жеңіп, жақсы өмір сүруге үндейді)
ТҰРМЫС-САЛТ ЖЫРЛАРЫ
Тұрмыс-салт жырлары мазмұны жағынан 5 түрге бөлінеді:
1) Төрт түлік малға, еңбекке, аңшылыққа байланысты туған шығармалар
және Наурыз жырлары,
2) Баланың дүниеге келуіне, есейіп ер жетуіне байланысты туған шығармалар (шілдехана өлеңдері, бесік жыры, тұсау кесу жыры, атқа мінгізу тойы),
3) Үйлену салтына байланысты өлең-жырлар (тойбастар, жар-жар, беташар, сыңсу);
4) Көңіл-күйді білдіретін өлең-жырлар (қоштасу, естірту, көңіл айту, жоқтау)
5) Бата-тілектер.
Қойдың пірі - Шопан ата, төлі - қозы, шақыруы - "пүшайт-пүшайт".
Ешкінің пірі - Шекшек ата, төлі - лақ, шақыруы - "шөре-шөре".
Жылқының пірі - Қамбар ата, төлі - құлын, шақыруы - "құрау-құрау".
Сиырдың пірі - Зеңгі баба, төлі - бұзау, шақыруы - "ауқау-ауқау".
Түйенің пірі - Ойсылқара, төлі - бота, шақыруы "көс-көс".
• Тұрмыс-салт жырларының басты түрлері: Еңбек пен шаруашылық кәсібіне байланысты туған және әдет-ғұрыпқа байланысты туған өлең жырлар
• Әдет-ғұрыпқа байланысты туған өлең: Лирикалық жанр
• "Бақыт іздеп, ғасырлар бойына сахараны шарлап шарқ ұрған мұңдар жолаушы -
қазақ халқы, " - деген пікірдің иесі: (М. Әуезов)
• Еңбек пен шаруашылық кәсібіне байланысты туған өлең жырларға жататындар: (Наурыз жыры, төрт түлік мал мен жануарлар және аңшылық туралы өлең жырлар)
• Қазақтың ертедегі негізгі күнкөріс кәсібі: (Төрт түлік мал)
• Халықтың өзіне тән тұрмыс-тіршілігі, күнкөрісі жайлы шығарылған өлең түрі: (Төрт түлік малға, еңбекке байланысты туған жырлар)
• "Бақташының сөзі" деген халық өлеңінің негізгі тақырыбы: (Әр түлікті бағып-қағудың қиындығы, өзіндік ерекшелігі)
• "Малдың баласын сүюі" не үшін айтылған? (Адамның малды бағалауы үшін)
Шүйделері тоқпақтай.
Тегене құйрық қошқарлы,
Малды берсең, Қойды бер!" ("Шопан ата") - деген шумақтағы буын, бунақ сандары: (7-8 буынды, 2 бунақты)
"Қой сүйеді баласын "қоңырым" деп,
Ештеңені білмеген момыным деп, " - деген жыр: ("Малдың баласын сүюі")
• Керекті сөзді қойып, толықтырыңыз: "Ешкі сүйеді баласын … ": (лағым
Достарыңызбен бөлісу: |
