Еліміз өз тəуелсіздігінің 20 жылдығын атап өтіп, дамуының жаңа кезеңіне аяқ бас

70
71
көне болса да жақсы жүреді. 2. дегенмен, 
алайда, десе де ♦He said they were married, 
~ I’m sure they aren’t. – Олар үйленгенбіз 
дегенмен мен олай емес екеніне сенімдімін.
altigraph [‘æltigrα:f] n (авиацияда) альтиграф 
(биіктікті анықтайтын құрал, аспап)
altimeter [‘æltimi:tə(r); US ,æl’timətər] n 
альтиметр, биіктікті өлшегіш
altitude [‘æltitju:d; US -tu:d] n 1.(теңіз 
деңгейінен) биіктік ♦What is the ~ of this vil-
lage? – Мына ауылдың теңіз деңгейінен 
биіктігі қанша? ♦We are fl ying at an ~ of 
20000 feet. – Біз 20 мың фут биіктікте ұшып 
бара жатырмыз. 2. (көбінесе pl) биіктік ♦It 
is diffi cult to breathe at these ~s. – Мынадай 
биіктікте дем алу қиын. 3. (астрон) жұлдыз 
не планетаның көкжиектен бұрыш арқылы 
өлшенетін биіктігі
alto [‘æltəu] n (pl ~s) (музыка) альт 1. ең 
жіңішке əйел дауысы, контральто 2. осындай 
дауысы бар əнші 3.арнайы осындай дауысқа 
жазылған музыкалық шығарманың бөлімі 4. 
дауыс биіктігі жағынан екінші музыкалық 
аспап ♦an ~ saxophone - альтосаксафон 
alto-cumulus [‘æltəu’kju:mjuləs] n (метео) (2.5-7 
км) биіктіктегі буырыл қою, түйдек бұлттар
altogether [,ɔ:ltə’geðə(r)] A. adv 1.мүлде, 
толық ♦I don't ~ agree with you. – Мен сенімен 
мүлде келіспеймін. ♦It seems to have vanished 
~. – Бұл мүлде ғайып болғанға ұқсайды. 2. 
бəрін қосқанда, жалпы ♦You owe me £68.03 ~. 
– Ұзын саны маған £68.03 қарызсың. 3.бəрін 
ескергенде, жалпы алғанда ♦The weather 
was bad and the food dreadful. Altogether the 
holiday was very disappointing. – Ауа райы 
нашар, тамақ жаман болды. Қорытқанда, 
демалыс өте көңілсіз болды. B.n (idm) *in the 
~ жалаңаш, киімсіз
alto-stratus [‘æltəu’streitəs] n (метео) (2.5-7 
км) биіктіктегі жолақ қабатты, қатпарлы 
бұлттар
altruism [‘æltru:izəm] n альтруизм, жомарттық 
(өзінен бұрын өзгені ойлаушылық)
altruist [‘æltru:ist] n альтруист, жомарт адам 
altruistic [,æltru:’istik] adj [қ-з: altruism]
altruistically [,æltru:’istikli] adv [қ-з: altruism]
alum I [‘æləm] n 1.ашудас (медиц-да,
бояғанда қолд. ақ мин. тұз) 2.attr ~ earth = 
alumina
alum II [‘æləm] n оқу орнының бұрынғы 
студенті, оқушысы
alumina [ə’lju:minə] n глинозем, алюминий
тотығы (топырақта кездесетін)
aluminium [,ælju’miniəm] (US aluminum 
[ə’lu:minəm]) n (хим) алюминий ♦~ foil 
– алюминий фольгасы (тамақ орау үшін 
қажет)
aluminium sulphate [,ælju’miniəm ‘sʌlfeit] 
(US aluminum [ə’lu:minəm]) n (хим) күкірт 
қышқылды алюминий
aluminous [ə’lju:minəs] adj [қ-з: alumina]
alumna [ə’lʌmnə] n (pl -nае [-ni:]) (US) оқу 
орнының бұрынғы əйел, қыз оқушысы
alumnae [ə’lʌmni:] n pl of alumna 
alumni [ə’lʌmnai] n pl of alumnus
alumnus [ə’lʌmnəs] n (pl -ni [-nai]) (US) оқу 
орнының бұрынғы ер оқушысы 
alveolar [,æl’viələ(r); ,ælvi’əulə(r)] adj, n 
(фонетика) альвеолды (м.: /т/, /д/ дыбыстарын 
айтқанда тіл ұшы тіс үстіндегі қызыл етке 
тиеді, осындай дыбыстарды альвеолды дейді) 
♦~ abscess – тістің қызыл етінің ісуі
alveolate [æl’vi:əlit] adj өте қуыс, терең қуыс 
(ара ұясының қуысы сияқты)
alveoli [æl’viəlai] pl of alveolus 
alveolus [æl’viələs] n (pl -li [-lai]) (анат) 
альвеола, қуыс
always [‘ɔ:lweiz] adv 1.ылғи, ұдайы, əрқашан, 
қашан да ♦I ~ think of her in that dress. – Мен 
оны ылғи да анау бір көйлекпен елестетемін. 
♦I have ~ wanted to go to Paris. – Менің ылғи 
да Парижге барғым келетін. 2. (idm) *as ~ 
əдеттегідей, күндегідей ♦As ~ he was late. - 
Əдеттегісінше, ол кешікті. 
am I [æm (екпінді түрі), əm, m (екпінсіз
түрі)] to be етістігінің осы шақтағы
бірінші жақтағы түрі: -мын, -мін, -пын, -пін,
-бын, -бін ♦I ~ a student. – Мен студентпін.
 ♦I ~ happy. – Мен бақыттымын.
am II [,ei ‘em] (US AM) abbr түске дейін (түнгі 
0-ден түскі 12-ге дейінгі уақыт, латынша: ante 
meridiem) ♦ at 3, 5, 10 am – таңғы сағат 3-те, 
5-те, 10-да
amalgam [ə’mælgəm] n 1. амальгама 
(сынаптың басқа металмен қоспасы) ♦The 
dentist used ~ to fi ll my teeth. – Дентист (тіс 
дəрігері) менің тісіме пломба салу үшін 
амальгама қолданды. 2.қоспа, аралас 
amalgamate [ə’mælgəmeit] v ~ (smb/smth) 
(with smb/smth) қос(ыл)у, бірігу, біріктіру, 
аралас(тыр)у ♦Our local brewery has ~d with 
another fi rm. – Біздің жергілікті сыра заводы 
(зауыты) басқа бір фирмамен қосылды. 
amalgamation [ə,mælgə’meiʃn] n қос(ыл)у, 
бірігу, біріктіру, аралас(тыр)у (əрекеті) ♦Amal-
gamation was the only alternative to going bank-
rupt. – Тек бірігу ғана банкротқа ұшыраудың 
алдын алды.
amanuenses [ə,mænju’ensi:z] pl of amanuensis
amanuensis [ə,mænju’ensis] n (pl -ses [-si:z]) 
(архаизм, кітаби) жеке хатшы, айтқанды 
жазып алушы
amaranth [‘æmərænθ] n 1. (бот) амарант 
2.қара қошқыл немесе қан қызыл
amaranthine [,æmə'rænθain] adj 1.солмайтын 
2. пурпур, қара қошқыл, қан қызыл
amass [ə'mæs] v жинау, қордалау, үю ♦to ~ a 
fortune – дəулет жию ♦to ~ enough evidence – 
жеткілікті айғақ жию 
amateur [‘æmətə(r)] n 1. əуесқой, əуесшіл ♦~ 
photographer, golfer, boxer - əуесқой фотограф, 
гольфшы, боксшы ♦~ theatricals, talent groups 
- əуесқой қойылымдар, өнерпаз топтар 2. 
(жағымсыз мағ.) епсіз; тəжірибесіз
amateurish [‘æmətəriʃ] adj (көбінесе 
жақтырмай) епсіз; тəжірибесіз, білімсіз
amateurishly [‘æmətəriʃli] adv [қ-з: amateurish]
amateurism [‘æmətərizəm] n əуесқойлық, 
əуесшілдік
amative [‘æmətiv] adj сүйгіш, ғашық, 
құмартқыш
amatol [‘æmətɔl] n аматол (жарылғыш зат)
amatory [‘æmətəri; US -tɔ:ri] adj (кітаби я 
əзілдей) ғашық(тық), ынтық(тық) ♦~ poems, an ~ 
look – ғашықтық өлеңдері, ғашықтық көзқарас
amaze [ə’meiz] v таң қалдыру, таңырқату; 
ошарылту, аңырту, аңтарылту ♦He ~d every-
one by passing his driving test. – Ол жүргізу 
сынағынан өтіп, бəрін таңдандырды. 
♦Dave ~d his friends by suddenly getting mar-
ried. – Дейв тосыннан үйленіп достарын 
таңдандырды. 
amazement [ə’meizmənt] n таң қал(дыр)у, 
таңырқ(ат)у; таңқалыс ♦He looked at me in 
~. – Ол маған аңтарыла қарады. ♦To my ~ she 
came up and shook my hand. – Ол маған келіп 
қолымды қысқанда таңырқап қалдым.
amazing [ə’meiziŋ] adj тамаша, керемет; таң 
қаларлық, қызық (көбінесе оң мағ.) ♦an ~ 
speed, player – керемет жылдамдық, тамаша 
ойыншы ♦an ~ story – аса қызықты оқиға 
amazingly [ə’meiziŋ] adv таң қаларлықтай, 
тамаша 
amazon [‘æməzən; US -ɒn] n 1.бойшаң, 
дене бітімі мықты əйел 2. Amazon (грек 
мифологиясында кездесетін) жауынгер əйел, 
амазонка 
amazonian [,æmə’zəuniən] adj [қ-з: amazon]
ambassador [æm’bæsədə(r)] n 1.елші ♦~ ex-
traordinary and plenipotentiary – арнайы жəне 
төтенше елші ♦~ at large – арнайы (өкілеті 
бар) елші 2.арнайы өкіл, елші > ambassadorial 
[æm,bæsə’dɔ:riəl] adj елші(нің, -лік)
ambassadress [æm’bæsədəris] n (өте сирек 
қолд.) 1.елші əйел 2. елшінің əйелі ambassa-
dor-at-large n (pl -dors-at-large) (көбінесе US) 
арнайы тапсырмамен жүрген елші
amber [‘æmbə(r)] n 1.янтарь, кəріптас 
(сарғыш қоңыр түсті, қылқан жапырақты 
ағаш-ң шайырынан түзілген органикалық зат) 
2.светофордың сары түсі
ambergris [‘æmbərgri:s; US –gris] n амбра (кит 
тұқымдас ірі теңіз жануарларынан алынып 
парфюмерия өндірісінде қолданылатын хош 
иісті, қоңыр түсті зат)
ambi - comb form (сөз құрауға қатысады – екі, 
қос деген мағ. білд.) мысалы: ambidextrous, 
ambivalent. 
ambiance = ambience
ambidextrous [,æmbi’dekstrəs] adj екі қолын да 
бірдей дəрежеде қолдана алатын
ambience (кейде ambiance) [‘æmbiəns] n 
қоршаған орта, айнала, төңірек ♦a restau-
rant with friendly ~ - қонақжай ресторан 
(мейрамхана)
аmbient [‘æmbiənt] adj (кітаби) қоршаған 
орта(ның), айнала(ның), төңірек(тің) 
ambiguity [,æmbi’gju:əti] n екіұштылық, 
екіойлылық, көмескілік ♦to speak with ~ - 
екіұшты сөйлеу
ambiguous [,æm’bigju:əs] adj 1. екі ұшты, екі 
ойлы ♦an ~ sentence – екі ұшты сөйлем 2. 
