Электр жєне магнетизм
негізгі максимумдар шарты
жүктеу/скачать 3,05 Mb.
|
УМК 2 часть
- Бұл бет үшін навигация:
- 22. Кеңістіктік торлардағы дифракция.
- Интенсивтіліктің максимумдары
| негізгі максимумдар шарты:
негізгі минимумдар шарты: екі негізгі максимумдар арасында N-1 қосымша минимумдар орналасады. Бұл минимумдар әлсіз фон жасайтын екінші ретті максимумдармен бөлінген. Қосымша минимумдардың шарты: (мұндағы m/ - 0, N , 2N - нен басқа барлық бүтін мәндерді қабылдайды, егер m/ - 0, N , 2N мәндерін қабылдаса, минимум шарты негізгі максимумдар шартына өтеді). Негізгі максимум амплитудасы әр саңылаудан шыққан тербеліс амплитудалардың қосындысы Amax=NA1. Сол себепті негізгі максимумның интенсивтілігі негізгі максимумның бағытында бір саңылаудан түзілген I1 интенсивтіліктен N2 есе артық: Imax=N2I1. Мысалы, суретте N=4 үшін дифракциялық бейне көрсетілген. Пунктирмен сызылған қисық бір саңылаудың N2-на көбейтілген интенсивтілігін көрсетеді. Негізгі максимумдардың орны толқын ұзындығына тәуелді, сондықтан тордан ақ жарық өткенде (m=0) орталық максимумнан басқа максимумдар спектрге жіктеледі. Ал осы спектрлердің күлгін бөлігі дифракциялық бейненің центріне қарай, қызыл бөлігі сыртқа қарай орналасады. Осы себептен дифракциялық тор жарықты спектрге бөлу үшін және толқын ұзындығын өлшеу үшін спектрлік құрал ретінде қолданылады. Дифракциялық тордың беретін негізгі максимумдарының саны: 22. Кеңістіктік торлардағы дифракция. Жарық дифракциясы бірөлшемді торларда (параллель штрихтар жүйесі), екіөлшемді торларда (штрихтар бір жазықтықта өзара перпендикуляр бағыттарда сызылған) және кеңістіктік (үшөлшемді) торларда байқалады. Кеңістіктік торлар - периоды тұрақты және электромагниттік толқын ұзындығымен шамалас, құрылым элементтерінің пішіні геометриялық дұрыс болып келетін және периодты қайталанып орналасатын кеңістіктік жүйе (жиын). Кристаллдар - тор тұрақтысы (периоды) 10-10 м-ге жуық үшөлшемді кеңістіктік жиын болғандықтан, рентген сәулелерінің (λ=10-15÷10-8м) дифракциясын бақылау үшін қолданылады. Айталық, кристалл бір-бірінен d қашықтықта орналасқан параллель кристаллографиялық жазықтықтардан тұрсын. Параллель монохромат сәулелер шоғы (1, 2) сырғу бұрышымен түседі (түскен сәуле мен кристаллографиялық бет арасындағы бұрыш) және кристалл тордың атомдарын қоздырады. Ал қозған атомдар өзара бір-бірімен интерференцияланатын екінші ретті когерентті толқындардың (1/, 2/) көзі болып табылады. Интенсивтіліктің максимумдары атомдар жатқан жазықтықтардан шағылған толқындардың бірдей фазада болатын бағыттарында байқалады: - Вульф – Брегг формуласы. Бұл формула жүктеу/скачать 3,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|