Әдебиет теориялары Аллегория
жүктеу/скачать 414,29 Kb. Pdf көрінісі
|
әдебиет теориясы жаңа бағдарлама
- Бұл бет үшін навигация:
- Шежірелік - эпикалық әңгіме
- Эпостық жанр
| Фантастикалық образ
- қиялдан туған қаһарман, өмірде болмаған, тек адамның ақиқатқа ұқсас арманында гана бедерленген бейне. Шежіре . Араб тілінен енген «шаджрат», «бұтақ», «тармақ» мағынасын береді. Оны қазақ халқы «тарихнама» деген мағынасында қолданса, орыс халқы «летопись», «жылнама» деп атап кеткен. Сол секілді «генеалогия», «биография» ұғымы да шежіре мағынасына жақын. Шежірелік туындылар қатарына Захир ад - дин Мүхаммед Бабырдың «Бабырнама», Зейн ад-дин Васифидің «Бадаи ал-вакаи», Мұхаммед Хайдар Дулатидың «Тарих-и Рашиди», Өтеміс қажының «Шыңғыснама», Камал ад-дин Бинаидың «Шайбанинама», «Тауарих-и гузида-йи нусрат-нама», Fүлам Шөдінің «Фатх-нама», Әбілғазы ибн Араб Мұхаммедханның (баһадүр хан) «Шажара - и түрк », Қадырғали Қосымұлының «Жамиғ - ат тауарих» т.б. жатқызуға болады. Шежірелік - эпикалық әңгіме - бір халықтың , бір рудың тарихынан сыр шертетін әдеби жанрz . Шежірелік шығармаларға шағын оқиғалар мен бірнеше оқиғалар желісі де арқау бола алады. Шығармада қамтылған оқиғалардың желісіне қарай олардың түрі анықталады. Мәселен, А.Кемелбаеваның «Шашты» әңгімесі Мұстафа Шоқайдың ата-бабалары туралы ел аузында жүрген аңыз-әңгімелерге жан бітіріп, олардың түп тамырынан хабар берген. Сондықтан бұл шығарма шежірелік-эпикалық әңгімелер қатарына жатады. Эпостық жанр . Бұл жанрдың шығу тегі эпостық жырлардан бастау алады. Мұнда өмір шындығы, негізінен, оқиғаны баяндау арқылы өрбиді. Оқиғаларда кейіпкерлер дің іс-әрекеттері өмірдегі болмыс қалпында бейнеленеді. Жазушы сол оқиғаны баяндап жеткізуші ретінде көрінеді. Жазба әдебиетте эпостық жанрдың роман, повесть, әңгіме сияқты түрлері қалыптасты. Эпифора (кезекті қайталау) – өлең тармақтарының соңында бір сөз тіркесінің қайталанып келуі. Бұл қажетті бір ойға, құбылысқа ерекше назар аударып, сөз әсерін арттыру үшін қолданылады. Мысалы: Оқ жаңбырдай жауған күн, Оң қанатын теріс жайып, Лашын қуға төнген күн. Желпілдеген ала ту Жиырылып ойға түскен күн ... ( Махамбет ) Эпитет (грек. epitheton - қосымша ) – заттың яки құбылыстың ерекшелігін, сыр сипатын бейнелі түрде танытатын айқындаушы сөз. Көбінесе сын есімдер арқылы жасалады. Мысалы, қазақ поэзиясында «алтын» сөзі эпитет ретінде көп қолданылады . Оның мағынасы да сан алуан : түсті (алтын күз), құтты мекенді (алтын бесік – туған жер, алтын аймақ), қазына-байлықты (алтын сандық ), жаны таза, адамгершілігі мол кісіні (алтын адам) білдіреді. Эпилог - шығармада суреттелген оқиғалар әбден аяқталып болғаннан кейін жазылатын автордың қорытынды сөзі. Пролог сияқты эпилогтің де шығарма құрылысымен тікелей байланысы жоқ. жүктеу/скачать 414,29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|