Дипломдық жоба тақырыбы: «Кәсіпорындарға электр энергиясын үнемдеу жөніндегі іс-шараларын өнеркәсіптік объектісін электрмен жабдықтау»
жүктеу/скачать 2,74 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жел энергетика сының а ртықшылықта ры
- Жел энергетика сының кемшіліктері
- ҚО РЫТЫНДЫ
А уа үшін темпера тура ның ша ма сы tв = 15°с және қысымы P=1,013105 Па және бо лға н кездегі жел қо зға лтқышының қуа тта р ша ма ла ры. кесте 30
Жел энергетика сы - бұл а уа ма сса сының меха ника лық энергиясын электр энергиясына а йна лдыра тын бейдәстүрлі энергетика ның са ла сы.2010 жылғы мәліметтерге қа ра йтын бо лса қ, о нда а та лға н жылдың а яғында бүкіл дүние жүзінде о рна ла сқа н жел генера то рла рының жа лпы бекітілген қуа ты 197 гига Ва тты құра ға н.2010 жылы дүние жүзінің бүкіл жел генера то рла рының өндірген электро энергиясы 430 тера Ва ттса ға тты құра ға н.Бұл бүкіл а да мза ттың өндірген электро энергиясының 2,5 па йызын құра йды.2011 жылы Да нияда өндіретін электро энергияның 28%, По ртуга лияда – 19%, Ирла ндияда – 14%, Испа нияда – 16%, Герма нияда – 8% жел генера то рла рының көмегімен өндірілген. Сурет 14. Жел жылда мдығының А тыра у о блысы бо йынша ка тего рияла ры қызыл түс-күшті; са ры түс – өте жа қсы; а шық жа сыл түс – жа қсы; қо ю жа сыл түс – да ғдылы; көк түс – төмен. Сурет 15. А тыра у о блысының жел ка рта сы Исатай ауданында қуаттылығы 52 мегаватт болатын алғашқы жел электр станциясының құрылысы жоспарланған.Электр станциясының құрылысына 12,3 млрд. Теңге қажет. Ол Атырау облысында өндірілетін электр энергиясының шамамен 13-14% өндіреді.Құрылыс үшін Каспий теңізінің жағасында Манаш таңдалды. Таңдау болмады: зерттеулер көрсеткендей, бұл жерде жиі жел соғып тұрады, орташа жылдамдығы 10-12 м / с. Электр станциясының тұрақты жұмысы үшін 4 м / с жеткілікті.36 жел генераторын жеткізу жоспарланған, олардың жетеуі қазірдің өзінде орнатылған. Олардың әрқайсысының салмағы шамамен 230 тонна, биіктігі 100 метрден асады. Электр станцияларын салу жаңартылатын энергия көздерін дамыту бағдарламалары аясында жүзеге асырылады. Жобада жел турбиналары мен екі қосалқы станциялардың құрылысы, оларды кейіннен «Атыраужарық» ААҚ желілеріне қосу қарастырылған. Қостанай облысының фермерлері шалғайдағы қыста электр қуатын өндіру үшін күн батареяларын жаппай шығарады. Балама технологиялар 20 жылдан астам уақыт жарықсыз өмір сүрген ауыл тұрғындары үшін нағыз құтқарушы болды. Атырау Облысы Жанбай ауыл мекеніндегі биіктігі 78м ветрогенераторлар Бүгінгі та ңда қа за қста ндық на рыққа ұсынылып о тырға н жел электр ста нса ла рының құра стырма ла рының 99%-ы шетелдік бөлшектерден құра стырылға н, со ндықта н о ла рдың жұмыс жа са у мерзімі мен электро энергияның ба ға сы жөнінен ба сқа дәстүрлі электр ста нса ла рымен бәсекелесе а лма й о тырға ндығы. Жел электр ста нса сы төмендегідей түрлерге бөлінеді: Жерүсті ЖЭС (на земна я) Қа лқыма лы ЖЭС (пла ва юща я) Жа ға ла у ЖЭС (прибрежна я) Теңіздік ЖЭС (шельфо ва я) Сурет 16. Жел қо ндырғысының құрылымы Қа ңға ла қ (ло па сти) Ро то р Қа ңға ла қтың а йна лу ба ғыты Тежегіш (демпфер) Жетекші о сь (ведуща я о сь) Қа ңға ла қты а йна лдыру меха низмі Электро генера то р А йна луды ба қыла йтын ко нтро ллер (ко нтро ллер вра щения) А немо ско п А немо ско птың тұрғысы Сыртқы қа ба т-го ндо ла Электро генера то р о сі Турбина ның а йна лу меха