Ежегодной научно-практической конференции студентов и магистрантов
жүктеу/скачать 6,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Цой Анастасия Аркадьевна
- Примечание: составлено авторами на основе данных [2]
- Таблица 1. Основные макроэкономические индикаторы
- Кененова К.А., ст. преп.
- 1-сурет. Еңбек Кодексіндегі өзгертулер
- Мархаева Б.А., э.ғ.д., доцент
о собенности национальной финансовой системы р еспУблики к азахстан Сейдахметова Клара Кажиахметовна, Цой Анастасия Аркадьевна Финансы, 3 курс Научный руководитель:
140 Таким образом, финансовые отношения в данном звене обслуживают движение уже созданной стоимости по каналам ее перераспределения в целях дальнейшего потребления через формирование многочисленных фондов денежных средств различного целевого характера. Последним звеном финансовой системы РК являются финансы домашних хозяйств (населения). Данная сфера определяет отношения, возникающие по поводу создания и использования фондов денежных средств, в которые вступает население в процессе своей социально-экономической деятельности. Современная финансовая система РК построена на основе следующих принципов: 1. Сочетание централизма и демократизма. 2. Соблюдение национальных и региональных интересов. 3. Единство финансовой системы. 4. Функциональное назначение отдельных составных элементов финансовой системы. Сочетание подобных принципов определяет правильное функционирование финансовой системы РК. Несмотря на сложность нынешней экономической ситуации, государство продолжает выделять большое количество средств на поддержку отечественных товаропроизводителей, восстановление и реабилитацию государственных предприятий, а также финансирование социальных проектов и объектов малого и среднего бизнеса. Так, если рассмотреть основные макроэкономические индикаторы Республики Казахстан за период 2010- 2015 гг. (таблица 1.), можно заметить, что ВВП в 2015 году возрос на 87% по сравнению с 2010 годом. Доходы госбюджета также выросли и составили 7634,8 млрд. тенге, что составило 18,7% от ВВП. Чистое бюджетное кредитование составило 84,7 млрд. тенге и по сравнению с прошлым годом выросло почти вдвое. Также можно заметить, что дефицит госбюджета уменьшился по сравнению с 2014 годом на 15,7% и составил 916 млрд. тенге. Наименование 2010
2011 2012
2013 2014
2015 Валовый внутренний продукт, млрд. тенге 21 815,50 27 571,9 30 072,5
31 140 39 040,90 40 761,4 в % к
соответствующему периоду предыдущего года 107
107,5 105
106 125
104,41 Объем промышленного производства, млрд. тенге
11 756,80 15 657,6
16 618,40 18 178,80 18 492,80 14 634,50 в % к соответствующему периоду предыдущего года
110 103,5
100,5 109,4
101,7 -20,9
Доходы в госбюджет, млрд. тенге 4 299,10 5 370,8
5 813,0 6382,4
7321,3 7634,8
в % к ВВП 20 19,7 19,3 20,5
18,8 18,7
Затраты из госбюджета, млрд. тенге 4 457,20 5 423,2
6 269,0 6 852,7
7 791,70 8 227,10
в % к ВВП 20,7
19,9 20,9
22 20,0
20,2 Чистое бюджетное кредитование, млрд. тенге
22,2 69,1
28,6 25,8
43,2 84,7
в % к ВВП 0,1
0,3 0,1
0,1 0,1
0,2 Сальдо по операциям с финансовыми активами, млрд. тенге 347 447,1
405,8 204,8
572,9 238,7
в % к ВВП 1,6
1,6 1,4
0,7 1,5
0,6 Таблица 1. Основные макроэкономические индикаторы 141 Примечание: составлено авторами на основе данных [3] Таким образом, можно сделать следующие выводы: во-первых, финансовая система Казахстана претерпела значительные изменения с момента получения независимости, и на данный момент соответствует рыночным условиям; во-вторых, устойчивость финансовой системы Казахстана является одним из важнейших факторов, определяющих конкурентоспособность страны на мировой арене; в-третьих, финансовая система РК отличается высокой степенью интеграции в мировое хозяйство. На сегодняшний день достигнута относительная финансовая стабильность системы, созданы благоприятные условия для привлечения иностранного капитала в страну, стимуляции экономического роста и улучшения качества жизни населения. Дефицит (-) / профицит (+) госбюджета, млрд. тенге
