Қазақтан шыққан тұңғыш...
Майқы би – тұңғыш би (Түгел сөздің түбі бір, түп атасы – Майқы би).
Мұхаммет Хайдар Дулати – қазақ халқының тұңғыш тарихшысы.
Шоқан (Мұхаммед-қанафия) Уәлиханов – қазақтан шыққан тұңғыш ғалым.
Дулат Бабатайұлы – кітабы баспадан шыққан ақын (1880 ж., Қазан қ. ).
Ыбырай (Ибраһим) Алтынсарин – тұңғыш қазақ мектебін ашты, алғашқы ұстаз, оқулық авторы.
Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы – жазба әдебиетінің негізін салушы. Қазақ халқының данышпаны, кемеңгер ойшыл.
Ахмет Байтұрсынов – қазақ әліппесін (төте жазу) жасаушы, қазақ тіл білімі, алфавиті, баспасөзі және қазақ әдебиеті теориясының негізін салушы, алғашқы оқу құралын жазған.
Міржақып Дулатов – қазақ тіліндегі тұңғыш романның авторы («Бақытсыз Жамал» романы, Қазан, 1910 ж. )
Мұхтар Әуезов – данышпан ақын А. Құнанбайұлы өмірінен тұңғыш энциклопедиялық эпопея («Абай жолы») жазған ұлы суреткер, әдебиет саласында тұңғыш Лениндік сыйлық алған (1959)
«Түркiстан уәлаятының газетi» – қазақ тіліндегі тұңғыш газет (1870–1882). Шығарған – Шахмардан Ибрагимов.
«Айқап» – қазақ тіліндегі тұңғыш журнал (1911–1915). М. Сералин ұйымдастырған.
1907–1917 ж.ж. аралығында қазақ тілінде шыққан газет-журналдар мен шыққан жері:
«Серке» – Петербург
«Қазақ» – Троицк
«Қазақстан» – Орда
«Ешім даласы» –
«Қазақ» – Орынбор (1913–1918)
«Айқап» – Троицк (1911–1914)
«Алаш»
«Сарыарқа»
«Үш жүз»
1926 жылы 13 қаңтарда Қызылордада қазақ ұлттық театры ашылды.
1934 жылы 13-18 маусымда Қазақстан әдебиетшілерінің бірінші құрылтайы өтті. Оның жұмысын І.Жансүгіров басқарды.
1934 жылы тамызда Кеңес жазушыларының бірінші құрылтайы өтті. С.Сейфуллин мен І.Жансүгіров сөз сөйледі.
ӘДЕБИЕТ ТЕОРИЯСЫ
I. Өнер түрлері:
сәулет өнері (архитектура), кескін өнері (живопись), мүсін өнері (скульптура), әуез өнері (музыка), сөз өнері (әдебиет).
Достарыңызбен бөлісу: |
