Э. А. Абдыкеримова
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Параметрдің мәні бойынша қайталауды ҧйымдастыру (For)
| 10.3.6 Таңдау операторы
Берілген ӛрнектің мәніне тәуелді бір немесе бірнеше оператор орындалатын жағдайда таңдау операторы CASE пайдалынады. Оның Turbo Pascal-дағы қҧрылымы мынадай: CASE m OF 1-тҧрақты: 1-оператор; 2-тҧрақты: 2-оператор; ......................... n-тҧрақты: n-оператор END; CASE - жағдай; OF - солар, тӛмендегілер; m – REAL типінен басқа кез келген скалярлық типте берілген айнымалы не ӛрнек. Бағдарламаның орындалуы кезінде алдымен m айнымалысының мәні жадқа енгізіліп, ол осы тҧрақтылармен салыстырылады. Егер мән олардың бірімен тең болып шықса, онда осы тҧрақтыға сәйкес оператор орындалады да, CASE операторын орындау аяқталады. Егер m-нің мәні сҧрыптаушы тҧрақтылардың ешқайсысымен тең болып шықпаса, CASE операторы орындалмай тастап кетіледі, басқару таңдау операторынан кейінгі операторға беріледі. Оны жҥйенің хабарлауы ҥшін CASE операторын аяқтайтын end-тің алдына else wrіteln (‗Қате. Мҧндай сҧрыптаушы табылған жоқ‘) операторын енгізіп қоюға болады. 10.3.7 Қайталану операторлары (For, Whіle, Repeat) Берілген есепті шешуде алгоритмнің кейбір бӛліктері немесе алгоритмдік тілдің бірнеше оператор тобы бірнеше рет қайталанып орындалуы мҥмкін. Осындай процестерді ҧйымдастыру ҥшін қайталану операторлары пайдалынады. Turbo Pascal тілінде қайталану процесін ҥш тҥрлі жолмен ҧйымдастыруға болады: 1. Параметрдің мәні бойынша қайталауды ҧйымдастыру. 2. Алдын ала берілген шарт бойынша қайталауды ҧйымдастыру; 3. Келесі шарт бойынша қайталауды ҧйымдастыру; Бҧл қайталаудың қай-қайсысын алсақ та, олар қайталану операторының кӛмегімен жҥзеге асырылады. Қайталану операторлары қҧрама операторлардың қатарына жатады. Параметрдің мәні бойынша қайталауды ҧйымдастыру (For) Параметрдің мәні бойынша қайталауды ҧйымдастыру (For) цикл параметрі ӛзінің алғашқы мәнінен соңғы мәніне дейін бірлік қадаммен ӛзгеру барысында 85 циклге кіретін бір немесе бірнеше операторларды қайталап орындау қызметін атқарады. Цикл барысында оның параметрінің мәні біртіндеп ӛсетін болса, ТО тҥйінді сӛзі қолданылады. Тек бір оператор қайталанылатын кездегі оның жазылу тҥрі: FOR і:=m1 TO m2 DO <оператор>; мҧндағы FOR - ҥшін, TO - дейін, DO - орындау деген мағынаны беретін қызмет сӛздері; і - циклдың параметрі. Ол міндетті тҥрде бҥтін типтегі айнымалы болуы қажет; m1, m2 - цикл параметрінің бастапқы және соңғы мәндері, олар бҥтін сандар болуы немесе бҥтін мән беретін арифметикалық ӛрнектер болуы мҥмкін. m1 Егер циклде бір ғана емес бірнеше операторлардан тҧратын қҧрмалас оператор қайталанатын болса, онда операторлардың жазылу тҥріне BEGІN, END тҥйінді сӛздері кіреді. FOR і:=m1 TO m2 DO BEGІN <1 - оператор>; <2 - оператор>; ....................... END; Егер m1>m2 болса, яғни қадамы «-1ң болып келетін кезде FOR операторының жазылу тҥрі ӛзгешелеу болады: FOR і:=m1 downto m2 DO <оператор>; мҧндағы: downto – тҥйінді сӛз «кері қарайң болып аударылады. BEGІN және END тҥйінді сӛздерімен қоршалған қҧрмалас оператор қайталанатын жағдайда бҧл оператордың жазылуы тӛмендегідей болады: FOR і:=m1 downto m2 DO BEGІN <1 - оператор>; <2 - оператор>; ....................... END; Оператордың орындалу тәртібі: а) параметрдің мәні m2-мен салыстырылады, егер ол m2-ден кіші болса, онда циклдің денесі бір рет қайталанылады. Ал ол m2-ден ҥлкен болса, онда басқару цикл денесінің соңындағы операторға беріледі де, қайталану аяқталады; ә) әр қайталанғанда, параметрдің алғашқы мәніне бір қосыла отырып, қашан параметрдің ағымдағы мәні m2-ден артық болғанша циклдың денесі қайталана береді. Егер m1 және m2 арифметикалық ӛрнектер болса, онда олардың мәндері циклдың орындалу алдында бір-ақ рет орындалады. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|