-527,3 -568,6
-890,3 -700,9
-1086,7 -916
в % к ВВП 2,4
2,1 3 2,1 2,8 2,2
Источники: 1. Лахтина Т.А. О сущности финансовой системы как элемента современного государства// Финансовое право. 2005. №4 2. Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы. Алматы, 2001. 3. Официальный сайт Министерства финансов Республики Казахстан [Электронный ресурс] – www.minfin.gov.kz 142 Алматы
Менеджмент Университеті Союз между Рoссией, Белaрусью и Кaзахстаном вступил в силу 01.01.2015 года. Указанные страны приняли обязательства осуществлять политику в экономических отраслях. Сильная сторона для стран - это рынок фармацевтики, электроэнергии, нефти. Срок осуществления плана с 2016 по 2025 год. Каждый житель союза имеет ряд преимуществ внутри стран ЕАЭС, такие как медицинское обслуживание и социальное обеспечение. Также к социальным преимуществам относится тот факт, что любой мигрант в странах ЕАЭС, работая на территории дружественной республики, получает в той же мере трудовой стаж, что является преимуществом в плане развития трудового рынка. Также это поможет каждой стране избежать дефицита рабочей силы, мигрантам - в получении визы на жительство или гражданства. ЕАЭС имеет большой потенциал развития, как экономический рынок на территории стран СНГ. Финансовым центром ЕАЭС является Алматы, центром штаб-квартиры - Москва. Присоединились страны Туркменистан, Кыргызстан и Армения. Впервые предложение о создании единого экономического пространства было предложено в 1994 году президентом Казахстана. Решался в течение 20 лет. Возможно, в будущем появится на территории ЕАЭС единая валюта для всех участников. Не стоит забывать , что успех зависит от России. Еще одним преимуществом является Таможенный Союз (ТС). Рассмотрим положительные и отрицательные стороны ТС для РК: к плюсам можно отнести такие преимущества, как выход отечественных производителей на рынки Беларуси и России, приток квалифицированных специалистов из РФ и РБ, а также рост поступлений денежных средств за счет роста таможенного тарифа. Как правило, минусы в данной ситуации вытекают из “плюсов”, из-за таможенных тарифов увеличились цены на товары, импортируемые из третьих стран, из-за притока российских и белорусских товаров возросла конкуренция. В стратегическом и макроэкономическом аспектах, Таможенный союз так же несет в себе больше плюсов, чем минусов. С ТС у Казахстана появились более упрощенные пути экспорта и продажи сырья, нефти и прочего основным потребителям, таким как РФ, Евросоюз. Минусы ТС в основном связаны с деятельностью ТС, поскольку в связи с нововведениями изменились некоторые наработанные схемы, и какие-либо нюансы, на стабилизацию которых может уйти порядка 3-5 лет, но это вполне свойственно переходному периоду. Второй минус, который угрожает - это снижение конкурентоспособности казахстанских товаров и производителей в сравнении с российскими и белорусскими товарами. Этот минус может служить и как положительная сторона для казахстанских производителей, поскольку с ростом конкуренции будет расти качество производимых товаров, что будет являться плюсом для потребителей. В общем, по моему мнению, интеграционные процессы с Россией несут положительный и потенциально прогрессивный характер для Казахстана. Поскольку наши страны столь тесно связаны не только географически, но и экономически, вполне логично было прийти к этому дружественному и партнерскому альянсу стран. В первую очередь, в выигрыше остаются крупнейшие промышленные предприятия Казахстана, такие как: нефть, газ, сырье и т.д. Конечно, и в данной ситуации есть небольшие минусы и погрешности, которые вытекают из плюсов. Над данными проблемами нужно работать, искать оптимальные пути их решения и постепенно прийти к эффективным механизмам функционирования союза.
Учет и Аудит, 3 курс Научный руководитель:
143 Алматы
Менеджмент Университеті Еңбекақы – ұйымның қызметерлерінің табысының негізгі көзі, оның көмегімен еңбек мөлшері және қолданылу бағыты қадағаланады. Ол экономиканы басқарудағы маңызды экономикалық тетігі болып табылады. Соның салдарынан мемлекет кәсіпорынның және еңбекақының заңдық негіздерінің реттелуіне ерекше көңіл боледі. Еңбекақының қазіргі таңда мемлекеттік заңдық реттелуі мыналар негізінде жүзеге асырылады: - Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексі (2016 жылғы 1 қаңтар) - «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы Заңы (2016 жылы 1 қаңтарда жаңартылған) - 19-шы Халықаралық Қаржылық Есептілік Стандарты (IAS) Қызметкерлерге берілетін сыйақылар Халықтың жұмыспен қамтылуы жөнінде Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясында»: «Нағыз пәрменді әлеуметтік саясат – ол халықты жұмыспен тұрлаулы қамту саясаты болып келді және болып қала береді. Мемлекет қоғамның шын мәнінде осындай көмекке зәру мүшелеріне ғана қолдау көрсету жөніндегі толық жауапкершілікті өз мойнына алуға міндетті деп санаймын. Осыған орай әлеуметтік көмек көрсету саясаты “әлеуметтік топтардың мұқтаждықтарымен” айқындалуға тиіс емес, қайта “еңбекке қабілетті азаматтарды жұмысшылар сапына қосуға даярлау” міндеті ауқымында шоғырландырылуға тиіс. Азаматтарға қолдау көрсетудің мемлекеттік жүйесі олардың қайта оқып-үйренуі мен жаңа кәсіпті меңгеруіне ынталандыру бағытында құрылуы керек» [1]. Еңбек және еңбекақы есебі – жұмысшылар санының өзгеруі, жұмыс уақытының тиімді пайдаланылуы, жұмысшылардың категориясы, өндірістегі шығындар сияқты мәліметтер тұтастай қамтылатын дәл және оперативтік деректер талап етілетін аса маңызды да күрделі объект болып табылады. Есептеу еңбек өнімділігін арттыруға, сәйкесінше өнімнің өзіндік құнынын төмендетуге, оның сапасын арттыруға, еңбек тәртібін нығайтуға ықпал етуі қажет. Субъектінің шаруашылық қызметі барысында жұмысшылар қабылданады, жұмыстан босатылады, қызметкерлер саны өзгереді, жұмыс бойынша қозғалыстар болады. Кадрлық есептегі осы қозғалыстар еңбекақы есебіне тікелей әсерін тигізеді. Еңбекақы төлеуге республика азаматтарын әлеуметті қорғаудың құқықтық негіздері ағымдағы заңдармен нақты айқындалады. Мемлекет тарапынан көозделген ең негізгі кепілдік – қызметкерлердің заңдарда бекітілген ең төменгі жалақы мөлшерінен кем емес еңбегіне ақы алуға құқылы. Бұл кепілдік ұйымдық- құқықтық меншік нысанына және ведомствалық бағыныштылығына қарамастан барлық кәсіпорындар мен кәсіпорындарда жұмыс істейтін қызметкерлерге таратылады [2]. Соңғы жылдарда Қазақстан экономикасының жоғарылауы, еліміздегі өндірілетін өнімнің артуы және оның шетелдерге шығарылуы зор табыстарға жетелеуде. Экономиканың тұрақтылығы халықтың әл-ауқатының жоғарылауына, яғни жалақы мөлшерінің жыл сайынғы өсуіне әсерін тигізеді. 2013-2016 жылдардың ең төменгі еңбек ақы мөлшері мен ең төменгі айлық есептік көрсеткіштерін кесте жүзінде кескіндесек [3]: Егер жұмыс күшін тауар десек , онда оның құны жайлы әңгіме туындайды. Шын мәнінде, жұмыс күші құнын өмір сүру жабдықтары қажетіліктер құнына теңестіруге болады, яғни жұмыскер мен оның отбасының отбасының өмір сүруі осы қажеттіліктер құнына пара пар болады . Еңбек құқығы жұмыс беруші мен қызметкердің еңбек міндеті бойынша, олардың арасындағы жеке еңбек шарты негізінде туындайтын қатынасты реттейді. Еңбек құқығы, сондай-ақ еңбекақы, еңбек тәртібі, жұмыс уақытын белгілеу және пайдалану, еңбекті қорғау бойынша қатынастарды