Диссертация «мектепке дейінгі ересек жас топ балаларының математикалық модельдеу әдісі арқылы танымдық дағдыларын қалыптастыру»
- ТАРАУ. МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЕРЕСЕК ЖАС ТОП
жүктеу/скачать 1,38 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2 - ТАРАУ. МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЕРЕСЕК ЖАС ТОП
БАЛАЛАРЫНЫҢ МАТЕМАТИКАЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУ ӘДІСІ АРҚЫЛЫ ТАНЫМДЫҚ ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЖҰМЫСТЫҢ МАЗМҰНЫ 2.1 Экспериментке дейінгі ересек топ балаларының танымдық дағдыларын даму деңгейін зерттеу Бұл тарауда 5-6 жастағы балалардағы математикалық модельдеу әдісі арқылы танымдық дағдыларын қалыптастырудың мазмұнын зерттеу барысында алынған эксперименттік материалдар ұсынылған; мектепке дейінгі ересек жас топ балаларындағы математикалық модельдеу әдісі арқылы танымдық дағдыларын қалыптастыруды қамтамасыз ететін педагогикалық шарттардың сипаттамасы мен негіздемесі, оларды іске асырудың нәтижелері келтірілген тәжірибелік жұмыс бағдарламасы кестеде көрсетілген. Эксперимен екі кезеңнен анықтаушы, қалыптастырушы экспериментінен тұрады . Зерттеудің мақсатына сәйкес оны құрған кезеңнің міндеттері: 1. Бес жастағы балалардың математикалық модельдеу туралы білім деңгейін анықтау. 2. Мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың күнделікті заттармен қарапайым математикалық есептерді шығаруда жұмыс істеу дағдыларын және оларға деген қарым-қатынасын анықтау. 3. 5-6жас аралығындағы балалардың математикалық модельдеу әдісімен қарапайым мысалдар мен есептерді шығару тәжірибесін игеру процесіндегі ата-ана мен балабақшаның рөлін зерттеу. Қойылған міндеттердің негізінде эксперимент екі бағытта жүргізілді: 1) балалармен жұмыс (математикалық модельдеу әдісі арқылы танымдық дағдыларын қалыптастыру тәжірибесін зерделеу); 2) ересектермен жұмыс (отбасы мен балабақша рөлін зерттеу). Анықтау экспериментіне Алматы қаласы, Бостандық ауданының МКҚК «№40 бөбекжай-балабақшасы» алынып, зерттеудің әр түрлі кезеңдерінде мектепке дейінгі ересек топ балаларынан 54 бала, 50 ата-ана және 14 тәрбиеші тартылды. Барлығы вариативтік сабақ ретінде жүргізілген 15 оқу қызметі, бастапқы, аралық мониторингтерді салыстыру және балалардың танымдық дағдыларын бақылаудан тұрып, ересектерден сауалнамалар алынды. Міндеттерді шешу барысында алынған әдістер мен зерттеу нәтижелерінің сипаттамаларына тоқталайық. Кесте -3. «Тұлпар» және «Балдырған» тобының бастапқы мониторинг нәтижесі бойынша көрсеткіштері (экспериментке дейінгі) № Мониторинг бойынша сұрақтар «Тұлпар» тобы «Балдырған» тобы І ІІ ІІІ І ІІ ІІІ 62 1 10 көлеміндегі сандарды біледі, оларды тура және кері санайды; 30% 48% 22% 33% 48% 19% 2 жиынтықтың құрамдас бөліктерін ажырата алады; 30% 59% 11% 30% 62% 8% 3 қарапайым мысалдар мен есептерді шешеді, заттардың саны және шамасы бойынша арақатынастарын көрсететін математикалық терминдерді қолданады; 59% 37% 4% 63% 33% 4% 4 пазлдарды жинайды, логикалық ойын тапсырмаларын орындайды; 37% 55% 8% 44% 48% 8% 5 графикалық диктанттар (есту арқылы тор көздер бойынша) орындайды. 33% 56% 11% 33% 59% 8% Сурет-14. «Тұлпар» тобының бастапқы мониторинг бойынша көрсеткіштері 30% 30% 59% 37% 33% 48% 59% 37% 55% 56% 22% 11% 4% 8% 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% №1 сұрақ №2 сұрақ №3 сұрақ №4 сұрақ №5 сұрақ І деңгей ІІ деңгей ІІІ деңгей 63 Сурет-15. «Балдырған» тобының бастапқы мониторинг бойынша көрсеткіштері 14 және 15 суретте көрсетілгендей, «10 көлеміндегі сандарды біледі, оларды тура және кері санайды» мониторинг сұрағы бойынша «Тұлпар» және «Балдырған» топтарының көрсеткіштері шамалас болды. «Тұлпар» тобында бұл сұрақ бойынша 8 бала (30%), «Балдырған» тобында 9 бала (33%) І деңгейді көрсетті. 