tarafları, ayrıca yemek ve pişirme sistemine örf ve adetlerin etkisi ve yemekleri hazırlama teknolojisi ele alınmaktadır. Bunun yanı sıra Türk halkların yemek işleyişinde göçebe ve yerleşik kültürlerin etkisinin önemi incelenmektedir. The paper deals with some problems of researching a traditional food supply system of the Turkic peoples, particularly, the peculiarities and similarities in cooking technology, in customs and rituals associated with food. It also examines the interaction between nomadic and agricultural cultures in the food supply system of the Turkic peoples. Тамақ – адам ағзасын (организм) қалыпты физиологиялық жағдайда ұстау үшін
және күш-қуатпен (энергия) толықтыру үшін керекті заттармен жабдықтайды.
Осы тұрғыдан алғанда, тамақтану жүйесінің биологиялық жағы оның негізі бо-
лып табылады. Алайда, тамақтану барысы тек қана адамның аштық инстинктісін
қанағаттандыру ғана болып табылмайды. Себебі, тағамдану жүйесі, этностың
дәстүрлі тұрмыстық мәдениетінің бір бөлігі ретінде де қарастырылады, сонымен
қатар, ол маңызды қоғамдық қызмет атқарады. Бұл – өмірдің басқа салаларымен
өзара байланыстағы, адамдардың қоғамдағы қарым-қатынасын және сол қоғам
үшін дәстүрлі мінез-құлық ережесін көрсететін тұрмыстық мәдениеттің көрінісі
[1, 143 б.].
Халықтың тағамдану жүйесінің қалыптасуы халықтың ғасырлар бойы
қалыптасқан шаруашылық ерекшеліктері және географиялық ортасымен тығыз
байланысты болды.
Осы орайда М.Г.Левин, К.В. Чистов, Н.Н. Чебоксаревтар ұсынған
“шаруашылық мәдени тип” (осыдан былай – ШМТ) қағидасы көп мәселенің
басын ашуға арқау болады. ШМТ дегеніміз – белгiлi бiр табиғи-жағрафиялық
жағдайдағы халықтың әлеуметтiк-экономикалық даму деңгейiне сәйкес
қалыптасқан шаруашылық пен мәдениеттегi ерекшелiктердiң табиғи-тарихи
164