да реттейді. Еңбек құқығы нормалары қызметкерге әлеуметтік қорғану, еңбегін қорғау, жұмыс уақытын мөлшерлеу, еңбек тәртібін орнату құқығын береді. Қызметкер ішкі еңбек тәртібі ережелеріне бағынады; оның еңбегін қорғау мен ұйымдастыруды жұмыс беруші қамтамасыз етеді; жеке еңбек шартының тақырыбы жұмыс берушінің арнайы мамандандырылған еңбек процесінің өзі болып табылады. Еңбек ақыны төлеуді ұйымдастыруда әрбір кәсіпкер мынадай мәселелерді шешуге тиіс: кәсіпорын жұмысшыларынның есеп айырысу жүйелері мен формаларын анықтау, қызметкерлер мен мамандардың
Есеп және аудит, 4 курс Ғылыми жетекші:
1731
1852 1982
2 121 144 лауазымдық жалақыларын бекіту, кәсіпорын жұмысшыларының жеке жетістіктеріне төленетін сыйақылардың мөлшерлері мен критерийлерін анықтау және т.б. 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енген Еңбек Кодексі келесідей өзгерістерді қамтиды: үміткерлерді таңдау, еңбек шартын жасасу, өзгертулер және бұзу тәртібі, еңбек шартын қабылдаушы жақтардың материалды жауапкершілігі, еңбекақыны төлеу тәртібі мен мерзімдері, еңбекақыдан ұсталымдар (1-сурет). Жаңа Еңбек Кодексі әлеуметтік сақтандыру мен әділеттіліктің және экономикалық пайдалылық арасында тепе-теңдікті сақтайды. Енгізілген өзгерістер экономикалық себептерге байланысты еңбек шартын өзгертуді рәсімдеуді жеңілдету жолдарын қарастырады. Еңбекақыны есептеу барысында келесідей жаңа өзгерістер енгізілді [4]: 1. Еңбекақы төлеу барысында жұмыс беруші әрбір жұмыскерге белгілі мерзімде тиесілі еңбекақысының құрамдас бөліктері, ұсталынып қалған ақшаның мөлшері және негіздемесі, оның ішінде ұсталынған және аударылған міндетті зейнетақы жарнасы, сонымен қатар төленетін жалпы сома туралы мәліметтерді жазбаша түрде ай сайын хабардар етуі тиіс еді. Қазір осындай мәліметтерді электрондық түрде беруге болады (113- баптың 2 п. ҚР ЕК 2016). 2. Жұмыскер еңбекақысынан оның ұйым алдындағы қарызын өтеу мақсатында ұстап қалу жұмыс берушінің жұмыскердің келісімімен жасалған актісі негізінде жүзеге асырылатын, қазіргі таңда келесі жағдайларда жұмыскердің жазбаша келісімі қажет емес (жұмыскерді жазбаша түрде ескертсе жеткілікті): • іссапарға бөлінген, толық жұмсалмаған және уақытында қайтарылмаған ақшалай соманы өтеу; • іссапарға байланысты шығындарды дәлелдейтін құжаттар болмаған жағдайда; • оқу туралы келісімшарты болған жағдайда жұмыскердің оқуына байланысты шығындарды жұмыс берушіге қайтару, еңбек келісімшартын уақытынан ерте айыру жағдайдайында еңбекпен өтеу мерзімінің өтелмеген мерзіміне сәйкес өтеу жағдайында; • жұмыскерге еңбекақы есебінен берілген авансты еңбекпен өтемеген жағдайда; • жұмыскерді әрбір жылдық еңбек демалысынан шақырып алу немесе оны ауыстыру жағдайында, жұмыскерді кезекті ақылы еңбек демалысынан шақырып алып, демалмаған күндерін басқа уақыттағы демалыс күндерімен ауыстырудың орнына жұмыскер мен жұмыс беруші арасындағы келісімшарт бойынша өтемақы төленетін жағдайдан басқа жағдайда. Еңбек ақыдан ұсталынып қалатын барлық сома еңбекақы мөлшерінің 50 %-нан аспауы керек (115- бап ҚР ЕК 2016). 3. Іссапарға 18-ге толмаған жұмыскерлерді, жүкті әйелдер және мүгедек жұмыскерлерді жіберуге тыйым салынған болатын. 2016 жылдан бастап жұмыс түрі медициналық көрсеткіштер бойынша рұқсат етілген болса, 18-ге толмаған жұмыскерлерді, жүкті әйелдер және мүгедек жұмыскерлерді жіберуге болады. бұл жағдайда олардың іссапардан бас тартуға құқығы бар бар (127- бап ҚР ЕК 2016). 4. Демалыс және мереке күндеріне жұмыскерге еңбекақы екі есе артық мөлшерден кем болмауы тиіс еді.
