Дістемелік ерекшеліктері
жүктеу/скачать 489,35 Kb.
|
| Төзімділік. Спорт теориясы мен практикасында мамандар арнайы және жалпы төзімділікті бөліп қарайды. Жалпы төзімділік адамның бұлшық ет топтарының едәуір бөлігін қамтитын ұзақ мерзімді аэробты бұлшықет қызметін орындау қабілетінен тұрады (мысалы, есу, шаңғы тебу, жүзу, марафондық жүгіру). Арнайы төзімділік дегеніміз ол осы спорт түріне тән жаттығуларды бәсекеге тең немесе оған жақын қарқындылықпен ұзақ орындау. Сонымен, гір көтеруші спортшының ерекше төзімділігі классикалық жаттығуларды (итеру, жұлқа көтеру) немесе ұзақ циклдегі итеруді орындау кезінде көрінеді.
Төзімділіктің даму деңгейі эндокриндік және жүйке жүйесінің функционалдық мүмкіндіктеріне, жүрек-тамыр жүйесінің дамуына, вегетативтік және қозғалыс аппараттарының үйлесімді жұмысына байланысты. Басқа дене қасиеттері сияқты, төзімділік те әр түрлі жас кезеңдерінде барынша жылдам дамиды. Әр түрлі бұлшықет топтарына статикалық күш-жігер салатын төзімділіктің жасқа байланысты өзгерістерінің динамикасы егжей-тегжейлі зерттелген. Мысалы, білек, жамбас бұлшықеттері. Әр түрлі бұлшықет топтарының максималды күш-жігерінің ұзақтығы әр түрлі және бірдей өспейді. 11 жастан 14 жасқа дейінгі кезеңде аяқ бұлшықеттерінің (балтыр бұлшық еттерінің) төзімділігі белсенді түрде артады, 13-14 жаста иықтың және кеуденің жазылып-бүгілетін бұлшықеттерінің статикалық төзімділігі аздап төмендейді. Жас есейген сайын төзімділікті талап ететін қарқынды, статикалық-динамикалық жаттығуларды орындау кезінде жұмыс қабілеттілігінің артуы тіркеледі. Зерттеулерге сәйкес, аэробты жаттығуларда 14 пен 18 жас аралығындағы жасөспірімдерде төзімділіктің айтарлықтай артуы байқалады. Анаэробты жаттығулардың ең көп ұзаруы 12 жастан 14 жасқа дейін байқалады. Кіші орта мектеп жасында аэробты-бағдарланған жүктемелер қолайлы. Олар ағзаның тыныс алу және жүрек-қан тамыр жүйелерінің жақсы жұмыс істеуі үшін жағдай жасауға ықпал етеді. Мұндай жаттығулардың жаттығудың бастапқы кезеңінде ағзаға әсер ету сапасы жаттығулардың кейінгі кезеңдеріндегі жоғары қарқынды арнайы дене белсенділігінен жаман емес. Жоғарыда айтылғандарды ескере, төмен қарқынды аэробты жүктемелерді пайдалана отырып, бала ағзасы үшін оңтайлы құралдарды пайдалану арқылы шамадан тыс жұмыс пен дене функцияларының шамадан тыс зорығуына әкелетін негізсіз мәжбүрлі жүктемелерді қолдану сияқты нәтижеге қол жеткізуге болады. жүктеу/скачать 489,35 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|