Үйлену салтына байланысты туған өлең-жырлар: ("Беташар; *Тойбастар; *Жар-жар)
Көңіл күйді білдіретін өлең-жырлар: (*Естірту; "Жоқтау;*Қоштасу)
Халықтың тұрмыс-салтына байланысты туған шығармалар: (*Бата-
тілектер; *Көңіл-күйді білдіретін өлең-жырлар; *Наурыз жырлары)
Ананың жас сәбиіне деген арман-тілегі айтылған бесік жыр(лар)ы:
(*Құрығыңды майырып, Түнде жылқы қайырып, Жаудан жылқы айырып, Жігіт болар ма екенсің?!)
Берілген жыр қай қатарға тән?
Ата-анам еді дәулетім,
Мен жұртыма жау ма едім?
Жат жұрттық болып кеткен соң,
Кетер-ау бастан сәулетім. (*Сыңсу)
МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕР, ЖҰМБАҚТАР Мақал - ӨМірлік тәжірибеден туындаған түйінді пікір, тұжырымды сөз өрнегі немесе тоқсан ауыз сөздің тобыктай түйіні. Мәтел - белгілі бір ойға, ұғымға ишара жасайтын, астарлап, жұмбақтап
айту мәні басымдау болатын халық мұрасы.
Мақал мен мәтелдің айырмашылықтары: 1) Мақал құрылысы екі, үш бөлімді болып, көбінесе құрмалас сөйлем түрінде келеді, ал мәтел бір бөлімді болып, жай сөйлем түрінде қолданылады.
2) Мақалда себебі мен салдары қатар айтылады, ал мәтелде салдары айтылады да, себебі айтылмайды.
3) Мақалда ой нақты айтылады, ал мәтелде ишара, тұспал түрінде айтылады.
4) Мақал акыл-кеңес, өнеге түрінде айтылады, ал мәтелде эмоциялық мағына басым болады.
Мақал-мәтелдер дыбыс үндестігіне негізделеді. Көп қолданылатын көркем өрнек - синтаксистік параллелизм, әсірелеу, теңеу, т. б. Мәтелдер: Көппен көрген ұлы той. Қызым, саған айтам, келінім, сен тыңда, Байтал түгіл бас қайғы. Ауырдың үстімен, жеңілдің астымен. Сиырдың сүті
