«Әлеуметтану, саясаттану, мәдениеттану» пәні бойынша №1 межелік бақылау сұрақтары
Әлеуметтанудағы символикалық интеракционизм теориясы
жүктеу/скачать 197,32 Kb.
|
СПК РК1 ГИПЕРС
- Бұл бет үшін навигация:
- Герберт Блюмер
- Символикалық интеракционизм
- Символдық Интеракционизм
| 8. Әлеуметтанудағы символикалық интеракционизм теориясы
Негізгі әлеуметтанулық теориялар және олардың деңгейлері (құрылымдық функционализм, рольдер теориясы, символикалық интеракционизм, дау-жанжал теориялары). Жалпы, элеуметтік қызметтердің негізгі құрылымы іс-әрекет ететін адамнан, белілі бір шарттардан, жағдайлардан түрады.Роберт Мертон тероиясы, «дисфункция» ұғымын енгізді, қоғамның әрбір элементі бір уақытта, бір мезгілде әртүрлі қызмет атқаратынын айтқа болатын. Символикалық интеракционизм. Оның негізін салған: Герберт Блюмер. Оның теориясы бойынша, қоғам – символдар жүйесін тән адамдар қауымдастығы. Символдарға дыбыстық (сөз), таңбалық (жазу, сурет), ым-ишараттық жатады. Осы символдарды үйреніп білгеннен кейін, адам толықтай қоғам мүшесіне айналады. Символикалық интеракционизм теориясына сәйкес әрбір рөл өзіне басқа рөлдермен қарым-қатынасты қамтиды; мысалы, “мұғалім” рөлін “оқушы” рөлінсіз түсіну мүмкін емес және ол оқушының өзіне тән мінез-құлқы мен арақатынасы тәрбиешінің өзіне тән мінез-құлқы ретінде анықталуы мүмкін. Өзара қарым-қатынас процесі адамдардың өз рөлдерін атқара отырып, басқалардың рөлдеріне қатысты қалыптасқан азды-көпті тұтас үғымды және басқалар рөлінде іс-әрекет жасайтын адамдардың шынайы жауап әрекеттерін әрқашан тексеретінін, ондай тұжырымдамаларды нығайтып немесе күмән туғызатынын білдіреді. Символдық Интеракционизм - әлеуметтік психологиядағы теориялық-әдіснамалық бағыт. Ол негізінен, әлеуметтік өзара дербестілік катынастардың символдықтарын зерттеңці. Оның негізін салушы философ, әлеуметтанушы және әлеуметтік психолог Дж. Г.Мид (1863 - 1931). Оның пікірі бойынша әр адам баска адамдармен қарым-катынастары арқылы "әлеуметтік менді" (яғни әр адамның "мені" өзіндік тұрғыдаи алғанда, "кіммін, басқалармен калай қатынаса аламын" сияқты түсініктерін біртұтас) қалыптастырады. Қоғамдағы адамның мөні адамдар арасындағы қарым-қатынастардың мазмүны анықталады. Ал қатынастардың мазмүны әртұрлі рөлдер, мән тұрғысында қалыптасады. Адам соларды түсіну, оларды өз бойына, іс-әрекетіне сіңіру арқылы басқа адамдармен тұрақты, мақсатты қатынастарға түсе алады. Қазіргі әлеуметтануда Символдық Интеракционизмнің екі бағьтты бар: чикаголық (Г.Блумер, Т.Шибуни, А.Сросе, т.б.) және айовлық (М.Кун, Т.Партленд, т.б.). Егер, біріншілері қарым-қатынас, қозғалыс-көріністеріне, әлеуметтік символдардың шығу, калыптасу, күнделікті пайдалану жақтарына баса көңіл аударса, екіншілер қоғамда орныққан тұрақты символдардың маңызын жоғары бағалайды. жүктеу/скачать 197,32 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|