Тармақ- өлеңнің әрбір жолы, ол өз ішінде бунақтарға бөлінеді, олар өлең ырғағын тудырады.
Бунақ - өлендегі дауыс толқындарының ерасыл
Буын өлең жолындағы дауысты дыбыстар саны.
4
Арқаның / / кербез сұлу/ / Көкшетауы, /
3
Дамылсыз / / сұлу бетін / /жуған жауын. /
4
Жан-жақтан / /ертелі-кеш / / бұлттар келіп, /
3
4
/ Жұреді / /біліп кетіп/ /есен-сауын. / (С. Сейфуллин)
Бұл - үш бунақты, 11 буынды өлең.
Ұйқас - өлең тармақтарының соңғы сөздеріндегі үндестік. Түрлері: Қара өлең ұйқасы (а, а, б, а); (немесе асқақ ұйқас) Шұбыртпалы ұйқас (а, а, а, а); (немесе жыр ұйқасы) Кезекті ұйқас (а, б, в, б); Шалыс ұйқас (а, б, а, б); Егіз ұйқас (а, а, б, б); Ерікті ұйқас (а, б, в, г, б); Аралас ұйқас (а, а, б, в, б, в, б, б, б). •Өлең шумағының құрылымы: (Ұйқас, буын, бунақ) •Тармақтың соңғы сөздерінің дыбыстық жағынан үндесуі: (ұйқас) •Өлең ұйқасының белгісі: (Тармақтың соңғы сөздерінің дыбыстық жағынан үндесуі) •Өлеңнің әрбір жолы аталады: (Тармақ) • Тармақ өз ішінде бөлінеді: (Бунаққа)
•Өлең жолының ырғақтық жағынан жекелеген бір бөлшегін құратын буындар тобы: (Бунақ) • Аяқталған біртұтас ойды білдіретін өлең өлшемінің атауы: (Шумақ) •Өлең шумағының белгісі: (Өлеңнің буын саны, тармақ, ырғақ пен мағына жағынан ұйқасу үйлесімі) • Қара өлең ұйқасы: (ааба )
Тартынып бұл сапардан қалуым жоқ.
Сұлуын дүниенің жисаң-дағы,
Бір жарымдай болмайды көңілі тоқ, " - деген жолдарда қандай ұйқас түрі қолданылған? (Қара өлең)
я,а,б,б түріндегі ұйқас - ұйқастың қай түріне жатады? (еriз)
Желп-желп еткен ала ту,
Жиырып алар күн қайда?
Орама мылтық, тарс ұрып,
Жауға аттанар күн қайда?