көмескі, анық емес, жұмбақ ♦an ~ smile, glance 
– жұмбақ жымиыс, қарас 
ambiguously adv [қ-з: ambiguous]
ambiguousness n [қ-з: ambiguous]

72
73
ambit [‘æmbit] n шек, көлем, шеңбек (биліктің, 
құзыреттің, т.с.с.)
ambition [æm’biʃn] n ~ (to be/do smth) 
1.амбиция, құлшыныс ♦fi lled with ~ to become 
famous, rich, powerful – атақты, бай, қуатты 
болмақ ой бойын билеген/ болуға деген 
құлшыныс ♦Your problem is that you have no ~. 
– Сенің бар мінің – құлшынысыңның жоқтығы 
2. амбиция, көздеген мақсат, арман ♦to achieve/ 
realize/fulfi l one’s ~s – дегеніне жету
ambitious [æm’biʃəs] adj 1. ~ (to be/do smth); 
~ (for smth) амбицияға толы, құлшынған, 
бойын биік мақсат билеген ♦an ~ young man-
ager – жігерлі жас менеджер ♦~ to succeed 
in life - өмірде табысқа жетуге құлшынған 
2.намысқа толы, атышулы, биік мақсат 
көздеген ♦~ plans to complete the project ahead 
of schedule – жобаны кестеден бұрын бітіру 
жөніндегі атышулы жоспарлар
ambitiously adv [қ-з: ambitious]
ambivalence [æm’bivələns] n қарама-қарсылық, 
қайшылық, кереғарлық
ambivalent [æm’bivələnt] adj қарама-қарсы, 
қайшы, кереғар ♦~ feelings – кереғар сезімдер 
ambivalently adv [қ-з: ambivalent]
amble [‘æmbl] A.v 1. (адам ж.) жеңіл жүру, 
жеңіл əрі еркін жүріспен жүру ♦We ~d along 
for miles. – Біз біраз миль жүрдік. 2. (жылқы 
ж.) жорғалау, жорғалап жүру B.n жеңіл жүріс; 
жорға жүріс, жорғалап жүру
ambler [‘æmblə(r)] n жорға (жылқы)
ambrosia [æm’brəuziə; US -əuʒə] n [U] 1.(грек 
миф.) құдайлар асы 2.өте дəмді тағам, ас, 
деликатес 
ambulance [‘æmbjuləns] n жеңіл жəрдем 
көлігі
ambulant [‘æmbjulənt] adj 1.жылжымалы, ауыса 
алатын 2.жүруге халі бар науқас (пациент)
ambulatory [‘æmbjulətəri] A.adj (a) 
амбулаториялық, жүретін (науқас, пациент) 
(b) жылжымалы, қозғалмалы ♦an ~ explora-
tion of the countryside – ауылды жерлерді 
жүре зерттеу ♦an ~ court – жылжымалы 
сот (c) кезбе ♦an ~ tribe – кезбе тайпа (d)
(заң) бекімеген, қайта қарауға болатын 
жылжымалы, ауыса алатын B.n (a) 
монастырьдің қыдыруға арналған жабық ішкі 
галереясы (b) кезбе адам (c) амбулаториялық 
науқас, пациент
ambuscade [,æmbəs’keid] = ambush
ambush [‘æmbuʃ] A.n 1. тосқауыл, торуыл, 
тұтқиылдан бас салуға арналған таса жер ♦to 
lie/wait in ~ - торуылдап жату, күту 2.(a) 
тұтқиылдан шабуылдау, бас салу ♦They laid an 
~ for the enemy patrol. – Олар жау патруліне 
тұтқиылдан шабуыл жасады. (b) тұтқиылдан 
шабуылдаушы (c) тосқауыл құрылған таса жер 
B.v тұтқиылдан шабуылдау ♦to ~ an enemy pa-
trol – жау патрулін тасадан шабуылдау
ameba = amoeba
ameliorate [ə’mi:liəreit] v (кітаби) жақсар(т)у, 
жетіл(дір)у ♦to ~ conditions, circumstances, liv-
ing standards – жағдайды, ахуалды, өмір сүру 
деңгейін жақсарту 
amelioration [,əmi:liə’reiʃn] n 1. жақсар(т)у, 
жетіл(дір)у 2. мелиорация
amen [α:’men, ei’men] interj, n əумин (дұға, 
бата соңында айтылады)
amenability [ə,mi:nə’biliti] n [қ-з: amenable]
amenable [ə’mi:nəbl] adj 1. ~ (to smth) 
көнетін, келісетін; жібитін ♦~ to kindness, 
advice – жақсылыққа жібитін, ақылға 
көнетін ♦I fi nd him ~ to argument. – Ол нақты 
дəлелдерге иланады екен. 2. ~ to smth (a) 
заңға бағынышты ♦~ to the law – заң алдында 
жауапты (b) сынауға болатын ♦This case is 
not ~ to the normal rules. – Бұл істі кəдуілгі 
ережелермен сынауға келмейді.
