Дістемелік кешен
Саяси технологиялардың мәні, ерекшелікті белгілері
жүктеу/скачать 1,41 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Саяси технологиялардың мәні, ерекшелікті белгілері
| 2. Саяси технологиялардың мәні, ерекшелікті белгілері. ТЕХНОКРАТИЯ (грек, techne — кәсіп, онер, шеберлік және kratos — билік) — қоғамдык,-саяси ой бағыты. Т. түтас қо-ғамды ғыл.-тех. ұтымдылық кағидаларымен басқаруға бо-лады деп тұжырымдайды. Ол кағидаларды жүзеге асырушы-лар ретінде инженер-техник ғалымдардың қолына билікті беру керектігін айтады. Себе-бі, компьютерленген және ро-боттық техникаланған қоғам-ға тиімді шешімді математик, программист, экономистер ғана қабылдауға қабілетті. Олар машина терізді біртекті, жүйелі, догматты ойланады, түпкі мұраттары — бәсекеден жеңу, байлыкка жету. Адам машина іспеттес белгілі бір іске мамандануы, өз кьізметін механизациялауы маңызды. Ал акпараттық технология мен технол. революциялар оз бе-тімен өлеум. мөселелердің шешілуін және рухани жаңа-руды қамтамасыз етеді. Т-ның салтанат құруының бір дөлелі ретінде бүгінгі аддыңғы катар-лы дамыған еддерде қоғамды меншік иелершің емес, менед-жерлердің басқаруын айтуға болады. Олардың "технокүры-лымьша" инженерлерден бас-гап фирманың бас директорларьгна дейін кіреді. Барлық Т. түрлерінің ортақ белгісі — әлеум. процестерді тех. және озге де бірсалалық олшем негізінде басқаруға күш салу. Т. саясаттың этик.-рухани өлшемдерін ескермейді, мөде-ниеттің, өнердің, рухтың ма-ңызьш жокка шығарып, гума-низмге жат кьглықтарға негіз жасайды. Т-лық түжырымдар тех. ғъглымдар мен осы заман-ғы қоғамдық өнідіріс маман-дарының маңызы артканының көрінісі болып табылады.
Саяси технологиялардың мәні, ерекшелікті белгілері — техниканыд жәие ғыл.-тех. прог-рестің дуние-танымдық этикалық, гумалистік, методологиялық гно-с.еол., әлеуметтік проблемалары туралы ортүрлі ағымдар мен мек-тонтсрдіц, тужырымдамалардыд жиындығы. Т. ф-ныд қарастыра-тын проблемалары: техника догеліміз не, бұл қубылыстыд қоз-ғаушы куші мен әлеум. салдары қандай болады, адам мён маши-паныд арасындағы қатынастар қалдай болуы керек т. б. Батыста Т. ф. пайда болуын И. Бскманлыц «Технология туралы баспшдық, немесе фабрика мен мануфактура істерін тану» деген кітабыиыц ілығуымен байлапыстырады (1777 ж.). Ал, кошлілік бул ағымның тарихын Э. Каппа- деген гегелшіл философтыд есіміпе телиді. Ол осы терминді біріпші рет озіпід «Техника философиясыпыд негіз-ғі сипаттары» деген кітабында (1877 ж.) қолданды. Капитализм түсында индустрия дамуындагы техниканыд ролін идеол. Жагыпап тусіпу, оныц қоғамға тигізетін әсерін аііқындау қажет болди. Э. Кангганыц ігегізгі идеясы— техникагшң магынасын оныд озі та-бяғаты арқылы ұғынуга тіролді. Бұл тұжырьшдамага неотомист Ф. Дессауэр ңарсы шықты. Оның ойынша техниканыц дамуы трансиендеяталдық (ақылдан, санадан тыс) идеяның (қудайдыц қудірёті) орнауы болып табылады. Т. ф-на өсер откен 50—60 ж. пом. философы Хайдаггердің ецбектері болды. Оныц пікіт бой-ъгаша, техниканьщ дамуындағы мацызды нәрсе оиьщ қызметі, по іс-қимылдары емес, оны ұғыяу, байқау бояын табылады. Болмыс-тыц сан ңырлы цалтарыстарын тусінуде техииканыц зор маңызы бар. Мыс, техника арқыяи адам болмыспен соіілесе алады, оны өстиді. Бірақ болмыстың импульстері адамга көйдө дұрыс беріл-меуі мүмкія, ал техника аракідік теріс мәлімет береді. Ясперстіц көзқарасы бойышна, техника — қазіргі дун. жуз. тарихтыц шешу-ші факторы болын табылады. Соңыйан, Хайдөггер мен Яслерстің шзкірттері — Э. Агасси, JI. Мэмфорд, Ж. Эллголь «техника» үғы-мыяьщ мазмұнын аша тусті. Т. Ф. Ңазақстанда да Ө. Сұлтанга-зин, Ж. Эбділдин, Ә. Нысанбаев сияңты ғылымдардың ецбектерін-де зерттелуде. Хайдеггер мен Яснерстің ұйғарымдаръгада бул термин эдістерінің ңосындылары адамның барлық ісі-эрекетіне абс, ықпалы бар уғым ретінде қаралады. «Комиыоторлік революция» деп аталатын қазіргі тех. дамуда Т. ф-на назар кушейе түсті. А. Димер, X. Сколимоски, Т. Стоуньер, А. Этциони т. б. сиякты ба-тМстық авторлардьщ еңбектерінде қоғамды ақпараттандырудын нәтнжесі туралы келелі мәселелер қаралуда. Бат. философтар қо-ғамдық жуйелердің арасындағы элеум.-әкон. айырманшлықтарды жоққа нлығара отырып, жаца технол. процестерге, байланыс (коммуникация) құралдарына иегізделтев бірегей қоғамдың бейне қу-руда. Техника, олардың ойынша, адамзат қоғамьшдағы барлың мэселелерді шеніетін бірден-бір элеуметтік күш, ңұрал (Техто-кратия). Алайда даму, жетілу үстіндегі техника мен технология адамның психофизиол. срекшслігіне ңиғаш келмеуі керек. Қазір-де адам мен техника арасьшдағы қатыиаетарға байлаиысты бір-шама жаңа мэселелср туып отыр. жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|