Тақырыбы:Денсаулықтың медициналық-экологиялық аспектілері.
Алматы 2023 Орындаған: Смаилова Әмина Тобы: ЖМ-028к
Жоспар
I.Кіріспе.
II.Негізгі бөлім.
Денсаулық пен аурушаңдықтың мeдициналық-экoлoгиялық ас-пектілері.
Патология дамуы қауіп - қатерлерінің факторлары.
Қоршаған орта ластануымен байланысты патологиялар
III.Қорытынды.
VI. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Белгілі болғандай, сауықтыру, салауатты өмір сүру мен қоршаған ортаның жағдайы да аурушаңдығы мен өлім-20-50% төмендетеді. Көбінесе, қоршаған және әлеуметтік ортаның факторларының әсеріне байланысты болуы мүмкін ауруларда пайдаланылады терминдер "экологиялық тәуелді аурулар", "экоаурулар", "экопатология", "өркениет аурулары" мен салауатты өмір салтын айтуға болады.
Шамамен 20 созылмалы аурулар нақты экологиялық фактордың әсерінен (ауру итай-итай ауруы, Минамата, флюороз және т. б.) этиологиялық немесе себеп−салдарлы ролінде жүреді. Мұндай жағдайларда оның әсер етуі детерменирленген деп атайды.
Денсаулық пен аурушаңдықтың мeдициналық-экoлoгиялық аспектілері
Патологиялық жағдайлардың медициналық және экологиялық аспектілері көп. Олар қоршаған ортаны ластаумен және табиғи шығуымен, өмір салтымен байланысты болуы мүмкін.
«Өмір сүру салты» патологиялары мен аутогенді аспектілері.
Аталған топқа көптеген аурулар, тікелей немесе жанама түрде, қозғалыс белсенділігінің бұзылуы мен ауытқулары, тамақтану, демалу мен еңбек режимі, шамадан тыс дене жүктемелері, психикалық эмоционалды күйзелістер әлеуметтік байланыстармен жүріп отырады. Бұл факторлар көптеген психикалық жүйке және гормоналды, жүрек-қантамыр жүйесі, қан аурулары, зат алмасу бұзылыстары, ас қорыту жүйесінің аурулары, тірек-қимыл жүйесі аурулары, несеп-жыныс жүйесінің аурулары, жүктілік және босану асқынулары, сондай-ақ басқа да патологиялық жағдайларда көптеген аурулар болып табылады. Аталған аурулармен адамдардың үштен бір бөлігі зардап шегеді.
Жер шарының бір миллиардтан астам тұрғыны жүрек-тамыр жүйесі ауруларының әртүрлі нозологиялық түрлерінен зардап шегеді. Әртүрлі елдердегі келген сарапшылардың пікірінше, өмір салты денсаулығына әсер ететін барлық факторлардың үлесі 50-55 пайызды құрайды. Салауатты өмір салтын қалыптастыру оң психо-физиологиялық мемлекетті қалыптастырады. Салауатты өмір салты адамның әртараптандырылған дамуына, тұрақты психо-эмоционалды жағдайға, өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді, ол сайып келгенде белсенді ұзақ өмір сүруге ықпал етеді. Жақсы ойлар денедегі физиологиялық үрдістерді жақсартады.
Жан-жақты емес өмір салты, керісінше, жағымсыз психо-физиологиялық жағдай мен патологиялық жағдайларға әкелетін жағымсыз эмоциялардың жинақталуына әкеледі.
Қоршаған орта ластануымен байланысты патологиялар.
Қоршаған ортаның ластануы адам денсаулығына әсер ететін теріс фактор болып табылады. Адамдар өмір бойы жиі қалдықтар мен түрлі қоқыс өзін қоршаған қажетінен артық мөлшерде пайдаланады. Осындай жағдайларда адам айналасында биотикалық орта қалыптасты. Нәтижесінде, мал шаруашылығымен, қоршаған ортаның ластануы, әртүрлі микроағзалар, саңырауқұлақтар, шыбындар, тарақандар, биттер, кенелер, бүргелер, тышқандар, егеуқұйрықтар, торғай, қарғалар, эндопаразиттер, гельминттер жинақтала бастады.
Олар антропогендік түрлі органикалық заттармен шыққан және сонымен бірге табиғаттың биотикалық циклына түседі, сонымен бірге жұқпалы және паразиттік аурулардың тасымалдаушысы болып табылады. Санитарлық жағдайлардың гигиеналық білімдерін дамыта отырып, күшті дезинфекциялаушы және мамандандырылған улы заттар (биоцидтер мен пестицидтер) қолданыла бастады, бұл қоршаған ортаның ластануының сапалы өзгеруіне әкелді.
Қоршаған ортасында, биогенді органикалық, патогенді және инфекциялық және паразиттік аурулардың салмағы төмендеді, бірақ сол уақытта ластану синтетикалық ластағыштар зиянды органикалық емес заттардың, ксенобиотиктер, және басқа да техногендік радионуклидтердің агенттер өсті. Табиғи қоректік ластағыштар адам иммундық жүйесі қалыптасқан болса, онда адамдардың заманауи ластаушы жеткілікті тиімді емес, қорғаныс, детоксикация және жою тетіктері арттыру химиялық дене ауыртпалық жеңе алмайды.
Қорытынды
Күнделікті өмірде адамға антропогендік шығудың әртүрлі факторларының ұзақ мерзімді аралас әсерінің нәтижесінде туындайтын денсаулығының нашарлауы анық көрінетін белгілері жоқ. Бұл жағдайда жиі симптомдар экологиялық емес этиологияның басқа патологиясының аясында болады. Осыған байланысты, аурудың этиологиясына антропогендік ластану үлесін анықтау және жиі кездесетін ауруларды анықтау қиынға түседі.
