«экономика, басқару және қҰҚЫҚ» факультеті «экономика, Қаржы және есеп» кафедрасы
Саяси билік пен мемлекеттік биліктің ара жігін ашып талдаңыз
жүктеу/скачать 26,87 Kb.
|
Саясаттану
| 2.Саяси билік пен мемлекеттік биліктің ара жігін ашып талдаңыз.
Билік саяси және мемлекеттік болып екіге бөлінеді. Саяси билік таптық, топтық жеке адамның саясатта тұжырымдалған өз еркін жүргізу мүмкіндігін білдіреді. Ал мемлекеттік билікке барлық адамдарға міндетті заңдарды шығаруға жеке дара құқығы бар заңдар мен ұйымдарды сақтау үшін ерекше күштеу апараттарына сүйенетін саяси биліктің түрі жатады. Бұдан біз саяси биліктің мағынасының мемлекеттік биліктен кем екендігін байқаймыз. Мемлекеттік биліктің заңдылығы оның легитимдігінен білінеді. Легитимділік (латын тілінде заңдылық, шындық деген мағынаны білдіреді) дегеніміз халықтың үстемдік етіп отырған билікті мойындауы, оның заңдылығы мен шешімдерін растауы. Немістің көрнекті ғалымы Макс Вебер билік басына келудегі легитимдіктің мінсіз түрлері ретінде үш үлгісін көрсетті. Ең бірінші әдет ғұрыптық легитимдік. Ол сонау ерте заманнан бастап халықтың санасына сінген, әбден бойлары үйреніп дұрыс деп тапқан салт-дәстүрлерге сүйенеді. Сондықтан кейбір елдерде қазірде хан, сұлтан, патша, шах, әмір т.б. билігін халық дұрыс, заңды деп түсінді. Билік әкеден балаға мирас болып қалып келді, оны жұрт ата-салтымыз деп мойындады. Екінші түріне харизматикалық лигитимдік жатады. Мұнда өзінің ерекше батырлығымен немесе басқа қабілет-қасиеттерімен көзге түскен адамды басшы етіп жариялап соның соңына ерді. Халық тек сол көсемге берліп соған ғана сенді. Мысалы Мұхаммед пайғамбар, Ганди және т.б. Ол адамдар жеке басқа табыну дәрежесіне жетті. Харизма деген сөздің өзі көсемге, мемлекеттік басқарушының жеке басына табыну деген мағынаны білдіреді. Үшінші түріне Вебер ақыл-парасаттың, құқықтың лигитимдігін жатқызады. Онда саси билік салт-дәстүрге немесе тарихи тұлғаға байланысты емес, қазіргі саяси құрылым орнатқан құқықтық ережелерге, тәртіптің ақыл-ойға сыйымдылығына негізделеді. Лигитимділік алдыңғы екі түрі құлдық және федолдық қоғамдарға тән болса, үшінші түрі қазіргі дамыған елдерге тән. жүктеу/скачать 26,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|