Мереке және демалыс күндеріндегі жұмысқа ақы төлеу еңбек немесе ұжымдық шарттардың және (немесе) жұмыс беруші актісінің талаптарына сәйкес жоғарылатылған мөлшерде, бірақ жұмыскердің 1-сурет. Еңбек Кодексіндегі өзгертулер 145 күндік (сағаттық) мөлшерлемесі негізге алына отырып, бір жарым еседен төмен болмайтын мөлшерде жүргізіледі (109- бап ҚР ЕК 2016). 5. Үстеме жұмысы үшін жұмыскерге 1,5 есе артық мөлшерде еңбекақы төлеуге міндеттейтін. Қазір екі жақтың келісімі бойынша артық жұмыс сағаттарына еңбекақы төлемей, 1 сағат жұмысқа 1 сағат демалыс есебімен демалыс сағаттарын ұсынуға жол береді (108- бап ҚР ЕК 2016). Заңнамадағы осы өзгеріс орташа еңбекақыға және қосымша еңбекақыға тікелей әсер етеді. Бұрын жұмыс берушінің кінәсінен жұмыссыз тұрып қалу уақыты жұмыскердің орташа еңбекақысының 50 пайызынан кем болмайтын мөлшерде төленуі тиіс болатын. 6. Жаңа ЕК 2016 бойынша жұмыссыз тұрып қалуды рәсімдеу және жұмыс беруші мен жұмыскерге байланысты емес себептерден жұмыссыз тұрып қалу уақытына еңбекақы төлеу шарттары еңбек, ұжымдық келісімшарт бойынша еңбекақының минимумдық мөлшерінде анықталады. Жұмыс берушінің кінәсінен жұмыс тоқтаған жағдайда ғана жұмыскердің орташа еңбекақысының 50 пайызынан кем болмайтын мөлшерде төленеді (112- бап ҚР ЕК 2016). Бұл өзгеріс ұйымның өндірістік шығындарына, дәлірек айтқанда үстеме шығындарына тікелей әсерін тигізеді. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына енгізілген өзгерістер көп жағдайда жұмыс берушіні қолдайды, сәйкесінше жұмыскерлердің жауапкершілігін, еңбек өнімділігін, пайдалы әсер коэффициентін арттырады. Кәсіпорын жаңа Еңбек Кодексін ескере отырып өзінің еңбекке деген қатынасын, есеп саясатын, жұмысшылардың кәсіпорындағы ролін қайта қарастыруды талап етеді.
1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2006 жылғы 1 наурыз. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы 2. Морозова А.П. Социальная составляющая качества экономического роста: теоретико-методологическая трактовка //Про- блемы управления. 2013, №1, с. 19 3. http://egov.kz/ 4. Қазақстан Республикасының еңбек кодексі 2016 ж
146 Алматы
Менеджмент Университеті Қазақстанда мемлекет денсаулық сақтау ұйымдарының, шамамен, 80%-ына ие немесе басқарады [1]. Бұл мемлекеттік жүйенің сапалы медициналық көмекпен тұрғындардың өспелі қажеттілігін толығымен және жан-жақты қанағаттандыру қабілетсіздігі тұтынушыларды медициналық қызмет алу үшін жекеменшік клиникаларға баруға мәжбүрлейді. Нәтижесінде бүгін біз Қазақстандағы денсаулықты сақтаудың қос көрінісін: тиімділігі жеткіліксіз мемлекеттік жүйені; медициналық қызмет көрсету мәселелерінде бәсекеге қабілетті шешімдерді ұсынуға талпынатын жекеменшік медицинаны байқауға болады [2], сондай-ақ бұл тенденцияны 1-суреттен де көруге болады. Осыдан жүмыстың мақсаты жекеменшік медициналық орталықтың рентабельділігін ұзақ мерзімді активтерді сатып алу жолымен жоғарылату бойынша нұсқауларды дайындау және ғылыми негіздеу болып табылады. SWOT-талдауды жүргізу мекеменің күшті және әлсіз жақтарын, сонымен қатар ықтимал мүмкіндіктерін және қауіп-қатерлерін анықтауға және құрылымдауға мүмкіндік береді [5]. SWOT-талдау «Medical Assistance Group» жеке меншік медициналық орталықтың рентабельділігін жоғарылату және шығындарды азайту жолдарын іздестіру қажеттілігін негіздеді. Мекеменің активтер рентабельділігіне жүргізілген факторлық талдаудың нәтижелері 2-кестеде шоғырландырылған. ж екеменшік емдеУ мекемесі рентабельділігінің факторлыҚ талдаУы Усенбаева Аида Орынғалиқызы «Есеп және аудит», 4 курс Ғылыми жетекші:
жүктеу/скачать 6,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|