Экономика айнасы
– Біз алдымен журналист Исабаевты
жүктеу/скачать 10,39 Mb. Pdf көрінісі
|
– Біз алдымен журналист Исабаевты таныдық, кейін биліктегі Исабаевты көрдік. Осы уақыттардың барлығында қаламг ер ер р р ет ет ін ін де де , , ұй ұй ым ым да да ст ст ыр ы уш у ы ретінд е е бе бе лс лсен енді ді лі лігі гі ңі ң зб зб ен ен к к өз өз ге ге т т үс ү іп, халықтың көз алдында болдыңыз. Ал елші болғаннан бері ел сізден көз жазып қалғандай. Елші Исабаевтың өмірінде не өзгеріс болды? – Жалпы, халықаралық тақырыпты мен ба ба
ла к к үн үн ім ім не н н жақсы көрдім. Әкем мар арқұ
құ м ау ауда да н н кө кө ле ле мінде партия-совет қызме ме тк ткер ер і і болған еді. Сондықтан болар үйде халық- аралық тақырыптарға арналған журналдар көп болатын. Солардағы мақалаларды қиып алып, желімдеп, альбом қылып қарап отыратынмын. Қазір ойлаймын, ауылдың қара дом
ом ал алақ ақ б б ал ал ас ас ын ын а со со л л ке ке зд зд ег ег і і Ир И ан- гейттің, «Сэм ағаның» кари р катура ларының, Америка мен Ке ңе ңе ст стер
ер О О да да ғы ғы ны ны ң ң ар ар а- а- сындағы саяси мәсе селе ле ле лерд дің
ің н н е е қа қаже же ті ті б бар ар
еді. Кейіннен журналистика факультетін бітіргенде де дипломдық жұмысымды «Қазақ баспасөзіндегі халықаралық тақы- рыптың жазылуы» деген тақырыпта қорғадым. Шамасы, сол кездің өзінде та та
ғд ыр ыр м м ен ен і і ос осы ы са сала ла ға қарай икемдеген тә і різд і і. Ү Үкіметте қызмет істедім, әкімнің орынбасары, министрдің орын басары, Елбасының Баспасөз хатшысы болдым. Елші болып қызмет атқарғаныма да 10 жылдай уақыт болып қалыпты. Сонда байқағаным, журналист мамандығ ығ ы осылар р дың еш
е - қайсысына да жат т е е ме ме с. с. А А л л ди дипл
пл ом ом ат атты
ты қ қ қызметті журналистикадан, өнерден, мәдениеттен алыс деп айтуға ауыз бар- майды. Менің түсінгенім, журналистика мен дипломатия бірін-бірі толықтыратын мамандықтар. Менің алғашқы мамандығым зиялы қауы уы мм
ен жұм ұ ыста, дипломатиялық қы қызм
зм ет е ім ім де де м мағ
ағ ан ан көп жәрдем берді. Халықтық дипломатияны меңгеру, көп- шілікпен сөйлесе білу мәдениеті, жөн сөзге тоқтау, ортақ бәтуаға келуді осы мамандық арқылы меңгердім десем артық айтқан- дығым емес. – Сан салалы е е лш лш іл л ік ік қ қ ыз ы ме ме тт тт ің ің қиындығына қар р ам амас аста та н, н, у у ақ ақы ыт т тау ауып ып , , ғылым докторы деген атақты қорғап шығыпсыз. Енді ғылымға бет бұратын ойыңыз жоқ па? – Ғылымда да мен журналистикадан алысқа кете қойғаным жоқ. Журналис- ти ти ка ка ны ны ң, ң, б бұқ
ұқ ар ар ал ал ық ық ақп
қ арат құралдарының қо қо
ға мн мн ың ың с
с ая ая си си ө ө мі мір рі ндегі атқаратын рөлі мен жауапкершілігін зерттедім. Журна- листиканың, бұқаралық ақпарат құрал- дарының, қоғамның саяси коммуникативтік жүйесіндегі қызметінің саяси аспектілері тың тақырып. Кезінде кандидаттық жұ- мысым да осы бағ ыт ыт
та б ол ол ды ды . . Қа Қа зі з р р қо қо лы лы м м тигенде Бішкектегі гі ұ ұ лт лт ты тық қ ун
унив ив ер ер си си те те тт тт е е дәріс оқимын. Түркияда қызметте жүргенде де бірер оқу орындарында осы тақырып бойынша лекциялар оқығаным бар. Сон- дықтан мені журналистикадан қол үзіп кетті деп ешкім айта алмас. Екеуін байланыстыра қа қа та та р р ал алып ып к к ел еле
