Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия
жүктеу/скачать 12,84 Mb. Pdf көрінісі
|
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf
- Бұл бет үшін навигация:
- Бутінніц тіірлері
| 2JBymiH жэне бөлік.
Күнделікті қатынастарымызда бір нәрселерді бүтін, ал екіншілерін бөлік деп ңарайтынымыз белгілі. Осы түсі- ніктер де тегін пайда болмаған. Адамдар іс-әрекетінде болмыстың бүтін мен бөлік сияқты ңырларымен кезігіп қана қоймайды, олар жасаған нәрселерінің бәрін де, сол іс-әрекетінің өзін де аяңталған бүтіндіктің үлгісімен қүруға тырысады. Аяңталмаған іс-маңсатына жетпеген әрекет, босңа жүмсалған күш, уақыт, яғни, әурешілік. ^ ү т ін дегеніміз, ең әуелі — ңүрамындағы бөліктердің өзара байланысымен, қарым-қатынасымен сипаттала- тын, өз бөліктерінде жоң қасиеттерге, жаңа сапаға ие кур- дел! жүйе. 70 Бөлік - күрделі жүйенің, бүтіннің даму заңдыльщта- рына бағына отырып, өзіндік дербестік сақтайтын оның ажырамас қүрамдас жағы. Мысалы - Н 20 - су; сутегі - жанады, оттегі - жануды қолдайды, ал су болса жанбақ түрмақ, жанғанды өшіреді. Яғни, бүтін дегеніміз - бөліктердің жай қосындысы емес. Ж алпы алғанда, түрлі бүтіннің бірнеше түрлерін ажырытуға болады^ Бутінніц тіірлері: 1. М еханикалық бүтін-бөліктер бүтінге ешқандай өз- геріссіз кіре де, шыға да алады. Мысалы, бір ңап бидай, автобуста келе ж атқан жолаушылар. 2. Ү йымдасңан бүтін - оның қүрамында бөліктер өзге- ріске үшырайды. Ол мысалы, оқушылар тобы, жүмыс- шылар үжымы. 3. Органикалың бүтін - оған кіретін бөліктердің өзді- гінен дамуға қабілеті бар. Белгілі бір өндіріс белгілі бө- лікті, айырбасты, түтынуды және осы кезеңдерінің өзара белгілі бір қатынастарын туғызады. Ондай болса бөліс, айырбас, түтыну өндірістен табиғаты бөлек бір продес- тер емес, өндірістің өзге формалары, дамудың өзгеше фор- малары. Әрбір ж аңа формаға ауысқан сайын өндірістің мәні танымастай өзгереді, біраң ол, Гегельдің тілімен айт- ңанда, өзгеде бәрі-бір өзінде. Өндіріс, бөліс, айырбас, тү- тыну - мүның барлығы да түптеп келгенде адамдардың ңызметі, адамдар олардың субъектісі, олар осының бөрін дамыта отырып өрі өзін-өзі дамытады, әрбір жасаған жаңа дүниесінде адамдар өздеріне басңаша форма береді. Тағы да бір мысалды келтірсек, ол отбасы. Күнделікті практикада бүтін мен бөлік туралы түсінік- тер, өрине, ғылыми үғымдар дәрежесіне жете алмайды. жүктеу/скачать 12,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|