10 көлеміндегі сандарды санап білгенімен, кері санау кезінде тәрбиеші көмегін талап ететін ІІ деңгейдегі балалар үлесі екі топта да 13 бала (48%) болды. ІІІ деңгейді «Тұлпар» тобынан 6 бала (22%) болса, «Балдырған тобында 5 бала (13%) құрады. «Жиынтықтың құрамдас бөліктерін ажырата алады» №2 сұрағы бойынша «Тұлпар» және «Балдырған» топ балаларының І деңгей көрсеткіштері тең, яғни 8 бала (30%) көрсетсе, ІІ деңгейлі балалардың үлесі 16-17 бала (59%- 62%) болды. Жиынтықты құрайтын бөліктерді ажыратып, анықтай алған балалардың үлесі «Тұлпар» тобында 3 бала (11%) «Балдырған» тобында 2 баланы (8%) құрады. №3 сұрақ бойынша көрсеткіштер төмендеді, сәйкесінше «қарапайым мысалдар мен есептерді шешеді, заттардың саны және шамасы бойынша арақатынастарын көрсететін математикалық терминдерді қолданады» сұрағы бойынша І деңгейдегі балалардың үлесі жоғары болды. «Тұлпар» тобында бұл сұрақ бойынша І деңгейлі балалардың үлесі 16 бала (59%) болса, «Балдырған» тобында 17 бала (63%) құрады. Заттардың саны мен шамасынынң арақатынасын түсініп, көрсететін, математикалық терминдерді қолдана алатын балалардың үлесі (яғни, ІІ деңгейлі балалар) «Тұлпар» тобында 10 бала (37%), «Балдырған» тобында 9 баланы (33%) көрсетті. Қарапайым математикалық есептер мен мысалдарды түсініп, шеше алатын екі топтан да 4%-ды (1-1 бала) құрады. 33% 30% 63% 44% 33% 48% 62% 33% 48% 59% 19% 8% 4% 8% 8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% №1 сұрақ №2 сұрақ №3 сұрақ №4 сұрақ №5 сұрақ І деңгей ІІ деңгей ІІІ деңгей 64 Суретте көрсетілгендей, «пазлдарды жинайды, логикалық ойын тапсырмаларын орындайды» №4 сұрағы бойынша тікелей түсіндіріп, тапсырманы соңына дейін бақылап, қадағалап отыруды талап еткен І деңгейдегі балалар үлесі «Тұлпар» тобында 10 бала (37%), «Балдырған» тобында 12 баланы (44%) көрсетті. Пазлдарды жинап, логикалық тапсырмаларды орындау барысында кішкене көмекті талап еткен балалардың үлесі «Тұлпар» тобында 15 бала (55%), «Балдырған» тобында 13 бала (48%) болды. Ал логикалық тапсырмаларды қиналмай орындаған ІІІ деңгейдегі балалардың үлесі тең, яғни екі топтан да 2 баланы (8%) құрады. 14 және 15 суреттерінен көріп тұрғандай, «графикалық диктанттар (есту арқылы тор көздер бойынша) орындайды» сұрағы бойынша екі топта да ІІ деңгейдегі балалар үлесі жоғары болды, сәйкесінше «Тұлпар» тобында 15 баланы (56%), «Балдырған» тобында 16 бала (59%) құрады. Тәрбиешінің көмегінсіз, есту арқылы торкөздің бетін бағдарлап, графикалық диктантты өз бетінше жаза алатын балалардың үлесі «Тұлпар» тобында – 3 бала (11%), «Балдырған» тобында – 2 бала (8%). Жеке дамыту жұмыстарын жүргізуді талап ететін І деңгейдегі балалардың үлесі әр топтан – небәрі 9 баланы (33%) көрсетті. Зерттеу нәтижесіне сүйенсек, ең жоғарғы көрсеткіш №1 «10 көлеміндегі сандарды біледі, оларды тура және кері санайды» сұрағы бойынша болды. Яғни, жалпы балалардың 68%-ы 10 көлеміндегі сандарды еш қиындықсыз санай алғанымен, 32% бала тура және кері санау барысында көмекті қажет етеді. №2, №5 сұрақтардың нәтижелері бойынша көрсеткіштер орта деңгейдің басым екенін көрсетіп тұр, бұл сұрақтар бойынша балалардың 32% - І деңгейді, 59% - ІІ деңгейді көрсетті. Ең төменгі көрсеткіштерді көрсеткен сұрақтар бойынша балаларға математикалық қарапайым мысалдар мен есептерді шығару барысында, салыстыру барысында қолданылатын математикалық терминдерді қолдануда қиналатын балалардың үлесі жоғары болды. Яғни, бұл көрсеткіштер мектеп жасына дейінгі балалардың танымдық дағдыларын дамытудың қажеттілігін көрсетіп тұр. Кесте - 4. «Математикалық модельдеу – баланың танымдық дағдысын дамытудағы маңызды әдіс» атты тәрбиешілерден алынған сауалнама нәтижесі (экспериментке дейінгі) № Тәрбиешілерге арналған сауалнама сұрақтары Ия Жоқ Сирек жүктеу/скачать 1,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|