φ =LI мұндағы L- пропорционалдық коэффициент,индуктивтік деп аталады.
Соңғы формуладан индуктивтік ағын ілінісінің катушкадағы токқа қатынасымен анықталатынын және катушканың өздік индукция э.қ.күшін тудыра алатын қабілетін сипаттайтынын көреміз:
Индуктивтік генри (гн) арқылы өлшенеді:1гн=1ом.сек..
Егер 1 сек ішінде өткізгіштегі токты бір қалыпты 1а-ге өзгерткенде өткізгіште 1в тең өздік индукция э.қ. күші туатын болса,онда мұндай өткізгіштің индуктивтігі 1гн болады.
Индуктивтің бұдан кішірек бірлігі миллигенри (мгн) деп аталады;1гн 1000мгн. Индуктивтіктің генриден миллион еке кіші өлшеу бірлігі микрогенри (мкгн) деп аталады;1гн 1000000 мкгн 106мкгн; 1мгн=1000 мкГн.
Әр түрлі сым катушкалардың (обмоткалардың) индуктивтігі де әр түрлі болады. Болат өзекшесі бар катушкның индуктивтігі, өзекшесі жоқ катушканың индуктивтігінен анағұрлым үлкен болады. Егер өзекшесі жоқ катушканың индувтілігін бірлік есебімен алсақ, онда болат өзекшісі бар катушканың индуктивтігі бұдан 3500 есе үлкен болады. Өйткені ток өтіп тұрғпгг катушкаға болат өзекшені енгізгенде, ол магнит ағыны едәуір артады, сөйтіп, ағын ілінісі ұлғаяды. Болат өзекшенің салыстырмалы магнит өтімділігі ауамен салыстырғанда жуықтап 3500 есе үлкен болғандықтан, өзекшені енгізген кезде катушканың индуктивтігі сонша есе ұлғаятын болады.
Бірақ бұл инлуктивтік тұрақты емес, өйткені болаттың өріс кернеулігіне Н байланысты болғандықтан, ол әрі обмоткадағы ток күшіне де байланысты болады.
Катушканың индуктивтігі сонымен қатар оның қимасы мен ұзынығына байланысты. Қима неғұрлым үлкен болса, индуктивтік соғұрлым үлкен. Катушканың ұзындығы артқан сайын, орам саны тұрақты болса, индуктивтік азаяды.
Бекіту сұрақтары:
1.Индукция э.қ.к оң қол ережесі.
2.Индуктивтілік деген не?
3.Электромагниттік индукция заңының формуласы.
11 сабақ. Электрлік өлшеу және аспаптар
