал амплитудасы 0,1 м гармониялық тербелмелі қозғалыстың теңдеуін жазу керек.
; 10-есеп. Гармониялық тербелістің амплитудасы 50 мм, оның периоды 4 сек, ал бастапқы фазасы 1. Осы тербелістің теңдеуін жазу керек. 2. және сек болғанда тербелетін нүктенің тепе-теңдік қалыптан қаншалық ығысатындығын табу керек.
мм, яғни тепе-теңдік қалпында болады. 11-есеп. Гармониялық тербелістің амплитудасы 5 см, ал периоды 4 сек. Тербелетін ( )-нің максимал жылдамдығы мен оның максимал үдеуін табу керек.
Дененің үдеуі: ; Мұндағы: тең Ал циклдық жиіліктің өзі: м/с м/с2; Өз бетінше шығаруға есептер 1. Маятниктін тербеліс периоды 3,6 с. Маятник шамаға ығысу үшін кететін уақытты табыңдар. 2. Материалдық нүкте гармониялық тербеліс жасап тұр Оның амплитудасы 20 см, периоды 4 с. 0,30 с өткеннен кейінгі материалдық нүктенің ығысуын, жылдамдығын жэне үдеуін табыңдар. 3.Серіппе ілінген жүктің әсерінен 10 см созылды делік. Осы серіппені қозғалысқа келтіргенде, жүктің тербеліс периоды қандай болады? 4.Ұзындығы 76 см маятниктің Алматыдағы тербеліс периодын табыңдар. 5.Серіппеге ілінген жүктің массасы 4 кг. Ол жоғары-төмен (вертикаль) тербеліп тұр. Серіппенің серпінділігі 450 Н/м болса, оның периоды неге тең? 6. Бір математикалық маятниктің периоды 5 С екіншісінің периоды 6 с. Ұзындығы осы екі маятникті ұзындығына тең маятниктің периоды неге тең? 2.3. ЭЛЕКТРОМАГНИТТІК ТЕРБЕЛІСТЕРГЕ БАЙЛАНЫСТЫ ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУДЫҢ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ. 1-есеп. Ауданы см2 раманың орамы бар және ол индукциясы Тл біртекті магнит өрісінде айналады. Рамадағы максимал ЭҚК-і В. Бір айналымның уақытын табу керек. Шешуі. Бір орамдағы индукция ЭҚК-інің амплитудасы мынаған тең: . Раманың жеке орамдарында пайда болатын ЭҚК-інің қосылатын болатындықтан, орамы бар рамадағы ЭҚК-інің амплитудасы мынаған тең болады: Бұдан:
Раманың бір айналымының уақытын былай табуға болады: 2-есеп. Индуктивтік кедергісі Ом катушка жиілігі Гц айнымалы кернеудің көзіне қосылған. Кернеудің әсерлік мәні В. Тізбектегі ток күшінің амплитудасын және катушканың индуктивтігін табу керек. Катушканың актив кедергісі ескерілмейді. Шешуі. Катушканың индуктивтік кедергісі мына формуламен өрнектеледі: Бұдан
Гн. Кернеудің амплитудасы оның әсерлік мәнімен қатысымен байланысты болғандықтан, ток күшінің амплитудасы үшін былай болады: А. 3-есеп. Жиілігі Гц айнымалы ток тізбегінде индуктивтігі мГн катушка қосылған. Резонанс басталу үшін бұл тізбекке сыйымдылығы қандай конденсатор қосу керек? Шешуі. Есеп шартында айтылған электр тізбегі тербелмелі контур болып саналады. Айнымалы токтың жиілігі тербелмелі контурдың меншікті жиілігіне тең болғанда () бұл тізбекте резонанс болады. Бірақ
болғандықтан, Бұдан
. 4-есеп. Тербелмелі контурдағы катушканың индуктивтігі 250 мГн болғанда, онда жиілігі 500 Гц болу үшін ондағы конденсатордың сыйымдылығы қандай болуы керек? Берілгені:_____Шешуі'>Берілгені: =0,25 Гн Гц С - ?
Шешуі. Томсон формуласы бойынша осыдан ал екенін білеміз, олай болса, Ф. 5-есеп. Тербелмелі контур индуктивтігі 10-6 Гн катушкадан және пластинкасының ауданы 100 см2 конденсатордан тұрады. Осы тербелмелі периоды болса, онда конденсатор пластиналарының ара қашықтығы қандай болады? Берілгені: Гн см2=10-2м Ф/м Шешуі. Ара қашықтықты Томсон формуласы мен жазық конденсатор формуласымен табамыз. м 6–есеп. Айнымалы токтың ЭҚК-і 120В, ал фазасы 30. Кернеудің ең үлкен мәнін (амплитудалық) және эффективтік мәнін табыңдар. Берілгені: В Шешуі. Біз екенін білеміз. Осыдан 1-есеп. Тербелмелі контур конденсаторының пластиналарындағы заряд уақыт өткенде теңдеуі бойынша өзгереді. Ток күшінің уақытқа тәуелділігін жазыңдар. Контурдағы тербелістің периоды мен жиілігін, зарядтың тербеліс амплитудасын және ток күшінің тербеліс амплитудасын табыңдар.
Бұл теңдіктің алдындағы шаманың амплитудалық мәнін береді. Яғни: Тербеліс теңдігінен көрініп тұрғандай циклдық жиілік мынаған тең: Ал тербеліс периоды: мс Тербеліс жиілігі: Ток күшінің максимал мәнін анықтаған секілді зарядтың максимал мәні анықталады. 7-есеп. Тербелмелі контур сыйымдылығы 1 мкФ конденсатордан және индуктивтілігі 4 Гн катушкадан тұрады. Конденсатордағы зарядтың тербеліс амплитудасы 100 мк Кл , теңдеулерін жазыңдар. Ток күшінің амплитудасын және кернеуді жазыңдар
Ток күшінің өзгерісі: Кернеудің уақыт бойынша өзгерісі: 8-есеп. Тербелмелі контурдың конденсаторының астарларындағы максимал заряд Кл. Контурдағы ток күшінің амплитудалық мәні А. Тербелістің Т периодын анықтау керек. Өткізгіштердің қызуына кеткен шығын ескерілмейді. Шешуі. Энергияның сақталу бойынша конденсатордың электр өрісі энергияның максимал мәні катушканың магнит өрісі энергиясының максимал мәніне тең: Бұдан
немесе . Ендеше
В. Ал эффективтік мәні 9-есеп. Біртекті магнит өрісіне қойылған сым раманың айналу жиілігі 3 есе арттырылды. ЭҚК-тің индукциясы мен рамадағыайнымалы токтың жиілігі неше есе өзгереді?
10-есеп. Неон шамның электродтарындағы кернеу дәл белгілі бір мәнге жеткенде, ол жарық шығара бастайды. Шамды, әсер етіп тұрған кернеуінің мәні осы кернеуге тең болатын желіге қосқанда, шам периодтың қандай бөлігіндей уақыт жарық шығарады? Шамның өшкен кездегі кернеуін шамның жанған кездегі кернеуіне тең деп есептеңдер.
11-есеп. Актив кедергісі өте аз катушка жиілігі 50 Гц айнымалы ток тізбегіне қосылған. Кернеу 125В болғанда, ток күші 2,5 А-ге тең болады. Катушканың индуктивтілігі қандай?
12-есеп. Жиілігі 400Гц айнымалы ток тізбегіне индуктивтілігі 0,1 Гн катушка қосылған. Осы тізбекте резонанс болу үшін оған сиымдылығы қандай конденсетор жалғау керек?
Өз бетінше шығаруға есептер 1. Төмендеткіш трансформатор айнымалы токтың кернеуін 1000 В-тан 220 В-қа дейін төмендетеді. Бірінші орамнан 2,50А ток өтіп жатса, екінші орамнан қандай ток өтеді. Трансформатордың ПӘК-ін 90% деп алыңдар: 2. Тербелмелі контурдың индуктивтігі Гн, ал сыйымдылығы Ф. Контурдың периоды неге тең? 3. Индуктивті 35 Гц болатын катушканың индуктивтік кедергісін табыңдар. 4. Сыйымдылығы 250 мкФ конденсатор айнымалы ток көзіне қосылған. Жиілігі 200 Гц деп алып, оның сыйымдылық кедергісін табыңдар. 5. Тербелмелі контурдың конденсаторына Кл заряд берілген соң, контурда өшетін тербеліс пайда болады. Контурдағы тербеліс әбден өшкенге шейін контурдағы қанша жылу мөлшері бөлініп шығады? Конденсатордың сыйымдылығы мкФ. 6. Тербелмелі контур индуктивтігі Гн катушкадан және сыйымдылығы пФ болатын жазық конденсатордан тұрады. Контурдағы еркін тербелістердің периодын анықтаңдар. Егер конденсатордың астарларының арасындағы кеңістікті диэлектрлік өтімділігі болатын диэлектрикпен толтырса, онда оның периоды қандай болар еді? 7. Тербеліс жиілігін 400 ден 500 Гц-ке өзгерту үшін тербелмелі контурдағы катушканың индуктивтігі қалай өзгеруі тиіс? Конденсатор сыйымдылығы 10 мкФ. 8. Біртекті магнит өрісінде айналып тұрған рамада пайда болатын электр қозғаушы күштің амплитудасын табыңдар, оның ауданы 100 см2, айналу жиілігі 50 айн/с және магнит индукциясы 0,2 Тл. 9. Ауданы см2 сым рамада амплитудасы В болатын индукция электр қозғаушы күші өндіріледі. Раманың орам саны . Индукциясы Тл біртекті магнит өрісінде рама тұрақты бұрыштық жылдамдықпен айналады. Бастапқы мезетте рама жазықтығы векторына перпендикуляр болады. Рама қозғала бастағаннан уақыт өткендегі ондағы Е индукция электр қозғаушы күшін анықтаңдар. 