Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады
жүктеу/скачать 2,05 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- (3-ке) • Өмірде сирек кездесетін немесе мүлде кездеспейтін, ойдан шығарылған оқиғалар баяндалатын ауыз әдебиетінің ең көне жанры: (Ертегілер)
|
Ертегілер Ертегі - қара сөзбен айтылатын (кейде өлең түрінде), көбіне өмірде сирек кездесетін немесе ойдан шығарылған оқиғаларды баяндайтын шығармалар Ертегілер үшке бөлінеді: 1) Қиял-ғажайып ертегілер ("Ер Төстік", "Күн астындағы Күнікей қыз "Ұшқыш кілем", "Сырттандар", т.б.) 2) Хайуанаттар туралы ертегілер ("Түлкі, қойшы, аю", "Түлкі бөдене", "Боз інген", т. б.) 3) Тұрмыс-салт немесе шыншыл ертегілер ("Аяз би", "Атымтай Жомарт" "Дүмше молда", т.б.) • Қазақ ертегілерін академик М. Әуезов неше жікке (жанрға) бөлген: (3-ке) • Өмірде сирек кездесетін немесе мүлде кездеспейтін, ойдан шығарылған оқиғалар баяндалатын ауыз әдебиетінің ең көне жанры: (Ертегілер) • Ертегі не себепті үнемі жақсылықпен аяқталады? (Адам жаны жақсылықты аңсағандықтан, арман-қиялында үнемі жақсылық жеңгендіктен) • Ертегілердің кіріспесінде кездесетін нұсқа: (Ерте-ерте, ертеде…) • "Жиһанкез Синдбадтың жеті сапары" ертегісі қай халықтың туындысы? (Араб) * *** Қиял-ғажайып ертегілер: (*"Керқұла атты Кендебай"; ***Ер Төстік"; *"Алтын сақа"). ("Үш өнерпаз") *** Шыншыл ертегілер: (*«Аяз би"; *"Қырық өтіріке) *** Қазақ ертегілерінің түрлері: ("Хайуанаттар жайлы ертегі; *Қиял-ғажайып ертегі) • Шыншыл ертегі: ("Атымтай жомарт"); («Қырық өтірік», «Аяз би») • Жаман, Меңді сұлу, Ақша хан қай ертегінің кейіпкерлері? ("Аяз би") • Аяз би: (Шыншыл бейне) • Асқан ақылымен ел билеп, хан тағына отырып, кедей кезіндегі киімдерін төрге іліп қойған кейіпкері бар ертегі: ("Аяз би") • "Аяз би" ертегісінде Мадан ханның құдасы: (Ақша хан) • "Аяз би" ертегісіндегі Мадан ханның шыққан тегі: (Наубай) • "Аяз би" ертегісінде Мадан ханның уәзірлерінің саны: (Қырық) "Аяз би" ертегісінің бас кейіпкері: (Жаман) Аяз бидің бұрынғы есімі: (Жаман) • Жаманға Аяз би деген атты қойған: (Бес ханның елі) Аяз бидің әйелінің аты: (Меңді) • "Аяз би""ертегісіндегі Жаманның пікірінше шөптің, құстың жаманы: (Қара қоға мен сауысқан); (Уәзірлердің пікірінше жантақ пен дуадақ) • "Шөптің жаманы - қара қоға, құстың жаманы - сауысқан еді, " - дейтін ертеп кейіпкері: (Жаман) •"… Бұл күндерде хан оны өзіне жақын дос қылды. Бұл екеуін араздастырайық",- деп ақылдасып, хан мен Жаманның арасына от жаққан кейіпкерлер: (40 уәзір) • Аяз бидің басына бақ әкелген басты үш қасиет: (Өмірлік тәжірибесінің молдығы, зеректік, уәдеге беріктік) • "Жаман - көптің бірі және айласыз жалқы адам, " - деп М. Әуезов айтқан кейіпкер: (Аяз би) • Адам бойындағы жақсы-жаман қасиеттерді белгілі, тұспалды түрде сипаттайтын ертегінің түрі: (Хайуанаттар жайлы ертегілер) • Хайуанаттар жайлы ертегілер: ("Тышқан мен жылан", "Аю, түлкі және қойшы") • Зорлықшыл, қиянатшыл, жауыз, озбыр, қатал адам бейнесінде суреттелетін аң: (Арыстан) • Қу, айлакер адам бейнесінде суреттелетін аң: (Түлеі) • Қорқақ адам бейнесінде суреттелетін аң: (Қоян) • Ананың балаға деген шексіз махаббатын ғажап бейнелеген ертегі: ("Боз інген") • Табиғаттың сырын түсінсем, жеті қат жер асты құпиясын білсем деген халық арманынан туған ең көне ертегінің түрі: (Қиял-ғажайып ертегілер) • Қиял-ғажайып ертегілерге ғана тән ерекшелік: (Ғажайып оқиғалар жүзеге асады) • Өмірде болмайтын нәрселер жайлы әңгімеленетін ертегі түрі: (Қиял- ғажайып ертегілер) • Ертегіде кездесетін жауыздық бейнесі: (Жалмауыз кемпір) • Қиял-ғажайып ертегілерінің кейіпкерлері: (Мыстан кемпір, дию, пері, жезтырнақ) • Қиял-ғажайып ертегілер: ("Ер Төстік", "Күн астындағы Күнікей қыз", "Керқұла атты Кендебай") • "Жерден шыққан Желім батыр" ертегісі ертегілердің қай түрі? (Қиял- ғажайып) "Сырттандар"ертегісіндегі баланың жолға шыққанда мінген аты:(Кербесті) • "Сырттандар" ертегісінде бала шошып оянады? (Қасқырдан) • "Сырттандар" ертегісінде баланы қасқырдан аман алып қалған адам: (Жігіттің сырттаны) "Ер Төстік" ертегісі Ер Төстік - негізгі кейіпкер. Ерназар - Ер Төстіктің әкесі. Кенжекей - Ер Төстіктің жары. Шалқұйрық - Ер Төстіктің тұлпары. Құба інген - түйесі. •Жер астындағы өнерпаздар, Ер Төстіктің достары: жүктеу/скачать 2,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|