amenably [ə’mi:nəbli] adv сəйкес, сай, тиісті 
♦~ to the rules – ережеге сəйкес
amend [ə’mend] v 1. түзету, жетілдіру, 
өзгерістер енгізу ♦to ~ a document, proposal, 
law – құжатты, ұсынысты, заңды жетілдіру 
2. (кітаби) жақсар(т)у, жетіл(дір)у ♦You 
must ~ your behaviour. – Жүріс-тұрысыңды 
жақсартуға тиіссің.
amendable [ə’mendəbl] adj түзетуге, 
жетілдіруге болатын
amendment [ə’mendmənt] n 1.~ (to smth) 
(заңға, құжатқа, т.с.с) түзету, қосымша ♦Parlia-
ment debated several ~s to the bill. – Парламент 
заңға енгізілмекші бірнеше түзетуді 
талқылады. 2.түзету, жетілдіру (əрекеті)
amends [ə’mendz] n [pl] (idm) *to make ~ (to 
smb) (for smth) (реніштің, шығынның, т.с.с.) 
орнын толтыру, өтеу ♦The court ordered that ~ 
to be made to the widow. – Сот жесір əйелге 
өтемақы төлену керек деп ұйғарды.
amenity [ə’minəti; кейде ə’menəti] n 1. 
[көбінесе pl] қойлайлы, жайлы нəрсе, 
бірнəрсенің қызығы ♦People who retire 
to the country often miss the amenities of a 
town. – Ауылға оралған елдер қала қызығын 
жиі сағынады. ♦A sauna in the hotel would 
be a useful ~. – Қонақ үйдегі сауна қолайлы 
нəрсе бола алады. 2. (кітаби) жайлылық, 
рахатшылық ♦He immediately noticed the ~ of 
of his new surroundings. – Ол жаңа ортасының 
жайлылығын бірден байқады. 
American [ə’mеrikən] A.adj американ, 
америкалық (солт. не оңт. америкалық, əсіресе 
АҚШ-тық деген мағ.) В. n 1.америкалық 
адам (жалпы солт. Не оңт. америкалық) 
2.американ, америкалық (АҚШ азаматы) 3. 
(кейде American English) АҚШ-та сөйленген 
ағылшын тілі
Americanism [ə'mеrikənizəm] n 1.американизм 
(АҚШ-тағы ағылшын тіліне ғана тəн сөз, сөз 
тіркесі не дыбыс) 2.АҚШ-қа құштарлық 3.тек 
АҚШ-қа ғана тəн əдет, қылық
Americanize, -ise [ə'mеrikənaiz] v 
американда(н)у, американшалау
Americanization [ə,mеrikəni'zeiʃn] n 
американда(н)у, американшалау ♦to re-
sist the ~ of their culture – мəдениетінің 
американдануына қарсылық
American Indian (кейде Amerindian) n, adj 
Американың байырғы тұрғыны, үндістер
Amerindian [,æmə’rindiən] n = American Indian
American tiger [ə’mеrikən’taig ə] n ягуар, 
америка жолбарысы
amethyst [‘æmiθist] n аметист, қара қошқыл 
жəне көк түсті асыл тас 
amethystine [,æmi'θistain] adj аметист 
amiability [,eimiə'biləti] n жылы жүзділік, 
жайдарылық, ақ жарқындық
amiable ['eimiəbl] adj жылы жүзді, жайдары, 
ақ жарқын ♦an ~ character, mood, conversation 
– жайдары мінез, ақ жарқын көңіл күй, жылы 
жүзді əңгіме
amiably [‘eimiəbli] adv
amianthus [,æmi’ænθəs] n (минер) асбест кені
amicable ['æmikəbl] adj жылы жүзді, бауыр-
мал; оңды ♦An ~ settlement was reached. – 
Оңды шешімге қол жетті.
amicability [,æmikə’biləti] n жылы жүзділік, 
бауырмалдық
amicably [‘æmikəbli] adv жылы жүзді, 
бауырмал(дықпен); оңды ♦They lived together 
~ for several years. – Олар бірге бірнеше жыл 
тату-тəтті өмір сүрді. 
amid [ə’mid] (also amidst [ə’midst]) prep (көне 
қолд., кітаби) ортасында, арасында (деген 
мағ.) ♦Amid all the rush and confusion she for-
got to say goodbye. – Асып-сасып жүріп ол 
қоштасуды ұмытып кетіпті.
amidships [ə’midʃips] (кейде mid-ships) adv 
кеме(нің) ортасында
amidst [ə’midst] = amid
amino acid [ə,minəu ‘æsid] (хим) 
аминокислота, амин қышқылы
amir [ə,miə(r)] = emir
amiss [ə’mis] adj, adv 1.қате, жөнсіз, дұрыс 
емес ♦Something seems to be ~ - can I help? – 
Бірнəрсе дұрыс емес сияқты – көмектесейін 
бе? 2.(idm) *(not) to come/go ~ орынды 
(-нсыз), жағымды (-мсыз) болу ♦A cup of tea 
would’t go ~. – Бір кесе шай (ішсе) жаман 
болмас еді. *to take smth ~ өкпелеу, ренжу 
♦Would she take it ~ if I offered to help? – 
Көмектеспек болсам, ол ренжімес пе екен?
amity [‘æmiti] n жылы қарым-қатынас, 
татулық ♦to live in ~ with one's neighbours – 
көршілерімен тату-тəтті өмір сүру
ammeter [‘æmitə(r)] n амперметр
ammonia [ə’məuniə] n 1. (хим) аммиак (азот 
пен сутегі қосындысынан жасалған ащы 
иісті түссіз газ) ♦liquid ~ - сұйық аммиак 
(осы газдың судағы ерітіндісі, тазалағанда 
қолд.) 
ammoniac [ə’məuniək] adj аммиак(тың)
ammonite [‘æmənait] n (геол) аммонит 
ammunition [,æmju’niʃn] n оқ-дəрі (оқ, бомба, 
снаряд, т.б.)
amnesia [æm’ni:ziə; US -’ni:ʒə] n (медиц) 
амнезия (жартылай есінен айырылу)
amnesty [‘æmnəsti] n амнистия, рахымшылық, 
кешірім
amoeba (US ameba) [ə’mi:bə] n (pl ~s не ~e 
[-bi:]) (зоол) амеба (бір клеткалы жəндік)
amoebaе [ə’mi:bi:] pl of amoeba
amoebic [ə’mi:bik] adj амеба(ның), амеба 
қоздырған
amok [ə’mɒk] (кейде amuck [ə’mʌk]) adv (idm) 
*to run ~ есі шыға, жан ұшыра жүгіру ♦The 
tiger escaped from the zoo and ran ~ for hours. – 

74
75
Жолбарыс зоопарктен босанып кетіп бірнеше 
сағат қашып жүрді.

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: