Мойыны иірілген аққу сынды,
Тамағы торғындай боп тартты күнді.
Қан-қызыл, жұқа ерін, оймақ ауыз,
Қиылып құмырсқадай белі үзілді.
«Ботагөз» романы
Тарихи шындыққа негізделіп жазылған. Романдағы негізгі кейіпкер Ботагөздің тарихи кезеңнің талай қиын-қыстау кезеңдерінен өтіп, саналы күрескер, білікті қайраткер болып қалыптасуы нанымды бейнеленген. Романдағы кейіпкерлердің сөйлеу тілінің ерекшелігі сол – қарапайым сөйлеу тілі арнасы сақталған.
«Ботагөз» романы алғаш рет «Жұмбақ жалау» деген атпен 1938 жылы жарыққа шықты. Романның жазылуына негіз болған оқиға жазушының 1922–1925 ж.ж. Орынбор рабфагінде оқыған кезіндегі мынадай оқиғалар болған: Сұлтанғазы Қыдыров деген жігіттің оқудан шығарылу мәселесі, оның Сайым Қыдыров деген байдың баласы екендігі, әкесін 1916 жылы көтерілген кедейлердің өлтіргендігі, сол Сайымды өлтірген 4 жігітті патша үкіметінің дарға асқандығы, тіпті оларға серік болғандарды жазалағаны, бұл деректерді сол кезде шығатын «Ауыл» газеті арқылы 1916 жылғы оқиғаға қатысқандардан көп материал жинағандығы.
3 бөлімнен тұратын роман қазақ халқы өмірінің үш кезеңінің: дүниежүзілік ұрыстың алдындағы, 1916 жылғы көтеріліс тұсындағы, азамат соғысы кезіндегі оқиғалар қамтылған. «Тұңғиықта» деген бөлімде қазақ аулының патшалық Ресейге бағынышты халіне, Романовтар әулетінің 300 жылдығын салтанатпен атап өту жайлы; 2-бөлімде («Таң атарда») патшаның 1916 жылғы қазақтан майданның қара жұмысына адам алу жөніндегі жарлығына байланысты халық көтерілісі кеңінен баяндалған. Соңғы тарауларда сырттай хабарлама, қысқа хроника жиі кездеседі. Төңкеріс оқиғалары, Алаш Орда, ақтар мен қызылдар соғысы, совдеп секілді әр тұста, әр көлемде болған оқиғалар қамтылған.
Кейіпкерлер:
Ботагөз, Асқар, Амантай – ұнамды кейіпкерлер.
Итбай болыс, Кулаков, Меделханов, урядник Кошкин, писарь Горбунов – ұнамсыз кейіпкерлер.
«Саятшы Ораз»
Достарыңызбен бөлісу: |
