Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия


Материалистік диалектика дегеніміз - ол тек даму



Pdf көрінісі
бет35/96
Дата04.12.2022
өлшемі12,84 Mb.
#54707
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   96
Байланысты:
httpkmib.netuchebnikifilosofija.g.kaktaeva-2.pdf

Материалистік диалектика дегеніміз - ол тек даму 
теориясы гана емес, сонымен цатар танып білу әдісі 
болып табылатын гылым.
Циалектикага ңарсы ойлаудың басңа бір әдісі - мета- 
физикалыц әдісі бар. Метафизикалық әдіске тән нөрсе -
ол айналадағы дүниеге біржаңты ңарайды, оның кейбір 
жаңтарын асыра көрсетіп, екінші бір жаңтарын елемейді, 
танып білетін заттардың немесе процестердің барльщ жаң- 
тарымен байланыстарын есепке ала білмейді (жай ғана 
көбею немесе азаю деп түсінеді).
Категория дегеніміз - болмыс пен ойлаудың ең ж ал-
пы формалары, адамның дүниені тануы мен практика- 
лық өзгертуінің сатылары, ғылымның ең жалпы үғым- 
дары, адамның дүниені тануы мен практикалық өзгер- 
туінің сатылары, ғылымның ең жалпы үғымдары, адам 
ойлауының оның болмысына қатынасының сипаттама- 
лары, ғылымның қалыптасуы мен дамуының жалпы 
шарттары.
Белгілі бір ғылымның негізгі үғымдары категория деп 
аталады.
Категориялардың түрлері:
1. Ж еке гылымдардың категориялары;
2. Ж алпы философияльщ категориялар;
3. Қосарлы категориялар.
Бірінші топтың категориялары физикада, химияда, 
биологияда, т.б. ғылымдарда кездеседі. Мысалы, физи- 
каның категориялары: масса, энергия, гравитация және 
басқалар; биологияның категориялары - биологиялың 
түр, табиғи сүрыпталу, түқым ңуалаушылық және т.б.; 
философияда да категориялар бар: сана, материя, болмыс 
жэне т.б. Олар екінші топтың категориялары. Филосо-
68


фиялық категорияларының басңа ғылымдардың катего- 
рияларынан айырмашылығы - олар неғүрлым жалпы 
(немесе тіпті мейлінше жалпы) үғы м да^ Мүнда әр түрлі 
категориялар өмір шындығының түрліше жақтары мен 
ңасиеттерін бейнелейді. Философиялық категориялар- 
дың арасы нда қосарлы категори ялар деп аталаты н 
категория лар^ ерекш е орын алады, бүлар/ёкі-екіден 
жүптыстырылып ңаралады (форма мен мазмүн, мән мен 
ңүбылыс, т.б.), Үшінші топтың категориялары - цосар- 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   96




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет