«Әдебиет теориясы» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 013 жылғы №3 басылым в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті
модуль. Қазіргі әдебиеттану іргелі зерттеулер
жүктеу/скачать 99,35 Kb.
|
« дебиет теориясы» п ніне арнал ан о у- дістемелік материалдар 2
- Бұл бет үшін навигация:
- : Қазақ әдебиеттану ғылымындағы эстетика мен теория мәселелері.
| 2 модуль. Қазіргі әдебиеттану іргелі зерттеулер
3-дәріс: Қазіргі әдебиеттану теориясындағы ғылыми ағымдар. Формализмнің теориялық ұстанымы. 2.Тұрпайы социологизм ағымы. 3.Структурализм эстетикасы. Формализм – ХХ ғасырдың басындағы белгілі теориялық ағымдардың бірі. 1920 жылдардағы орыс зерттеушілері құрған ғылыми ұйымның аты – ОПОЯЗ. Бұл бағыттың іргелі өкілдері: В.Шкловский, Б.Эйхенбаум, Ю.Тынянов, Р.Якобсон, В.Томашевский. Тұрпайы социологизм. В.Фриче, В.Шулятников, В.Переверзев, т.б. Әлеуметтік ортаны, қоғам сипатын артық қою, тұрақталмаған әркелкі көзқарас. Э.Кассирер (1874-1945). «Символикалық формалардың философиясы» атты зерттеуі. Дж.К.Рэнсомның 1941 жылы жарық көрген «Жаңа сын» еңбегі. Америка әдебиеттануындағы және Батыс елдеріндегі соны ғылыми мектептің қалыптасуы. Структурализм – формализмнің бір тармағы. Француз мәдениет танушылары Р.Барт, Кл.Леви – Стросстың 1950 жылдардан бергі ізденістері. Р.Барттың бәрінен бұрын мәтінге көңіл аударуы. Ю.Кристеваның лингвистикалық структурализм шеңберінен шығуы. «Роман тексі» (1970), «Поэтикалық тілдің революциясы» (1974) атты кітаптары. «Текст өнімділігі», «семиотикалық ырғақ» туралы. Шетел әдебиеттануындағы антропологиялық теориялар. А.Шопенгауэрдің өзгермес дүние туралы пікірлеріне сүйену. А.Кестлердің К.-Г.Юнгтің «архетип» терминін пайдалануы. Орыс әдебиет тануындағы М.Бахтин еңбектерінің философиялық, теориялық мәні. Ю.Лотманның «Поэтикалық тексті талдау», «Көркем текст құрылымы» атты кітаптары. Математикалық, статистикалық зерттеу тәсілдері. Әдебиеттанудағы АҚШ-та серпін алып отырған семантика-символикалық сын. Қазіргі миф, символ, метафора жайлы теориялар. Символдық формалардың дербестігі. Көркем шығарманың біртіндеп «тұйықталу» процесі. Табиғат, адам, қоғам қарым-қатынасы. Әдебиет пен өнерге қатысты синэнергетика жетістіктерін пайдалану (Г.Хакен, И.Пригожин, И.Стенгерс, И.Евин). «Тәртіп параметрі», «Тұрақтылық пен тұрақсыздық» ұстанымы. Құпия символы, апат, секірмелі сапалық өзгерістер, ырғақ пен синхрондылық, «керемет», «бедел» ұғымдары. Әдебиеттер:1-12,13,18,21,25,38,39,48. 4-дәріс: Қазақ әдебиеттану ғылымындағы эстетика мен теория мәселелері. Фольклор және әсемдік. Ш.Уәлиханов,Ы.Алтынсарин,Абайдың эстетикалық көзқарасы. Әдебиет теориясы туралы оқу құралдары. Әсемдік туралы талғам, пайымдардың ұлттық фольклордан бергі үзілмес арнасы. ХІХ ғасырдағы поэзия өнеріне қатысты арнайы пікір, толғамдар. Шоқан Уәлихановтың (1835-1865) «Манас» жырын, «Қозы Көрпеш – Баян сұлу» лиро-эпосын жазып алып, насихаттауы. Ы.Алтынсариннің ауыз әдебиеті үлгілерін жинау, жариялаудағы еңбегі. Абай шығармаларындағы поэзияның әлеуметтік, эстетикалық сипатына байланысты пайымдаулар. «Түркістан уәлаятының газеті» (1870-1882), «Дала уәлаятының газеті» (1888-1902), «Қазақ» (1913-1918), «Алаш» (1916-1917), «Сарыарқа» (1917-1918) газеттерінде, «Айқап» журналында жарияланған әдеби нұсқалар мен мақалалардың әдеби-эстетикалық талап-тілектердің өсіп толысуы үшін атқарған ролі. М.Жұмабаевтың Ақан сері, Базар жырау, Ә.Диваев туралы мақалалары. Ж.Аймауытовтың М.Жұмабаев шығармашылығын талдайтын еңбегінде стиль, әдеби әдіске қатысты пікірлер. Ахмет Байтұсыновтың «Әдебиет тынытқышы» (1926) – қазақ әдебиет тануындағы алғашқы теориялық кітап. 1920-30 жылдардағы әдеби сын. Зеттеу және айтыс-дау сарынындағы мақалалар. Пролеткультшілдер. Тұрпайы соцологизм. Ғ.Тоғжановтың Абай, Мағжан шығармашылығы жайлы кітаптарының мәні. М.Әуезов, Ғ.Мүсірепов, Ғ.Мұстафин, Ә.Нүрпейісов, Т.Ахтанов сияқты көрнекті қаламгерлер айтқан ой-тұжырымдардың шығармашылық әлемімен тығыз байланысы. Е.Смайыловтың, Қ.Жұмалиевтың «Әдебиет теориясы» пәні бойынша дайындаған оқулықтарының «Әдебиеттану ғылымының негіздерін» танып-білудегі орны. З.Қабдоловтың әдебиет теориясын терең қамтып қарастаратын «Сөз өнері» атты жоғары оқу орындары филология факультетінің студенттеріне арналған оқулығындағы жаңалықтар. Өлең құрылысы мен поэтикалық тіл табиғатын зерттейтін З.Ахметов еңбектері. Поэзия және проза, драма поэтикасын, жанрлар сырын сарапқа салатын зерттеулер. М.Қаратаевтың реализм, эстетика табиғатына байланысты мақала зерттеулері. Лирика, поэма жанрларын таразылайтын С,Қирабаев, М.Базарбаев, М.Дүйсенов, Ә.Нәрімбетов, Қ.Мәшһүр-Жүсіпов еңбектеріндегі ой-толғамдар, ТКәкішевтің әдеби-сын, Р.Нұрғалиевтың драмадағы поэтика, мазмұн мен пішін байланысына орай жазылған кітаптарындағы, Р.Бердібаев, Ш.Елеукенов, Н.Ғабдуллин, Ж.Дәдебаев, Т.Есембеков, А.Жақсылықов сияқты ғалымдардың проза, роман болмысы жайлы еңбектеріндегі ғылыми-эстетикалық тұғырнама. Т.Қожакеевтың сатира жанрларына берген анықтама, талдаулары. Салыстырмалы әдебиеттану. Ш.Сәтбаев, Л. Әуезова, Н.Жуанышпеков, БМамыраев, М.Маданова т.б. еңбектері. Коммуникативтік поэтика мәселелері. Қазақ әдебиеттануының әдебиет тарихы, фольклористика саласындағы табыстары. Салыстырмалы әдебиеттану. Әдебиеттер: 1-12,16,22,24,30,44,45,47,48,50,57,58. жүктеу/скачать 99,35 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|