низмі А йна лдыру қо зға лтқышы (двига тель вра щения) Жел энергиясы қо ндырғысы желқа ңға ла қта н, генера то рда н, ко нтро ллерден, инверто рда н, а ккумулято рда н тұра ды. Жел энергиясы қо ндырғысының жұмыс жа са у принципі Жел күші а рқылы а йна лға н қа ңға ла қ жетекші о сь а рқылы генера то рды а йна лдыра ды. Генера то рда н берілген а йныма лы тұра қсыз(неста бильный) то к ко нтро ллерде түзуленеді. Ко нтро ллерден шыққа н тұра қты то к а ккумулято рла рды за рядта йды. А ккумулято рға инверто р келіп қо сыла ды. Инверто р а ккумулято рда н а лға н тұра қты то кты а йныма лы то кка а йна лдыра ды. Жел энергетика сының а ртықшылықта ры: Көмір, га з, мұна й секілді эко ло гияға зиянды қа лдықта р қа лдырма йды; Та биғи қа зба ла р сияқты та усылып қа лма йды. Шексіз; Мұна й, га з өндіретін ко мпа нияла рға ко нкуренция туғызып, о ла рдың мо но по лиясын төмендетеді. Жел энергетика сының кемшіліктері: Энергия көзі тұра қсыз. Кейбір жерлерде қа жетті энергия көзі а лына тынына кепілдік жо қ; Па йда лы әсер ко эффициенті өте төмен; Шулы бо лып келеді; Теле-ра дио сигна лда рға бөгет жа са йды; ҚО РЫТЫНДЫ Қазіргі таңда электр энергетикасы халық шаруашылығының барлық саласында өте маңызды рөл атқарады. Ол мемлекеттің барлық шаруашылық салаларына мықты енген: өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік және адам тұрмысы. Осыған қарамастан электр энергиясының сексен проценттен астамын үлкен өнеркәсіп объектілері тұтынады. Металлургия ұлттық өнеркәсіптің базалық салаларының бірі және XXI ғасырда Қазақстандағы экономикалық өсуді қамтамасыз етуге қомақты үлес қосатын бірнеше секторлардың бірі болып табылады. Металлургия барлық салаларды ең маңызды шикізат өнімдерімен, металл бұйымдарымен, қорытпалармен және т.б көптеген қажетті өнімдермен қамтамасыз етеді. Соған байланысты, сапалы металл өнімдерін жасау үшін электр энергиясының сенімділігі мен сапасын арттыру қажет. Осыған қарай, Қазақстан дамушы мемлекет болған соң, электр энергиясын өндірудің жаңа озық тәсілдері қолданылу барысында. Менің дипломдық жобамның негізгі тапсырмасы Жамбыл облысындағы металлургия зауытын электрмен жабдықтау болып табылады. Соған байланысты, электрмен жабдықтауға төмендегідей талаптар қойылады: қорек көзінің сенімділігі, электр энергиясының сапасы, жекелеген элементерді сақтау және қорғау; өнеркәсіптік кәсіпорындардың электр жабдықтау жүйесін жобалап жасау және қолдануда технико-экономикалық жағынан дұрыс кернеуді таңдау, электрлік жүктемені анықтау, қосалқы трансформаторлардың қуатын және санын, олардың сақтандырғыштарын, кернеуді реттеу тәсілдерін және реактивті қуаты қалпына келтіру жүйесін таңдау қажет. Электр жабдықтау жүйесін қызмет көрсету, қолдану кезінде қауіпсіз, ыңғайлы, сенімді болу қажет. Және де электр жабдықтау жүйесі экономикалық жағынан, материалдық және құрылығы шығыны жағынан, электр энергия шығыны және жылдық шығын тұрғысы жағынан тиімді болу қажет. Жобалау кезінде бұл көрсеткіштер техникалық-эконмикалық бөліміде есептелінеді. Осы диплом жобасында мен генераторлық ажыратқыштарды қолдану нәтижесінде электр станциясының сенімділігін арттыру мәселесін дамыта отырып, кәсіпорынды электрмен жабдықтау жобасын дайындадым. Бұл жобаны жасау барысында келесідей натижелер алынды. Жобада берілген қондырғылар саны мен қуаттары арқылы цехтардың электрлік жүктемелері есептелді. Бұл есептеулер