Лекция 9 Тақырыбы: Қызмет көрсету салалары олардың тармақтарына шолу
Мақсаты – Қызмет көрсету географиясы негізінен еңбектің аумақтық бөлінісі ықпалымен халықтың қажетін өтеу саласы мекемелерінің кеңістіктік жүйесінің ( қызмет көрсету көлемін, сапасын және құнын есепке ала отырып ) дамуы мен қалыптасу заңдылықтарын оқып – үйрету мәселелерін қарастырады.
Жоспары Қызмет көрсетудің маңызы
Қызмет көрсету саласындағы ерекшеліктер
Қызмет көрсету географиясы, тұрғындар географиясының дербес тарауы ретінде қарастырылып, қазіргі таңда экономикалық география пәндерінің жеке салалары - өнеркәсіп, ауылшаруашылық және көлік географиясы тәрізді осы географиялық ғылыми бағыттың негізгі курсына айналды.
Қызмет көрсету географиясы негізінен еңбектің аумақтық бөлінісі ықпалымен халықтың қажетін өтеу саласы мекемелерінің кеңістіктік жүйесінің ( қызмет көрсету көлемін, сапасын және құнын есепке ала отырып ) дамуы мен қалыптасу заңдылықтарын оқып – үйрету мәселелерін қарастырады.
Қызмет көрсетудің салалары, оның әлеуметтік экономикалық рөлі мен қоғам өміріндегі маңызы . Дүниежүзілік шаруашылықты үш секторға бөліп қарастыруға болады. Атап айтсақ:
Бірінші секторға ауыр өнеркәсіпті және аграрлық шаруашылықты.
Екінші секторға химия және құрлыс материалдарын дайындау өнеркәсібін.
Үшінші секторға қызмет көрсету салаларын жатқызамыз.
Қызмет көрсету түрлерінің көптүрлілігі қазіргі таңда тек дамыған елдерге тән үрдіс болып қалыптасуда
XIXғ аяғы XX ғ басында қоғам өмірінде және әлем елдері экономикасында көптеген оқиғалар орын алды. Бұл кезеңде экономикалық өсу индустриалдық даму жолында болған. Жаңа қоғамның дамуы өмірге әртүрлі мамандық иелеріні заман талабына сәйкес икемдеді. Сол кезеңде елдің ЖІӨ-ң 60% нан төмен қызмет көрсету саласынан түскен болса, ол төмен дәрежелік деңгей еді. Қазір АҚШ да қызмет көрсету саласына 80% жұмыс орны тиесілі, соның ішінде 85% жоғары деңгейдегі мамандармен қамтылған. ЖІӨ-ң 78% қамтамасыз етіп отыр. 40% негізгі өндірістік қорға тиесілі. Батыс Европа елдерінде 66% қызмет көрсету саласына тиесілі, ал ЕО елдернінде ЖІӨ 65-75% аталған сала құрайды. XXIғ басында барлық қызмет түрлері ХВҚ есебі бойынша орта есеппен 1500млрд долларды(әлемдік өндірістің 70% астам үлесі) құраған. Дүниежүзілік сауда айналымындағы қызмет түрлері әлемдік шаруашылықтағы даму қарқынды секторға айналып отыр.
