Электр зертханалық жұмыстарды орындауға методикалық нұсқаулар
Өлшеулер мен есептеулер кестесі
жүктеу/скачать 0,57 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтары
- Теориялық кіріспе
- Қондырғы мен өлшеу әдісінің сипаттамасы
Өлшеулер мен есептеулер кестесі
Бақылау сұрақтарыУитстон көпірі қандай элементтрден тұрады? Көпірдің тепе-теңдік шартын шығарындар. Жұмыстың орындалу әдісі туралы айту. Өткізгіштердің параллель және тізбектей қосылулары үшін кедергіні есептеу формулаларын шығару. №33 зертханалық жұмыс.Ток көзінің электр қозғаушы күшін өлшеу Жұмыстың мақсаты: ток көзінің электр қозғаушы күшін өлшеу үшін компенсация әдісін қолдануды үйрену. Құрал-жабдықтар: зерттелінетін элемент, қалыпты элемент, аккумуляторлар батареясы, екі полюсті қосқыш, кілт, реохорд, гальванометр, шектеуіш кедергі. Теориялық кіріспеКулондық күштердің өрісі тұрақты электр тогының пайда болуына себеп болмайды, өйткені , яғни кулондық күштердің әсерінен тұйық контур бойынша орын ауыстырған зарядтың жұмысы нөлге тең, демек, кулондық өріс осындай жұмыс жасау үшін қажет болатын энергияның көзі бола алмайды. ЭҚК көздері (гальваникалық элементтер, аккумуляторлар, электрлік генераторлар және т.б.) тізбекте сыртқы күштер өрісін тудырады және электр тогына қажет болатын энергиямен қамтамасыз етеді. Осы күштер үшін орындалады. Тізбек бөлігіндегі токтың ЭҚК сан мәні бойынша бірлік оң зарядтың орын ауыстырғанда бөгде күштердің жасайтын жұмысына тең және ол вольтпен өлшенеді. Қондырғы мен өлшеу әдісінің сипаттамасыТок көзінің ЭҚК компенсация әдісімен өлшеуге болады. Осы әдіс зертханалық өлшеулердің ішіндегі нақты негізгі тәсілдердің бірі болып саналады. Ол соңғы ЭҚК мәнін тізбек бөлігіндегі белгілі кернеумен салыстыруға негізделген. 33.1 суретте көрсетілген схеманың жұмысын талдайық. Е ЭҚК өлшенетін Ех элементінің ЭҚК үлкен, өйткені АС реохордтағы кернеу өлшенетін ток көзінің Ех ЭҚК әрқашанда үлкен. Ех элементінің тізбегіндегі ток күші нөлге тең болатын жағдайын қарастырайық. Кирхгофтың 1 және 2 заңдары арқылы теңдеулерді жазайық А түйіні (1) АЕСВА контуры үшін (2) ВАЕхВ контуры үшін (3) Егер I3=0 болса, онда (1) теңдеу теңдеуі орындалады, демек, (2) және (3) теңдеулерді келесі түрде болады (4) (5) мұнда R1 және R2 – АВ және ВС реохорд иіндерінің кедергілері; r – батареяның ішкі кедергісі; rx – зерттелетін ток көзінің ішкі кедергісі. (4) және (5) өрнектерін біріктіріп шеше отырып (6) өрнегін аламыз. Алынған шарты I3=0 үшін АС бөлігіндегі Е батареясы тудыратын кернеудің төмендеуі өлшенетін Ех элементінің ЭҚК компенсацияланады. Бұл әдіс компенсация әдісі деп аталады. Тәжірибеде ток көзінің r ішкі кедергісі белгісіз болғандықтан, (6) формуласын тікелей қолдана алмаймыз, тек эталлондық элементтің ЭҚК- мен салыстыруын ғана енгізе аламыз. Ех өлшенетін элементті эталлондық элементпен ауыстырып және реохордтың қоқышын жылжыта отырып, гальванометр арқылы өтетін ток I3=0 болатын және келесі өрнек орындалатындай бір нүктесін тауып алуға болады (7) мұнда және – және реохорд иіндерінің кедергілері. (6) және (7) өрнектерін мүшелеп бөліп (8) теңдеуін аламыз. Калибрленген сым үшін бөліктердің кедергілері олардың ұзындықтарына пропорционалды (9) мұнда l және – АВ және бөліктерінің ұзындықтары, демек (10) Э лектрлік жұмыс схемасы 33.2 суретте көрсетілген. АС реохордының сымы масштабтық сызғышқа созылған. ЭҚК көздері схемада бір аттас полюстермен жалғанған. Е батареясын қосу К кілті арқылы жүзеге асады, ал Ех және EN элементтері – П ауыстырып-қосқыш пен К1 кілті арқылы. Rб кедергісі гальванометр мен EN элементін күшті токтардан сақтайды. Эталлондық ток көзі ретінде қалыпты Вестон элементі қолданылады. Осы элементтің электродтары кадмий амальгамы және сынап, ал электролиттер ретінде кадмий күкірт қышқылы пайдаланылады. Қалыпты элементтің ЭҚК –қа тең және ол уақыт пен температураға қатысты аз өзгереді. жүктеу/скачать 0,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|