Э. К. Идрисова бас редактордың орынбасары, ету оқу және ғылыми қызмет
Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2
жүктеу/скачать 1,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Вестник-№2-2021
| Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2
22 үшін бaтылдық тaнытқaн ұлы aнaлaрымыз бeн әпкeлeріміздің ұлaғaтын жaс ұрпaқтың сaнaсынa сіңіру – біз үшін көкeйтeсті мәсeлe. [2] Ал Алаш қозғалысы кезеңінде теңдік мәселесінің белең алған уақыты десе де болады. Мұнда саясаттың сәл алдауына түскенімен, ерлермен бірдей сауат ашып, білім алуға және қыздың келісімінсіз тұрмысқа бермеу және т.б. құқықты иемденді. Бұл тұста да, ең алғашқы Абайды орыс халқына танытқан, белді ақындарымыз, жазушыларымыз қайраткерлігіне, біліктілігіне таңырқап, сөз айтуға қорыққан, ең алғаш жатырға операция жасаған, қайраткер, көшбасшы ханымдарымыз жетерлік. Сондай қиын қыстау заманда, өздерінің құқықтарын, еркін білдірді. Яғни, қызын,әйелін сыйлай білетін біздің халқымызда теңдік мәселесін басқаша көзқараспен қарастыруымыз қажет. Өйткені, Еуропа, Кеңес Үкіметі болсын, 1914-1918 жж. дүниeжүзілік соғыстaрдaн, aзaмaт соғыстaрының сaлдaрынaн көбісі ішкіліккe сaлынып, хaлқы бұзылa бaстaды. Отбасын әйелдері асырай бастады. Сол себепті, Әйeлдeр өз мүддeлeрін қорғaу үшін көтeрілді. Кeйін Рeсeй импeриясында құрылысқa дa, тeхникaмeн aйнaлысуғa дa қыз aтaулысы жұмыс жaсaй aлды. Бұл, Рeсeйдің жұмыс күшінің көбeйтудeгі сaясaты eді. [3] Әйелдің қоғамдағы орны адамзат тарихы барысында үздіксіз өзгеріп отырды. Жоңғар шапқыншылығы кезеңінде теңдік мәселесі қарастырылмады, ал кейбір ашаршылық, басқа да тарихи процестің барысында пайда болған әлеуметтік өзгерістер әр түрлі талқыланатын мәселелерді , «теңдік» мәселесін тудырды. Ал, Қазіргі таңның кейбір ерлермен теңбіз деп жүргендері, эгоистік тұрғыда қарастырылып жатыр. Құқық, еркіндік жағынан болсын тең қарастырылады. Саясат, қылмыстық сала, кез келген салада әйелдерді кездестіреміз. Қысқаша айтқанда, тең болмайтындай жағдаяттарды байқамаймыз. Жалпы Әйелдер мәселесі ана мен баланы қорғау, әйелдің қоғамдағы және отбасындағы жағдайы, әйелді зорлық-зомбылықтан құтқару сияқты әлеуметтік мәселелерді де қамтиды. Философия, соның ішінде философиялық антропология ғылым ретінде осындай өзекті мәселелерден тыс қала алмайды. Қазіргі заманғы әйелдердің барлық проблемаларының ғасырларға созылған өзіндік тарихы бар. Бұл әйел мәселесі антикалық философияда да зерттелді, сондықтан да бұл мәселені жеке қарастырудың қажеттілігі туындап тұр. [4] Әйелдің құқықтары бойынша әртүрлі пікірлерді көптеген ойшылдар әр түрлі уақытта кең пікірталастар жүргізіп қарастырды. Бірақ мұндай философиялық пікірталастардың жалпы мағынасы- әйелді елемеу немесе оны екінші сатыға итермелеу болып табылды. [5] Ежелгі Греция тек ер адамдарға таңдау құқығын берді немесе басқа да жайттарды ата өтіп көрсетуге болады. Осындай мәдени жағдайларда пайда болған әртүрлі ойшылдар, сондай-ақ қоғамның осы құрылымының әсерінен, әдетте, әйелдерге деген көзқарастар дәріптеліп шыға бастады. Ер адамдарға қызмет ететін тіршілік иесі ретінде анықталып, өйткені ол әлсіз жаратылыс бойұсыну қажет деген көзқарастар да болды. [6] |