10. Индуктивтігі Гн катушка жиілігі Гц айнымалы кернеу жалғанған. Кернеудің әсерлік мәні В. Тізбектегі токтың амплитудасын анықтаңдар. Оқушыларды тербелістер бөлімі бойынша есеп шығаруды жүйелі түрде дайындық жұмыстары негізінде жүзеге асыру педагогикалық практика барысында сынақтан өткізіліп. Басқа сыныптарға қарағанда эксперименттік сынып оқушыларының нәтижесі жоғары болғандығы байқалды. ҚОРЫТЫНДЫ Жоғары дамыған елу елдің қаратына қосылу үшін мемлекетімізде білім саласына жоғары талаптар қойып отырған тұста, келешек ұрпақтың білімділігі мен біліктілігі ұстаздар үлесіне түскен үлкен сын болып отыр. Осы жауапкершілікті жұмысты ойдағыдай атқару үшін ұстаздар қауымы үнемі өз үстінде жұмыс жасап өзін жетілдіруде жалықпауы керек. Жаратылыстану пәндері оның ішінде физика және математика пәндері басқа пәндерге қарағанда оқушыларға түсінуге қиын соғады. Сол себепті физика пәні оқытушысы пәндік білімімен бірге, әдістемелік дайындығыда жоғары болғанда жақсы нәтижеге жететін болады. Тербелістер бөлімі бойынша оқушылардың есеп шығару әдістемесін жасау үшін . Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты негізге ала отырып барлық мүмкіндіктер қолданылды. Дипломдық жұмыс нәтижесі: 1. Тербелістер бөлімі бойынша оқушылардың біліміне қойылатын талаптар анықталды. 2. Тербелістер бөлімі бойынша оқушыларды есеп шығаруға дайындау жүйесі жасалды. 3. Бөлім бойынша есептер шығарудың алгоритмі жасалды. 4. Оқушыларды тербелістер бөлімі бойынша есеп шығаруды жүйелі түрде дайындық жұмыстары негізінде жүзеге асыру педагогикалық практика барысында тәжірибелік сынақтан өтіп, оң нәтиже берді
2. Абдулаев Ж. Физика курсы:Оқу құралы.-Ал:Білім,1994 3. Абдулгафаров Қ.Қ. «Орта мектепте физика есептерін шығару әдістемесі» «Мектеп мұғалімдеріне арналған көмекші құрал.» Алматы-Мектеп.- 1986ж.186 бет 4. Абдулаев Ж. «Жалпы физика курсы» Алматы – 1991ж. 5. Тербелмелі қозғалыс заңдылығы туралы «Алгорифм». №1, 2002жыл. 7-бет. 6. Ажетова Г. «Физикалық есептерді шығару дағдыларын қалыптастыру» Поиск.- №3.- 2004.-182-184 бет. 7. Әбдуғапаров Қ. Физикалық есептерді шығаруға жалпы ескертулер. Физика-математика.-№4.-2003.-34 бет. 8. Жанабеков З.Ж., Ш.Б. Тынтаева, Х.Б.Жолдасова. Физиканы оқыту әдістемесі. –А., “Қазақ әдістемесі”. 2002ж. –119 бет. 9. Ильясов Н. Оқушыларды физикалық есептерді шығаруға үйрету әдістемесі «Математика-физика» №2.-2004.- 15-18 бет. 10. Кенжебаев Т. «Физика есептерін шығаруда компьютерді пайдалану» «Математика-физика».- №4.- 2006ж.- 11-14 бет 11. Құдайқұлов М., Жаңабергенов Қ. Орта мектепте физиканы оқыту әдістемесі. Мұғалімдер мен студенттерге арналған құрал. –А., “Рауан”, 1998ж. –310 бетколе. –М., «Просвещение», 1987г. 12. Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. –А., «Рауан», 1992ж. 13. Физика есептерінің шешу маңызын арттыру жолдары «Математика -физика» №4.-2007.- 23 бет. жүктеу/скачать 1,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|