Ә с I гі т I к б I л I m г. А. Кактаева философия

Практика - танымныңбастапқы пункті жөне оның бас-
ты, маңызды негізі болып табылады. Практика таным- 
ның ңозғаушы күші болып табылады, сонымен бірге біз- 
дің білімдеріміздің акиқаттығынын өлшеуіші де болып 
табылады. Практиканың барысында біздің үгымдары- 
мыз бен теорияларымыз тексеріледі, олардың ақиңатты- 
ғы немесе жалғандығы аныңталады, дүрыс емес теория- 
лар шығарып тасталады.
Практиканың өлшеуіші әрі абсолютті, әрі салыстыр-
малы. Оны абсолютті дейтініміз - өз білімдерінің объек- 
тивтік аңиқаттығын тек практика процесінде ғана рас- 
тайды немесе теріске шығара ал ады. Біздің білімдеріміз- 
дің дүрыстығы жайлы мәселе теорияның ғана мәселесі 
емес, сонымен ңатар практиканың да мәселесі.
Сонымен қатар практика өлшеуіші салыстымалы да, 
себебі әрбір белгілі дөуірдегі ңоғамдық-тарихи практика- 
ның дәрежесі тежеулі болады, ал мүның өзі таным про- 
цестеріне әсерін тигізбей ңоймайды. Теория мен практи-
ка - таным процесінің ажыратуға болмайтын екі жағы, 
олар бірін-бірі толыңтырып отырады.
Адам ңалай ңоршаған ортаны танып біледі? Ол кунде- 
лікті өмірді, өнер арңылы және гы лым арцылы тани- 
ды. Ғылым ерекше әлеуметтік институт және танымдық 
қызметтің ерекше формасы ретінде XV-XYI ғ.ғ. пайда 
болды, яғни ол Қайта өрлеу дәуірі мен Ж аңа заманның 
мүңтаждығынан туған әлеуметтік қүбылыс. Ендеше, гы -
лым, жаратылыстану ғылымы, ең алдымен капитал истік 
өндіріс тәсілінің нәтижесі. Оның қалыптасуына үлкен 
үлес қосңан атақты ғалымдар Коперник, Галилей, Кеп-
лер, т.б. болды. Ғылыми таным мен ғылымның пайда 
болуына әлеуметтік ж әне логикалы ң ф акторлар эсер 
етті. Әлеуметтікке - практикалың ңызметтің, қоғамдык 
ңатынастардың, ңоғамдық еңбектің бөлінуінің өндіріс, 
техника талаптары, ал логикалыққа — ғылыми таным да- 
м уы ны ң іш к і логи касы н ы ң м үң таж ды гы ж атад ы . 
Ғылым дегеніміз — ылғи дамуға байланысты ңоғамдың- 
тарихи практика дамуының белгілі бір сатысында пай-
да болатын айрықш а әлеуметтік институт, адамның та-
112

нымдық ңызметінің ерекше формасы, адамзат мәдени- 
етінің бір саласы. Табиғат пен қоғамның объективтік, 
адам санасы нан тәуелсіз заңдары н аш у ғы лы м ны ң 
негізгі ңызметі. Ғылыми танымның методологиясы -
адам ны ң таным ды ң ж әне п ракти калы ң қы зм етін ің
әдістері мен төсілдері туралы ілім. Әдіс деп танымдың 
немесе практикалық мәселелерді шешудің тәсілін атай- 
мыз. Ғылыми танымның эмпириялың және теориялың 
деңгейлеріне сәйкес өзіндік өдістері де бар. Эмпириалық 

жүктеу/скачать 12,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: