Мәдениеттанудың қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдері

2. Мәдениеттанудың қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдері.

• Алғашқы теориялар Ежелгі Грецияда б.з.д. ҮІ ғасырда пайда болды. Фалес, Демокрит сияқты ойшылдар мифологияны жоққа шығарды.
• Білімнің дамуына ортағасырлық Орта Азия ойшылдары Ибн Сина, Ибн Рушд, Бируни өз үлестерін қосты.

• Жаңа заманда (ХҮІІ – ХІХ ғ.) мәдениеттің көптеген теориялары өмірге келді. Бұл дәуірдің мәдениет теориясына ерекше үлес қосқан өз ойшыл ғалмдары болды. Олар (Англияда – Толанд, Францияда – Вольтер мен Монтескье, Германияда – Лессинг, Гете, Шиллер) дүние мен адамзат жөніндегі ақиқатты айту құқығын, адамзаттың ақыл-ойының тәуелсіздігін батыл қорғайды.

• Мәдениетті зерттеудің ерекше ұстанымдары социологиялық мектеп шеңберінде қалыптасты. Оның негізін қалаушы деп отандық ғалым қоғам мен мәдениетті олардың тығыз бірлігінде (осыдан « әлеуметтік мәдени» термині ) қарастырған жәнеде адамдық әрекеттің барлық жақтарын осы тұрғыдан қарастыру керек деп есептеген П. Сорокин (1889-1968) саналады.

• Мәдениетті талдаудың әлеуметтік үлгілері американ социологы Толкотт Парсонс (1902-1974) еңбектерінде кездеседі. Ол мәдениет адамдық әрекеттің организмдік (әрекеттің биологиялық
• құрастырушысы),
• тұлғалық (жекедара психикалық қасиеттер , эмоциялар, жігер), әлеуметтік
• (әлеуметтік рөлдер, функциялар ) бөліктерімен қатар төрт жүйелілігінің бірінің орнын алатын әлеуметтік әрекет ілімі жасалады.

• Әлеуметтік мектеп өкілдерінің қатарында неміс социологтары Макс Вебердің (1864-1920) және оның інісі Альфред Вебердің (1868-1958) есімдерін атап өткен жөн.
• М. Вебер « түсінуші социология» деп аталатын теорияның негізін қалады. Оның мәнісі –адамдардың әлеуметтік әрекетінің мәдени мағыналарын айқындау .

3. Мәдениеттанудың міндеттері мен атқаратын қызметтері

• Мәдениеттанудың міндеттері
• - адамзат баласының мәдени өркениеттілік тәжірибесін игеру, олардың тұтастығы мен өзара ерекшеліктерін сараптау;
• - әлемдік мәдениеттің қалыптасуы мен дамуының жалпы заңдылықтарын айқындау;
• - мәдениеттің этноаймақтық және ұлттық феномендерін зерттеу және олардың болмыстық ерекшеліктерін анықтау;

• - түрлі мәдениеттанулық мектептердің идеяларын, олардың бағыттарын зерттеу;
• - қоғам мәдениетінің қазіргі даму жағдайы мен бағыттарына мәдениеттанулық тұрғыдан сипаттама беру,
• өзекті ғаламдық мәселелермен олардың болашағын болжау