е жа жа тқ тқ ан а жайым бар. Елшілік қызметті ті ң сырт көзден таса ішкі өмірінің талай түйткілдері қойын дәптерге түртіліп келеді. Уақыт келгенде, бәлкім, басы-аяғын бүтіндеп бірдеңе шығаратын да ойымыз жоқ емес. – Елшінің адам ам о о йын қабақт қт ан танитыны, отыз т т іс істе те н н шы шы ққ ққан ан ә әр р сө сөзг зг е е сақ болатыны б б елгі і лі ғой й . К Кезі і ндег і і олқылықты орып түсетін орақ ауызды журналистке бұл тірлікке көндіге қою оңайға соқпаған шығар. Абай айтқандай, мінезді өзгертуге бола ма екен? – – Әр Әр ин ин е, е, д д ип ип ло ло ма м тикалық қызметтің өзінің ерекшеліктері бар. Бірақ табиғи болмыс, азаматтық ұстаным, өмірлік прин- циптер өзгермейді. Сондықтан да мінез жағынан өзгердім деп ойла маймын. Бірақ ішкі эмоцияңды, тіл ұшындағы жауа быңды, көкіректегі көңіл күйіңді ауди то рияға ашық білдіруге үнемі мүмк к ін ін ді і к к бо бо ла ла б б ер р ме ме йд д і. Барлығын дипло ома мати
ти ка ка лы лы қ қ п прот
от ок ок ол ол , , қызметтік этика шеңберінде жүргізуге тиіс- сің. Бірақ сөздің астарын, сөздің құдіретін дұрыс пайдалана білсең, ойыңды ашық айтсаң да, қатты айтсаң да, ақырын айтсаң да діттеген жеріне жеткізесін, иландырасың де де
ге н н ой й да да мы мы н. н. Қ Қ ал а ға ғ н уақытта бұрынғы жу журн
рн ал а ис ис т т Ис Исаб
аб ае ае в в қандай болса, сол күйімде қалған тәріздімін. Өмірімде алып бара жатқан басқа өзгеріс жоқ. Балалар ер жетті. Немерелі болдық. Сұхбаттасқан Мұ ұ ра ра тқ тқ ал ал и и Д Д ҮЙ ҮЙ СЕ СЕ НБ НБ АЕ АЕ В В ұ АЛАШ Қ А АЙТАР Д АТЫМ... Ұз Ұ ақ жылдар шетте жүріп,өзім көзімме е н н кө ө рі р п түйген ойы йы м – туған тілдің жайы. Тү Түрк рк ия ия да да ж ж ұм ұм ыс істегенде аңғарғаны ны м, м, ө өзі зі ні нің ң та та би биғи ғи О Ота та ны ны О О р рта Азиядан кеткен і іне ықылым заман болған Түрік мемлекет і і Еуропа, Византия, Словян, Рим, Грек мәдениетінің ортасында отырып, соншама ғасырдың ішінде өзінің ұлттық тілін сақтап қалды. Неміс тілінде сайрап тұр, французша ағып тұр. Бірақ бірінші кезекте түрікше сөйлейді. Ал Пәкстанда мемлекеттік тілді дабырайтып урду тілі деп қойған. Бірақ урду тілі бейшара қалде. Ол тілде сөйлейтіндер аз. Аясы тар. Бұларда бірі – – б б ен н га га л, л, б б ір ір і і – пу пу шт шт ун ун ,б ,б ір ір і і пенжаб тілінде сөйлейді. С С ол л тү тү ст ст іг іг і і – оңтүстігінің, шы шы ғы ғысы сы -б -б ат ат ыс ыс ын ының ың т т іл іл ін ін т түс үс і інбейді. Қырғыз парламен ен ті ті нд нд е е ор орыс ыс ша ша сөйлесең, депутаттар үстелді ұрып отырып алады. Словян тектес депутаттарына қырғыз тілінде сөйле деген талап қойыла басады. Ең аяғы тілдік норманы сақтамағандарға айыппұл салады. Мүмкін, этикалық жағынан дұрыс емес те шығар. Бірақ айыр қалпақты ағайындардың туған тілге деген құрметі мен тілді сақтаудағы талпыныстарын мойындауға тура келеді. Менің алаңдайтыным, біздің Қа Қа за за қс қс та та нд нд а қа қ зақ тілі саясаттың құр р ал алын ын а а ай ай на на лы лы п п ба ба ра ра ды ды . . Ті і лд л і саяси іс- ша шара ра ла ларғ рға а ар араластыруға, түрлі науқан н да дард рда а па пайд йд ал ал ан ану у мү мүлд лде е қа қа т те әрі қауіпті. Тілді оқып үйренуге нақты жағдай жасалуы тиіс. Қаражат бөлу керек. Елбасы айтқандай, қазақ қазақпен қазақша сөйлесін. Шетел тілдерін үйренейік. Бірақ өз тіліміз бірінші кезекте тұрсын. Ең бастысы, өз-өзімізді алдамайықшы. Қазақ тілінде өткен кейбір меморгандардан келген хаттарды оқып отырсаң, қарның ашады. Грамматикалық қ қа қа телерді былай қойғанда, логикалық байланыс жоқ оқ . Адам ұялады. На уқ уқан ан шы шы лы лықп қп е ен , , кө кө зб зб оя оя уш уш ыл ы ықпен бұлайша қаза қш қшағ ағ а а кө көшу шу ге ге болмайды ғой й . Ж Жанға б бататын нәрсе – осы. ДАТ!
Б Б е е й йб б і і т т И И С С АБАЕВ, Қазақстан Республикасының Қырғызстандағы Төтенше және өкілетті елшісі, саяси ғылымдар докторы: Шетелде, соның ішінде, Түркияда апостиль таңбасы қойылған құжаттарды Қазақстандағы мемлекеттік органдардың бәрі бірдей мойындай ма? Мейрамбек ШЫҢҒЫСОВ, Алматы облысы Оң қолымен де, сол қолымен де жазу жаза алатын, домбыра тарта алатын адамдарды қалай атайды? Мақсат ЗАЙНУЛЛИН, Ақмола облысы Адамның екі қолы ф ф ун
кциясының ң туабітті немесе жүре ре б б ар ар а а те те ң ң дә дәре ре же жеде де
дамуы және оң мен сол қолдың қимылды бірдей жылдамдықпен, бірдей нәти- жемен орындау мүмкіндігі амбидекстрия деп аталады. Бір қолына басымдық бер- мейтін, екіжақты ыңғайы бар адамдарды ам ам
би д д ек ек ст ст рл рл ар ар д д ей ей ді ді . Мұндай адам- да дард
рд ың ың ми ми ы ы ны ны ң ң ек ек і і ж жарты шары да тең дамыған. Леонардо да Винчи, Михаил Ломоносов, Никола Тесла сияқты ғалымдар мен Рин го Старр, Пол Ма- кк кк
ар тн тн и, Мирей Матье, Дж Дж им ими
и Х Хендрикс, Том Арайа, Тилль Линдеманн, Святослав Вакарчук және басқа да музыканттарда осы ерекшелік бар. Негізінен, рок-музыканттар амби декстр келеді. Оң мен солы бірдей дамы ған адам м
деп еп , Ре Ре се се й й Пр Пр ез з ид ид ен ен ті ті В В ла ла ди ди мир
Путинд нд і і д де а айт йтад
ад ы ы. А А мб мби иде де кс кс тр трияға қарама-қарсы құбылыс, яғни бір ың- ғайлылық амби синистрия де лінеді. Га Га
аг а а ко ко нв нв ен ен ци ци яс ясын ына
а жә ж не ҚР Үкі- ме тінің 20 20 0 01 ж ыл ды ң 24 24 с әу ірінде қа- былдаған «Шетелдік ресми құжаттарды заңдастыруды болдырмау жөніндегі кон венция талаптарын іске асыру шара- лары туралы» қаулысына сәйкес, төмендегі мемлекеттік ор о га га нд д ар р
апостиль таңбасы бас ыл ылға ға н н ре ресм
см и и құжаттарды жарамды деп таниды: – ҚР Әділет министрлігі; – ҚР Білім және ғылым министрлігі; – ҚР Ішк
шк і і іс іс те те р р ми ми ни нист ст рл рл іг іг і; ; – ҚР М М әден
иет жә не а
қп арат
минис трлігінің Ақпарат және мұрағат комитеті; – ҚР Жоғарғы соты жанындағы Соттық әкімшілендіру жөніндегі коми ми
; – – ҚР ҚР Қ
Қар ар жы ж министрлігі; – ҚР Бас прокуратурасы; – ҚР Қорғаныс министрлігі; – ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитеті.
|