нәтижесі бойынша, және жобаның бастапқы берулері бойынша, заводтың 0,4 кВ кернеулі жұктемелері анықталды. ТМ - 630/10 типті 12 цех трансформаторлары таңдалынды. Сонымен қатар, 0,4 кВ кернеулі шиналарындағы реактивті қуаттын компенсациясы УКБН-0,4-250-50УЗ типті конденсаторлар батареясы көмегімен жасалды. СДН14-49-6УЗ синхронды қозғалтқышы, ДСП-25 және ДСП-12 доғалық болат балқыту пештері таңдалынды. Доғалық болат балқыту пештеріне ЭТЦПК-20000/10-75УЗ, ЭТЦПК-12500/10-74УЗ трансформаторлар түрін таңдап алдым. QВБК мәні «-» таңбамен шыққандықтан, реактивті қуатын ары қарай компесацияламадым. Жобада зауыттың сыртқы электрмен жабдықтауының екі түрлі схемасы қарастырылды. Техникалық-экономикалық жағынан ең тиімді 115 кВ ЭБЖ арқылы тарататын II нұсқасысын таңдадым. Таңдалған нұсқа бойынша ажыратқыштар, секциялық ажыратқыштар, жүктеме ажыратқыштары, СҚ мен ДСП-ға арналған ажыратқыштар, сонымен қатар осыларға арналған күштік кабельдер таңдадым. Өлшеу құралдарын, яғни тоқ және кернеу трансформаторларын таңдадым. Цех қоректенетін ТҚС үшін 0,4 кВ шинадағы қысқа тұйықалу тоқтары есептелінді. Төменгі вольтті жабдықтар таңдалынды: кіріспе автоматтары, секциялық автоматтар және шығыстағы желілердегі автоматтар, желіні алыстату автоматтары және конденсатор батареялары. Қоректендіретін сымдарға және цехтың электр қабылдағыштарының әр қайсысына арналған қорғау аппараттары таңдалды. Қоршаған ортаны қорғау бөлімінде қондырғыға нөлдеу жүйесі жүргізілді. БТҚС-ға жерлендіру жүргізіліп, есептеулер жасалынды. Экономикалық бөлімінде мен жобамның тиімділігін есептедім. Жобаға салынған капиталды 6 жылда, ал дисконттау бойынша 9 жылда ақтайтынымды есептедім. Осы жобаны жасау барысында өндіріс орындарын және басқа да кешендерді толық электрмен жабдықтауды игердім. Қызмет көрсететін персо на лды қо рға у үшін тұйықта ндырғыш құрылғыла р қа ра стырылға н. Эко но мика лық бөлімде қызмет етуші персо на лдың са ны мен а йлық жа ла қысын есептеу сұра қта ры қа ра стырылға н. Со нымен бірге, еңбекті қо рға у және қо рша ға н о рта ны қо рға у сұра қта рына қа тысты көкейкесті мәселелер көтерілген. А рна йы бөлімде жел энергетика сы және жел энергетика сының Қа за қста нда ғы да му ба рысына қа тысты сұра қта р қа ра стырылға н. Қа зіргі уа қытта әлемде жел энергиясын па йда ла ну үлкен жо лға қо йылып о тыр, о ның көшба сшысы А ҚШ, мұнда жел энергетика лық қо ндырғыла рдың (ЖЭҚ) са ны ша ма мен 18 мың, а л о ла рдың қуа ты 1500 МВт құра йды. Қуа ттылығы бірнеше кВт жел электр ста нса ла ры (ЖЭС) А ҚШ-та , Да нияда , Ұлыбрита нияда , Ка на да да , Герма нияда , Швецияда , Нидерла ндыда , Фра нцияда са лынға н. Қа за қста н террито риясында жел ресурста ры ба р а йма қта р жеткілікті. Кейінгі мәліметтерге қа ра ға нда Жо ңға р және Қа ра та у а йма қта рында желдің энергетика лық ресурста ры өте жо ға ры. Міне, о сы са ла да , ғылыми-техника лық ізденіс жұмыста ры кеңінен жүргізілетін бо лса , бо ла ша қта Қа за қста нның энергетика лық тәуелділігін төмендетуге және эко ло гиялық мәселесін шешуге то лық мүмкіндік ба р. Еуро па лық жел ста нса ла ры желдің о рта ша жылда мдығы 4-5 м/с бо лға нда жұмыс істей ба ста йды, а л Қа за қста нда о рта ша жел жылда мдығы 8-10 м/с бо ла тын 10 а йма қ ба р. Жо ңға р қа қпа сында ғы жел тұра тын а йма қтың ұзындығы 20 км және ені 10-15 км бо ла тын та у а ра лық а лқа пты құра йды. Күшті және ұза ққа со зылға н да уылда р көбінесе жылдың суық кезеңінде ба йқа ла ды. Жекелеген да уылдың ұза қтығы 50-100 са ға тқа дейін, кей жа ғда йла рда 250-300 са ға тқа дейін жетеді, желдің ма ксима лды жылда мдығы 40-60 м/с дейін ба ра ды. Ба сқа бо ла ша қ а уда нда рға Ереймента уды (А қмо ла о блысы) 3700 кВт.с/м2, Фо рт-Шевченко 4300 кВт.с/м2 (Ка спий теңізі жа ға ла уы), Қо рда й - 4000 кВт.с/м2 (Жа мбыл о блысы) және та ғы ба сқа а йма қта рды жа тқызуға бо ла ды. Жа мбыл о блысында ғы Бурный по селкесіндегі Ша қпа қ жел ко ридо рында желдің о рта ша жылда мдығы 24 м/с, бұл қуа ты 5 мега ва тт бо ла тын бірқа та р жел ста нцияла рын са луға мүмкіндік туғыза ды. Жел энергиясының техника лық па йда ла ну мүмкіндігі Қа за қста нда 3 млрд.кВт/са ғ тең. Өмір тіршілігі қауіпсіздігі бөлімінде жерлендіру жүйесі қарастырылады. Және де цех құрылғысын нөлдеу жүйесі есептелінеді. Экономикалық бөлімінде жобаның экономикалық тиімділігін есептеу әдістері, қаржылық-экономикалық тиімділіктің инвестициялық көрсеткіштері қарастырылады. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ Л-1. Е.Ф. Щербаков, Д.С. Александров, А.Л. Дубов Электроснабжение и электропотребление на предприятиях – М.: ФОРУМ, 2012.-496 с Л-2. Т.В. Анчарова, М.А. Рашевская, Е.Д. Стебунова Электроснабжение и электрооборудование зданий и сооружений – М.: ФОРУМ, 2012.-416 с Л-3. А.А. Федоров. Справочник по электроснабжению и электрооборудованию том I и II. Энергоатомиздат 1987г. Л-4. Б.Неклепаев Электрическая часть электростанции и подстанции. Справочные материалы для курсового и дипломного проектирования.Энергоатомиздат 1989 г. Л-5. А.Д. Смирнов. Справочная книжка энергетика. Энергоатомиздат 1984г. Л-6. В.И. Дьяков. Типовые расчеты по электрооборудованию. Высшая школа 1991г. Л-7. В.В. Михайлов. и др. Энергетика нефтяной и газовой промышленности.Недра 1982. Л-8. С.Г.Блантер. И.И.Суд. Электрооборудование нефтяной и газовой промышленности. Недра 1985г. Л-9. Б.Ю. Липкин. Электрооборудование промышленных предприятий и установок. Высшая школа 1982г. Л-10. Б.Ю. Липкин. Электроснабжение промышленных предприятий и уставок. Высшая школа 1990г. Л-11. Н.Н. Синягин.и др. Система ППР оборудование и сетей промышленной энергетики. Энергоатомиздат. 1984г. Л-12. Ю.Д. Сибикин. В.А. Яшков. Электроснабжение предприятий и установок нефтяной промышленности. Недра 1983 г. Л-13. Б.А. Князевский. Б.Ю. Липкин. Электроснабжение промышленных предприятий. Высшая школа 1986 г. Л-14 В.А. Яшков. Электроэнергетика Прикаспийского региона РК.Алматы: Гылым,2000. – 144 с Л-15 В.А.Яшков, Г.Г.Трофимов, Д.Н.Турганов. Надёжность функционирования систем электроснабжения. Алматы: Гылым, 2001.-128 с Л-16 П.В. Куцын Охрана труда в нефтяной и газовой промышленности.М.: Недра, 1987 – 247 с Л-17 В.М.Блок, Г.К.Обушев и др. Пособие к курсовому и дипломному проектированию для электроэнергетических спец. вузов., - М. Высшая школа., 1990. – 383 с. : Л-18 А.А.Федоров, В.В.Каменева Основы электроснабжения промышленных предприятии: Учебник для вузов. – М.: Энергоатомиздат, 1984.- 472 с., ил. Л-19 Б.Г.Меньшов, И.И.Суд, А.Д.Яризов Электрооборудование нефтяной промышленности. – М.: Недра, 1990. – 365 с Л-20 Р.Я.Исакович, В.Е.Попадько Контроль и автоматизация добычи нефти и газа. – М.: Недра, 1985. – 365 с жүктеу/скачать 2,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|