Лаб5
|
Қысқаша теориялық мәлімет:
|
1.Мектеп курсында өсім діктану пәнін өткенде табиғатпен қарым – қатынас өте жиі болу қажет. Танымжорық оқушылардың ой - өрісінің кеңеюін айналамызда қоршаған дүние жайлы олардың түсініктерімен білімдерін табиғаттағы құбылыстардың өзара байланысы мен өзара шарттылығы туралы білімдерінің толаюы, таным дық мүдделерінің дамытылуы сияқты дидактикалық міндеттердішешуге болады. Сонымен қатар танымжорық кезінде оқушылар бойында өзінің дербестігі мен өзбетінше іс – қызмет атқаруы, ұйымдастырушылық қабілеті мен жекебасының қасйеттерін қалыптастыру және дамытудың маңызды құралы да бола алады.
Таным жорық мақсаты оқушылардың сана сезімін толықтыру үшін ой - өрісін кеңейту үшін арналған қосымша сабақ ретінде мектеп бағдарламасында міндетті түрде өту, яғни оқушылардың сана сезімінтолықтыру, келесі сабақтарда осы өткізілген танымжорықтар жөнінде әңгімелесу арқылы олардың есте сақтау қабілетін байқау.
Мектеп бағдарламасында қосымша сабақ ретінде танымжорықтар жүргізіледі. Табиғатқа танымжорық “өсімдіктанудың курсына арналған мектеп программасының міндеті табылады. Алайда оны әрбір биология пәні мұғалімі орындай бермейді және оның негізгі басты себебі кәдімгі сабаққа қарағанда, бұл іс қиындау. Сонымен қатар тағы бір себеп, танымжорыққа ұзақ уақыт кетеді, сол себептенде көп мұғалімдер өтуге ерінеді. Ал егер мектеп үлкен қалада орналасқан болса онда табиғатқа танымжорық жасау қиындау болады. Танымжорық жасайтын жерге дейін біршама ұзақ жүріп жеті қажеттілігі қиыншылық келтіреді деуге болады. Негізінен мектеп бағдарламасында танымжорық жылына 2-3 рет өткізілуі тиіс. Сондықтан да ешқандай қиыншылыққа қарамастан қушыларды бір рет болса да танымжорыққа апару тиіс. Тағы бір мәселе оқушылар теория жүзінде оқып үйренген білімдері есте қала бермейді, Ал табиғатқа танымжорық жасаған кезде оқушылардың көз алдында төңіректегі табиғаттың сұлулығы ашылады. Алғашқыда оқушылар табиғатты сезімталдықппен қабылдап, олардың бойында есте қалу қабілеті, байқағыштығы дамытылып, өсімдіктерге қамқорлық жасау сезімдері оянады. Сонымен қатар танымжорық сабақтар оқушыларды мамандыққа бағдарлайды.
Осы танымжорық өткізу қажет деп есептеймін. Себебі, оқушыларды міндетті түрде төңіректегі әлеммен таныстыру және олар немен қоректенеді? Қай жерде тіршілік етеді? Не үшін? Қалай? Деген сұрақтарға жауап табылады. Оқушының көз алдында табиғаттың сұлулығы ашылады. Сол себептенден танымжорық бүкіл оқу жылы бойына өткізіп тұру тиіс. Тағы бір мәселе оқушы өзі тұрған өлкенің және айнала қоршаған ортаның өсімдік әлемімен танысады.
Танымжорық кезінде оқушылар жергілікті жерді танып білуге, табиғат әлемін бақылауға, салыстыруға үйренеді. Сонымен қатар әлеуметтік, эстетикалық, этикалық және өлкетанулық тәрбие беру мен беруге еңбекке баулып, сабақта өтілетін экологиялық материялдарды пысықтауда, дамытуда үлкен рөл атқарады.
2.Оқушыларға қосымша білім беру мақсатында сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстардың ішінде танымжорықтың өзіндік орны бар.
Танымжорық оқушылардың табиғатқа жауаптершілік сезімін, дүниетанымын, көзқарасын қалыптастырады, табиғаттың даму заңдарын жеңіл түрде ұғынумен қатар, психологиялық тәрбие жұмысының біршама дербес формасы. Ол адамның рухани байлықты игеруіне көмегін тигізеді. Және көзделген мақсатқа жету үшін қолданатын көмекші иллюстрациялық құрал рөлін атқарады. Танымжорық әлеуметтік психологиялық - тәрбие береді. Олар этикалық, педагогикалық адамгершілік, денешынықтыру, еңбекке баулу, экологиялық тәрбие беру мен қатар оқушылардың белгілі бір пәннен сабақ үстінде алған білімін толықтырып, тереңдетуге мүмкіндік береді. Баланы өсімдік ортамен дұрыс қарым – қатынас жасай беруге үйретеді.
Танымжорық кезінде өсімдіктердің жағдайын мысалы, ағаштиардың қурап қалғаны, гүлді өсім діктердің солуы осылар жөнінде балаларға түсіндіріп, оларға адамдардың кінәлі екенін, өсімдіктерді қорғау керектігін түсіндіру керектігі тиімді болады. Мысалы: мектеп ішімен сыртын қамқорлыққа алған көшелер мен шағын аудандарды көгалдандыру, гүлзарларды күту, ағаш, бұта өсімдіктерінің жемістері мен тұқымдарын жинау, бау – бақшаның зиянкес жәндіктерімен күрес, шөптерден тазарту, қосымша азықтандыру, көгілдір және жасақтардың жұмысына қатысу, мектеп маңын және көшедегі лас қоқыстарды, ағаштардың жапырақтарын жинау, туған өлкені зерттеп білу барысында табиғат ескерткіштерін қамқорлыққа алу және т.б.
Белгілі педагок, әдіскер К Г Ягодовский ХХ ғасырдың басы нда таным жорық жүргізудің негізгі ұстанымдарын ұсынады, ал “танымжорықтың негізгі мақсаты оқушыларға тірі заттардың аттар ын жаттау емес, табиғатты бақылауға (көруге) үйрету” деді.
Танымжорық кезінде оқушылар жергілікті жерді танып білуге, табиғат әлемін бақылауға, салыстыруға үйретеді. Сонымен қатар әлеуметтік эстетикалық, этикалық және өлке танулық тәрбие беру мен қатар, оларды денешынықтыруға еңбекке баулып, сабақта өтілетін экологиялық материялды пысықтауда, дамытуда үлкен рөл атқарады.
|
