Досмурзин ержан


Штрих — (қағыс) бүл үғым ең алдымен бейнелеу  өнерімен байланысты. Қагыс



Pdf көрінісі
бет31/110
Дата19.02.2023
өлшемі8,45 Mb.
#69091
түріЛекция
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   110
Штрих — (қағыс) бүл үғым ең алдымен бейнелеу 
өнерімен байланысты. Қагыс қолдың бір қозғалысымен 
орындалған сызықты белгілейді. Бүл сызық белгіленген 
сызықты, бейнелеулік жүйеге кіретін қүрамдылық бөлігі 
ретіндегі элем енті болы п, гр аф и каны ң копш ілікті 
түрлерінде, маңыздылықты бейнелеулік қүралдарының 
бірі болып келеді.
Қ ағы сты ң ком егім ен бейнелеудің кең істіліктік 
қасиеттерін және колемділікті үйлесімділігінің болінуі 
көрсетіледі. Осынысымен оның сипаттауы күшейтіледі 
және суретшінің шығармашылық ой-орісі анықталады.
Қағыстың көмегімен заттардың және бітімдердің 
сүлбаларын, қалыптарды беруге, корсетуге болады.
Қағыстың корсету барысындағы анықталған жүйесі
— кагыстама. Қағыстама калыптың колемділік әсерлігін 
жетудегі жарықтылық-колеңкелік градациясын* (шағу- 
ларын-бөлулерін) жеткізуге, беруге рүқсаттайды. Егерде 
қағыс ешкандай қосымшалық қызмет әкелмесе, қағыс
76


Мәдениеттану
сызық ретінде немесе өнділік дақ ретінде қабылданады.
Қағыс ерекш елікті м ағы налағы н офортта* және 
қаламүшты суретте иемденеді.
Графикада, бейнелеу өнерінде жарық пен көлеңке 
маңыздылықты қүралдары болып келеді. Ж арық пен 
көлеңке бейнелеудегі нысананы, затты, көлемділікті- 
жарықтылы ауалық ортамен қорш алғаны н көрсетіп 
беруге рүқсаттайды. Ж ары қ бейнелеудегі үйымдас- 
тыруды және суреттің ішіндегі көрсетілген заттың, 
нысананың, қасиеттерін анықтауға көмектеседі. Мы- 
салы: бейнелеудегі маталардың бет-бедерін, қүндылықты 
тастардың ж ы лтырын, әй н ектің-ш ы н ы н ы ң ж ары қ- 
тылысын.
Жарық пен көлеңкенің мүмкіншіліктерін антикалык* 
бейнелеушілерде пайдаланады. Ж арық пен көлеңкенің 
теориясы Қайта-өрлеу дәуірінің шеберлерімен (Леонардо 
да Винчи) ойластырылып, дамытылған. Осы уақыттан 
бастап жарық пен көлеңке, суретшілермен графикада 
жалпы бейнелеу өнерінде, көркемділік шығарманың 
көрнектілісін аны ктау барысындагы ең бір қүралы 
ретінде кең пайдаланылады.
XX ғасырда жарық бейнелеу өнерінің шығармасында 
бірінш ілікті такы ры бы бола бастайды. Жарық пен 
көлеңкенің жүқалықты градациясында*, дамытуында ең 
үлкенділікті жарықтан бастап, теренділікті көлеңкеге 
д ей ін суретш і ж а р ы қ тү сір у д ің м ін е зін , затты ң
калыпымен, көлемділігін беріп қана қоймай, сонымен 
катар атмосфераның жарықты азнаулықты жүтуының 
жағдайын жеткізіп береді.
Осыдан біз, жарық-көлеңке, жартылай көлеңке, 
рефлекс*, үғымдарының өзара байланысын анықтап 
білеміз. Мысалы ретінде: Рембрандтың* суреті: “сурет- 
шінің агасының әйелінің сымбаты” бүнда жарык пен
77


Мәдениеттану
көлеңкенің көмегі арқылы кейіпкердің сыртқы көрініс- 
терінің ерекшеліктері, тәртібі және мінезінің қасиеттері 
беріледі.
Ж арық пен көлеңкені импрессионистер* өздерінше 
жаңаша пайдаланады. Олар ақ түсті спектрдің бөлек 
түстеріне шағып бөледі де, суретті түстілі-жарық көлең- 
келік ойындарымен толтырады. Мысалы үшін, Э.Мане* 
осы бағытта “Ш өп үстіндегі таңғы ас” атты суретінде, 
жарықтың ойнының беру барысындағы композициясын 
қалайды. Бүнда түлабойлар ғана емес, сонымен қатар 
ландшафтағы* нысаналар да, заттар да берілген.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет