Экономика айнасы
жүктеу/скачать 10,39 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖЕЛІЛІК МАРКЕТИНГ ТАУАРЛАРЫНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІ І НЕ НЕ К К ЕП
ЖЕЛІЛІК ИНДУСТ Т РИ РИ ЯН ЯН ЫҢ ЫҢ ШЫНЫ МЕН СЫРЫ НЕДЕ? ХХ ғасырдың 30-жылдарында дүниеге келген МLM бизнесін кәсіп еткен 125 ел бар екен. Бүгінгі таңда 4000 ірі же лілік ко к
м ан ан ия ия б б ар ар б б ол ол са са , , ол ол ар ар ды д ң ай на лымы ай ай т т қа қа нд нд ай ай , , де де ре ре у у ба б йы й п кете қоймайсыз. Әп Әп
-с әт әтте те т т ол ол ағ ағ ай ай т т аб аб ы ысқа кенелмейсіз. Ол үшін талай жыл керек. Ал ол талай жылдың таудай табысты болуына да кепіл жоқ. Желілік маркетингтің шыны мен сыры бұл.
Бұлай деуімізге былтырғы жылы өз- бек тердің кәсіпкер ретінде тіркелмеген же лілік маркетингпен айналысатын жеке тұлғаларға тыйым салуы түрткі болып отыр. Есте е рі
ңізге сала кетейік, былтырғы жы жы л л ы ы 1 1 ақ ақпа па нн нн ан ан б б астап өзбек үкіметі қаулы шығарып, шектеу қойған-ды. Себеп – «өзбектің ішкі нарығына шетелден ағы- лып келіп жатқан алуан түрлі тауарлардың сапасына күдіктің күшеюі». Қазақ байғұс желілік маркетингпен табыс тауып, баю- дың қамынан аса ал ма ма
жү рг рг ен ен де де , өз
өз -а -а ға ға - мыз халқының д ен н са са ул ул ығ ығ ын ына
а ал ал аң аң да да ул улы.
ы.
Сонымен қатар өзбектер «Өзбекстандағы желілік сауда-саттық төлемі қолма-қол ес- ептесу емес, келісімшарт негізінде ақша ауда рымымен ғана жүзеге асырылуы тиіс. Ол үшін коммерциялық құрылымдар кө- те те
р ме ме с ау ау да да ж ж ас ас ау ау ға ғ қ қ ұқық беретін лицен- зи зия я ал ал уы ы к
к ер ерек ек . Ал Ал т т өл өл емақысын қабылдау тек арнаулы сауда нүктелерінде бақылау- кассалық терминалы арқылы жүргізілетін болады» деп, кәмелеттік жасқа толмаған азаматтарға мұндай саудамен айналысуға рұқсат етілмейтінін және шегелеп алған- ды. Сондай-ақ өзбектер салықтан жалтар- ды деп, Oriflame к к ом омпа
па ни ни яс ясын
ын ың ың Ө Ө зб зб ек ек - - стан дағы өкілдігін н жа жауа уа пқа
та тартқа
нд ндығ
ы ы және бар. Ол аз десеңіз, емдік дәрі-дәр- мек тер мен парфюмерлік тауарлар сата- тын Ташкенттегі ParfuMed сауда желісінің төрт дүкені және түріктің Turkuaz супер- мар
р кеті мен
ен өзбек-эмират бірлескен кәсіп- ор ор
ны ны ны ң ң «К
«К ом омфо фо рт рт -Э - лит» атты дүкендер желісінің жұмысын тоқтатуына да мұрын- дық болған сол өзбек соты еді. Ал біздегі желілік бизнестің қауіпсізді- гіне кім кепіл? Салығын, заңдық негізін айтпағанның өзінде...
Әншейінде Қазақстан 2000 жылдан бері ConsumersInternational-дың мүшесі ре тінде ТМД елд д ер
і ар а асындағы тұт ұ ыну-
шы лар құқығ ын ын қ қор
ор ға ғау у жө жө ні н не нен н же же те текш кші і ор ын ға ие деп мақтанудан жалықпа й ймыз.
Айта кетейік, ConsumersInternational – құ- ра мында әлемнің 115 еліндегі дүниежүзі тұ ты нушыларының құқығын қорғауға қатыс ты халықаралық тұтынушылық қоз- ға лыстарды бірігіп қалыптастыруға ықпал етіп ж
ж үр үр ген 220 мүше-ұйымдарды бірік- ті ті р ге ге н н бі
бі ре реге ге й й тә тә уелсіз тұтынушылар ұйы- мы. Тіпті біздің елде тұтынушылардың құ- қы ғын қорғаумен айналысатын 38 ұйым бар екен. Бірақ сол ұйымдардың тұтыну- шы құ қы ғын қорғауда қолы байлаулы. Себебі құны толығымен төленген тауар- дың не ме се көр р се
ті т лг ген ен қ
қ ыз ыз ме ме тт тт ің ің с с ап ап ас ас ы ы төмен бо лып ш ш
ық са са , қо қолы
лы ңы ңы зд д а а со со л л та та - уар ға не месе көр сетілген қызметке төлен- ген түбіртек болуы тиіс. Олай болмаған жағдайда сот тұрмақ, қайда барып жүгін- сеңіз де бос әурешілік. Ал қазіргі таңда ба- зар лард
р а са тылған тауар мен көше-көл- де д
не ңд ңд е е кө кө рс рс е е ті т лген қызметке төленген
қ
ржын ыны
ы ра ра с с та та й йтын түбіртек берушілер жоқтың қасы. Астан уланып қалсаңыз тіпті қиын, себебі сот-сараптамалық зерттеу- ле рі бірнеше айға созылады. Ол уақыттың ішінде сіз не жа зылып кетесіз, не бақилық боласыз. Сот қа ул ул ан а ға ға ныңызды дә ә ле л лдеу
үшін қо лыңызд да а са са ра рапт пт ам амал алық
ық з з ер ер тх тх ан ан а- а- ның «қы рық құлаш» құжаты мен түбі бі ртегі-
і ңіз болуы шарт. Ал сараптамалық зерттеу- лердің қыз мет құны ең кемі 60-70 мың теңгені құ райды екен. Кез келгеннің қал- тасы мұн дай зерттеуді көтере бермейді. Ал А қ қ ал ал та та лы лы к к әс ә іп п кер өзіне қажет құжатты са саты
ты п п ал алып
ып , , со со т тта жеңіп шығады. Тіпті ақы ры тұтынушы сотқа арызданғаны үшін айыпты болып, өзі айыппұл төлейтін халге жетеді. Бұл жағ дайды депутаттар да рас- та тап
п от от ыр ыр.
. Св Св ет т ла ла на на РО РО МА МА НО НОВС ВС КА КА Я Я , Мәжіліс депутаты, Қазақстан тұтынушыларының ұлттық лигасы басқармасының төрайымы: – Бүкіл Қазақстанға екі зертхана ғана қызмет етеді. Ал ол жерде жұмыс істеп отырғандар кімдер? Әрине не , , ме е м лекеттік қызметкерлер. «Қарға қ қар ар ға ға н н ың ың к к өз өз ін і шұқымайды», демекші, мы са лы, тұтыну- шы дәріден уланып қалса, сот оны зерт- ха нада отырған сол дәрі герге жібереді. Ол тұтынушыны жақ тау шы ма еді? Әри- не, дәрігерді ақтап шығады. Мысалы, шұ жық жеп уланса ңыз, сіздің қолыңызда шұ ш жықт қ ың ң бір ір тілімі және түбіртегіңіз бо бо лу лу ы ы ке ке ре р к. к. С С із із д дің ің і і ш ш құ құ ры р лыстарыңыз- ды тексеріп, нақты диагноз қойғанша бі- рер ай уа қыт өтеді. Сондайдан мез бол ған тұты ну шы соңында қолын бір сіл теп кете барады. Осыдан келіп қара па йым ха лық құқығын қорғай алмай жүр. Кез келгеннің басынан өт өтке
кен н жа
жайт йт ш ш ы- ы ғар, мысалы, үй маңындағ ғы ы дү дүңг
ңг ір ірше ше к к те те р- р де ашыған сүт те, қатқан нан да тұрады. Тіпті кейбіріне қайтарып беру үшін қайта барсаңыз, ақшаңызды қайтарып беруден бас тартады. Себебі қолыңызда тағы да сол түбіртек жоқ. Сондықтан «100-200 те тең
ң ге гег
г е е бо бо ла ла с с от от ты ты ң ң та та ба ба лд лд ыр ы ығын тозды- ра ра м мын ын б
б а» а» д деп
п қ қ ол олым ымыз
ыз ды ды б бір сілтейтініміз тағы бар. Тіпті СЭС мамандары да мұндай- да ша ра сыз сияқты. Алматы қалалық са ни- тар лық-эпидемиологиялық бақылау де- пар таменті директорының орынбасары Қарлығаш Әбдіжаппарованы ны ң ң сө сө зіне сен- ы ,
қы қы зм зм ет ет к к өр өр с с е- е тетін орталық болсын, жеке мүлік б болған-
дықтан, себепсіз тексеруге болмайды. Тек- серіс жүргізу үшін тұтынушы арыз-шағым жа зуы керек. Қазақстанның тұтынушылар лигасы ма м
м ан ан да да ры ры ны ы ң ң ай ай ту ту ын ын ша ша , 2518 және 20 20
40 қ қ ыс ысқа
қа н өм өм ір ір лі лі т тел ел еф ефо он дары мен же- дел байланыс нөмірлеріне соңғы 20 жыл- да 200 000-нан астам қоңырау келіп түс- Аз Аз
ық -т -т үл үл ік ік т тау ау ар арла ла ры – 18 526. Жа рам- дылық мерзім і і өт і іп кеткен тауарларды са ты- лымға шығару, тауарлар туралы ақ па рат- тар дың орыс және қазақ тілдерінде бол ма- уы, сапасыз тауар, салмағының жет пей қа луы, азық-түлік бағасы туралы аз ақпарат т.б. Бұл – тек мамандар тіркеген тұтыну- шылардың арыз-ша а ғы
мд мд ар р ы ғана. Шы Ш н
ж ж ер ерге ге т
тап ап та та лы лы п п жа жа тқ тқ ан ан
тұ тынушы қаншама?! Санына сан жетпей- тін тауар түрі мен қызметтің көп болғанына қарай тұтынушылардың да шағымы кө- бейе түскенімен, әділ түрде қорғалып жат- қаны жоқтың қасы. Мамандар мұның се- бе бе
б н н со о т т пе пе н н кә кә сі сі пк п ер е лердің арасындағы сы сыб
б ай ай ла аст
стық ық та та н н із із де де йді. Тіпті тұтынушы істе жеңіп шыққанның өзінде сот кәсіпкер- ге ең төменгі мөлшердегі материалдық жә не моральдық өтемақы төлеуді міндет- тей ді. Бұл ретте депутат С.Романовская: «Сотқа ақша беріп, шешімді сатып алатын қалталылар жетер р лі
к. Е ге ге р р ел ел ім м із з де де т т ұт ұт ы- ы- нушылар құқығын н қо қо рғ рғ ау уме ме н н ай ай на налы лыса
са - тын тәуелсіз ұйымдар көбейіп, қарапайым халық оған мүшелік етіп, сапасыз тауар мен қызметтен жаппай бас тартар болсақ, кәсіпорындар да тұтынушының құқығын барынша са са қтайтын болады. Тіпті тұтыну- шы шы қ құ ұқ ығ ығы ы жа жа йл йл ы ы са
са у уаттылықты білім ор- ындарында оқыту керек», – дейді. ке ке н. н. О Ола лард
рд ың ішінде мынадай сұ ра ра
қтар ар
жи і і қо й йылыпты:
Есептегіш құралдың дұрыс көрсетпеуі салдарынан қарыздар мен өсімақының көбеюі, түбіртек пен есептегіштегі көрсет- кіш тердің сәйкес келмеуі, көрсетілетін қыз меттерге қатысты бағаның өсуі, яғни ком муна
лд лд ық ық қызметтер р (га
га з, , электр қуа- ты, жы
лу лу,
, су су ) ) – – 36 36 6 6 59 59 ; Жыл сайынғы және күрделі жөндеу (шатыр, жерасты бөлмелеріне жөндеу жүр гізу), сантехникалық қызметтер, соны- мен бірге, хаттамада көрсетілгендей, тұр- ғын дардың жиналысында хабарламастан қы қы
зм ет ет к к өр ө сету бағаларын өсіру, Тұ ұ рғ
ын ы
үй үй к к ом ом му му н налды шаруашылығы төра аға
ға ла ла- - рын сайлау, яғни ТКШ қызметі бойынша – 58 400; Телекоммуникация және интернет – 8071. Көрсетілетін қызметтердің сапасына ша ғымдар, р бейуақытта өшір р іп тастау, үне мі бөгеліст т ер ер , , тө тө ле ле ма ма қы қы ны ны к к өт өт ер ер іп іп ж ж іб іб ер ер у, у, ин- тернет а арқ
рқ ыл ыл ы ы жү
жүрг ргіз
із іл ілет т ін ін а ақы
қы лы лы қ қ ыз ыз мет- тер туралы толыққанды мәлімет бер меу. Медициналық қызметтер – 1750. Көр- се тілетін медициналық қызметтердің ба- ға сына шағым, дәрігерлердің тегін жедел жә ж рдем қызметінен бас тартуы, қызм м ет ет ті
дұ дұ ры ры с с ұй ұйым ы дастырмау, диагноз бен н е емд мд і і дұрыс б белгілемеу т.б. Тұрмыстық заттар (техника) – 33 495. Сапасыз тауар, сатушының тауарды ауыс- ты ру дан бас тартуы, сонымен бірге тұты ну- шының басқа да заңды талаптарын ор ын- дамау, сап п ас а ыз ыз қ қ ыз ыз ме ме т, т т т ау ау ар ар ға ға қ қ ол ол ма ма -қол
төлем жа жа са са ға ға н н ке
ке зд зд е е фи
фи ск кал ал ды ды ч ч ек ек ұ ұ сы сын н бау, ақпарат беру кезінде шатастыру, қо сымша ақы төлейтін қызметтерді тық палау. Сарапшы маманның айтуына қарағанда, «Қазақстан Респ
с уб уб ликасының балалы отбасылар р ға ға б б ер ер iлет е iн мем
ем - - ле ле ке кетт тт iк к ж ж әрдемақылар туралы» Қа аза
за қс қс та тан
н Ре Ре сп сп уб убли ли ка ка - - сы ның 2005 жылғы 28 маусымдағы № 63 Заңына сәй- кес, отбасының орта есеппен жан басына шаққандағы айлық табысы белгіленген азық-түлік себетінің құнынан төмен болған жағдайда 18 жасқа дейінгі балаларға арналған жәрдемақы алуға құқылы. Әр балаға берілетін жәрдема а
қы ны ның ң мө мө лш лш ер ер і і бі бір р ай ай лы лы қ қ ес с ептік көрсеткішті (АЕК), я я ғн ғни и ағ ағым ым да да ғы ғы ж ж ыл ылы ы бұ бұ л л 17 1731 31 теңгені құрайды. Бұдан басқа, белгіленген кедейлік шегінен отбасының жан басына шаққандағы орташа айлық табысы төмен болған жағдайда мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға үміткер бола аласыз. Бұл көмектің айлық мөлшерін уә уә
с ын ын а ша ш ққ ққ анда
д ғы о о р- р та таша
ша т т аб а ен ен ге ген н ке кеде де йл йл ік к ш ш ег ег і і ар ар а- а- сын дағы айырмасы түрінде есептейді. Бұдан басқа, об- лыс, қала және аудан әкімдері, меншік нысанына қарамастан, ұйымдардың, қоғамдық бірлестіктердің басшыларына өз құқығы мен құзыры шегінде әлеуметтік қорғауға мұқтаж азаматтарға әлеуметтік қолдау жөнінде қосымш мша
а ша ша ра ра ла ла рд рд ы ы бе бе лг лг іл іл еу еу қ қ ұқ ұқ ығ ы ы берілген. Ос с
ыған ан о
о ра рай й, а а та т лғ лған ан м м әс әсел ел ел ел ермен сізге тұрғы- лықты жеріңіздегі әкімдікке, жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөліміне хабарласуыңыз қажет. жүктеу/скачать 10,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|