Дістемелік кешен


Плебисцитарлык демократияда



бет66/103
Дата17.03.2023
өлшемі1,41 Mb.
#75148
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   103
Плебисцитарлык демократияда азаматгардың саяси ыкпалы кемиді. Оларға сайлау аркылы заңның немесе баска шешімнің жобасын кабылдау немесе кабылдамау кұкығы беріледі. Оны әдетте президент, үкімет, партия немесе баска бастамашы топ дайындайды. Мұнда халыктын жобаны дайындауға катынасу мүмкіндігі өте аз. Оны біраз жағдайларда екі ұшты сұрактар кою және т.е.с. аркылы ұйымдастырушылар айласын асыру үшін де пайдаланады.
Өкілдік демократияда халыктың еркі дспутаттарға және биліктің өкілетті органдарына беріледі. Азаматтар өздерінің көзкарастарының, максаттарынын, бағдарламаларының жакын-дығына байланысты депутаттарды сайлайды, оларга өз мүдделерін корғауды сеніп таисырады. Оның жаксы жактары — еңбектің айкын бөлінуі, шешім кабылдайтын адамдардын күзыретгілігі мен жауапкершілігі. Осал жағы — сайлау аралығында халыктың биліктен шеттетілуі, баскарудың бюрократиялануы, авторитар-лык үрдістің өрістеуі және т.б.
Біздін Казакстан Республикасы өзінінегемендігін жариялан, зайырлы, демократиялык, күкыктык мемлекет күруда. Қазакстан Республикасында адамның негізгі кұкыктары мен бостандыкта-ры көрсетілген, олар заң мен сот алдында тендестірілген. Әркім озініц жанына жакын саяси мүратгарды үстануга ерікті. Сөз және баспасоз бостандығы, соның ішінде сынау кұкығы да зан жүзііше бекітілген.


6. Демократияның кемшіліктері мен құндылығы. Сонымен катар, демократия тарихи күбылыс. Оны бір коғам-нан екіншісіне калай болса солай кошіре салуга болмайды. Оны осы ғасырдын 60 жыддары егемендіктерін алған "үшінші елдерді" "демократияландыру" тәжірибесі ашык корсетті. Дамыған елдердіңсаяси жүйесін азаттыкалган елдерге тікелей кошіруге тырысушылыктан ештеңе шыккан жок. Бүл сәтсіздікті ол кезде Азия - Африка елдері артта калган, олар оркениеттілікке осіп жетулері керек деп түсіндіріліп келді. Мәселе онда емес еді. Бас­ка әлеуметтік күрылымы, саяси үрдісі бар жерге өзге тәртіпті еріксіз телігеннін нәтижесі еді. Сондыктан біздің еліміз де саяси, әлеуметтік, экономикалык максаттарды, демократиялык теори-ялардын даму жолдарын, онын іс жүзінде іске аскан слдердегі тәжірибелерін, туған жеріміздін бай тарихын, тамаша тагылы-мын, сан гасырлар бойы калыптаскан ұлттык әдет-ғұрпымызды, салт-санамызды, еліміздің ерекшеліктерін ескере отырып, демок-ратиянын озімізге лайыкты жүйесін калыптастырғанымызләзім.
Коғам демократиялык жағдайда өмір сүруге үйренуі керек. Оған тез жету оңай емес. Дегенмен, ол өркениетті елдердің тари­хи тәжірибелерінен белгілі болғандыктан демократиянын оз өміршендігін дәлелдеген рәсімдерін, тәртіп, кағидаларын тезірек кіргізіп, тиімді және нысаналы пайдаланған абзал.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   103




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет