allodial [ə’ləudjəl] adj (тарих) толық  меншіктегі (феодализм дəуірінде) allodium

66
67
allowedly [ə’lauidli] adv 1.өзім білермендікпен 
2.көпшіліктің айтуынша
alloy A. [‘ælɔi] n 1.қорытпа, балқыма 
(металдың басқа бір металмен не затпен 
араласқан қорытпасы) ♦Brass is an ~ of cop-
per and zinc. – Жез-мыс пен мырыштың 
қорытпасы. ♦~ steel – қоспалы болат 
2.қорытпа, балқыма (нашар металдың құнды 
металмен араласқан қортыпасы) B. [ə’lɔi] v 1. 
(металды басқа бір металмен не затпен қосып) 
қорыту, балқыту 2.(ауысп. мағ.) қаяу түсіру, 
бұзу ♦happiness that no fear could ~ - ешбір 
күдік қаяу түсіре алмас бақыт
all-round [,ɔ:l’raund] adj жан-жақты, көп 
жақты, жалпы ♦a ~ man – жан-жақты адам 
♦an ~ champion – абсолют чемпион
all-rounder [,ɔ:l’raundə] n жан-жақты, көп 
жақты адам 
all-seed [‘ɔ:lsi:d] n (бот) көп дəнді, дəнекті, 
көп тұқымды өсімдік 
all-star [‘ɔ:lsta:(r)] adj (кино, эстрада, т.с.с.) 
жұлдыздары қатысқан, «жұлдызды» ♦an ~ cast 
– «жұлдызды» түсірілім
all-steel [,ɔ:l’sti:l] adj тұтастай болат
all-time [‘ɔ:ltaim] adj бұрын-соңды болмаған, 
ең ♦~ high/low/best – ең жоғарғы/ төменгі/
жақсы ♦The price of wheat reached an ~ low 
of 42 cents in 1932. – 1932 жылы астықтың 
бағасы бұрын-соңды болмаған деңгейге – 42 
центке дейін төмендеді.
allude [ə’lu:d] v ~ to smb/smth (кітаби) 
астармен білдіру, меңзеу, ымдау, тұспалдау 
♦The character’s evil nature is constantly ~ed 
to throughout the play. – Кейіпкердің зұлым 
табиғаты пьесаның басынан аяғына дейін 
байқалып отырады. ♦The letter ~s to smth now 
forgotton. – Хат бүгіндері ұмытылып қалған 
бірнəрсені еске салады.
all-Union [‘ɔ:l’ju:njən] adj бүкілодақтық, 
жалпыодақтық 
all-up [‘ɔ:l’ʌp] n (авиац) əуедегі жалпы салмақ, 
толық ұшу салмағы
allure [ə’luə(r)] A. v еліту, еміндіру; тарту, 
қызықтыру ♦Many settlers were ~d by prom-
ises of easy wealth. – Көптеген қоныс 
аударушыларды жеңіл дəулетке кенелтеміз 
деген уəделер елітті. B. n тартымдылық, 
еліткіштік ♦Even in her fi fties she had lost 
none her seductive ~. - Тіпті елуден асса да 
ол əйел өзінің еміндірер тартымдылығын 
жоғалтпапты.
allurement [ə’luə(r)mənt] n 1.əдемілік, 
тартымдылық, сұлулық 2.еліту, еміндіру; 
тарту, қызықтыру 
alluring [ə’luəriŋ] adj еліткіш, елітетін, 
еміндіретін, тартымды 
allusion [ə’lu:ʒn] n ~ to smb/smth тұспалдау, 
сілтеме, меңзеу, ымдау ♦His poetry is full of 
obscure literary ~s. – Оның поэзиясы көптеген 
көмескі сілтемелерге толы. 
allusive [ə’lu:siv] adj астарлы, сілтейтін, 
меңзейтін, ымдайтын 
alluvia [ə’lu:vjə] pl of alluvium
alluvial [ə’lu:vjəl] adj (геол) шөгінді, шайынды, 
қайраң (тау жынысы) ♦~ deposits/ soil/plains 
– шөгінді жыныстар/топырақ/ шайынды 
жазықтар
alluvion [ə’lu:vjən] n (геол) шөгінді, үйінді 
топырақ, тау жынысы
alluvium [ə’lu:vjəm] n (pl -via, -s [-z]) (геол) 
шөгінді, үйінді топырақ, тау жынысы
all-white [‘ɔ:l’wait] adj тек ақтарға (ақ 
нəсілділерге) арналған
all-wool [‘ɔ:l’wul] adj тұтастай жүн(нен)
ally A. [ə’lai] v (pt, pp allied) ~ (smb/oneself) 
with/to smb/smth одақтасу, бірлесу, топтасу 
♦Britain has ~ied itself with other western pow-
ers for trade and defence. – Британия басқа 
да батыстық державалармен сауда жəне 
қорғаныс мəселелері бойынша одақтасқан. 
B. [‘ælai] n одақтас ♦a meeting of the European 
~ies – европалық одақтастар кездесуі
allied [æ’laid кейде ‘ælaid] adj ~ (to smth) 
қатысты, байланысты; ұқсас ♦a union of 
~ traders – бірлескен саудагерлер одағы 
♦The increase of violent crime is ~ to the rise 
of unemployment. – Ауыр қылмыстың өсуі 
жұмыссыздықпен тікелей байланысты.
Alma Mater [,ælmə ‘mætə(r)] n 1.альма матер, 
біреу оқыған я оқып жатқан оқу орны (лат.: 
қамқор ана) 2.(АҚШ-та) мектеп əні не гимні
almanac (кейде almanack) [‘ɔ:lmənæk; 
US кейде ‘æl-] n 1. күнтізбе, календарь 
2.альманах, жылдық басылым (араб: əл-манаһ 
– календарь)
almighty [ɔ:l’maiti] А. adj 1.аса құдыретті, 
аса қуатты ♦God Almighty/Almighty God – 
құдыреті күшті құдай 2. (ауызекі) аса, өте, 
адам айтқысыз ♦an ~ crash – сұмдық соғылыс 
♦an ~ row – сұмдық жанжал В.n the Almighty 
құдай тағала, аса құдыретті құдай
almond [‘α:mənd; ‘æ-; ‘æl-] n, adj бадам; бадам 
ағашы (миндаль)
almond-eyed [‘α:(l)mənd; ‘aid] adj бадам көз, 
сопақша көз
almond paste [‘α:(l)mənd ‘peist] n бадам пастасы
almond-shaped [‘α:(l)mənd ʃeipt] adj сопақ, 
сопақша келген
almoner [‘α:mənə(r); US ‘ælm-] n 1.(бұрынғы 
кездердегі) жəрдем таратушы 2.аурухана 
қызметкері (дəрігер емес)
almost [‘ɔ:lməust] adv 1. дерлік, болайын деп, 
сəл, (келесі шылаулар:) да, де, та, те, т.с.с. ♦It's 
a mistake they ~ always make. – Бұл олардың 
ылғи дерлік істейтін қателігі. ♦It's ~ time to 
go. – Жүретін уақыт та болып қалыпты. 
♦Dinner is ~ ready. – Тамақ даяр болып қалды. 
♦Не slipped and ~ fell. – Ол тайып кетіп 
құлауға шақ қалды. ♦He is ~ six feet tall. – 
Оның бойы алты футтай. ♦Almost anything 
will do. – Не нəрсе болса да жарап қалады. 2. 
♦Almost no one believed him. – Тіпті ешкім де 
сене қоймады оған. ♦The speaker said ~ noth-
ing worth listening to. – Сөйлеуші тыңдауға 
тұрарлық ештеңе айта қоймады.
alms [α:mz; α:lmz] n (көне қолд) қайыр, садақа 
♦The hands of the beggars were outstretched for 
~. – Қайыршылардың қолдары қайыр-садақаға 
созылды.
alms-deed [‘α:(l)mzdi:d] n мейірімділік, 
қайырымдылық (ісі)
alms-house [‘α:(l)mzhaus] n (Brit) мейір үйі 
(қайыр-садақа, көмектен түскен ақшаға 
салынған, кедей-кембағалдар тегін тұратын үй) 
alodial [ə’ləudjəl] = allodial 
alodium [ə’ləudjəm] = allodium 
aloe [‘æləu] n 1.(бот) алоэ (өсімдік) 2. aloes (кейде 
bitter aloes) алоэ шырыны (медицинада қолд.)
aloft [ə’lɒft; US ə’lɔ:ft] adv 1.əуеде, аспанда 
♦fl ags fl ying ~ - əуеде желбіреген жалаулар 
♦The balloons were already ~. – Шарлар ə 
дегенше аспанда болатын. 2. палубада, 
мачтада ♦He went ~ to check the sail. – Ол 
мачтаға желкенді тексеруге кетті.
alone [ə’ləun] adj, adv 1.жалғыз, бір өзі ♦She 
lives all ~ in that large house. – Ана үлкен үйде 
ол бір өзі тұрады. ♦She raised her family quite 
~. – Ол (əйел) жанұясын жалғыз өзі өсірді. 
♦ (ауысп. мағ.) She stands ~ among modern 
sculptors. – Қазіргі мүсіншілер (скульпторлар) 
арасында ол (əйел) дараланып тұрады. ♦I pre-
fer to work on it ~. – Мен бұл жұмысты өзім 
тындырғым келеді. 2. тек, өзі, тек бір ..., тек 
... ғана ♦The shoes ~ cost £100. – Аяқ киімнің 
өзі 100 ф.ст. тұрады. ♦(мəтел) Time ~ will 
tell. – Тек уақыт көрсетеді. ♦Не will be remem-
bered for that one book ~. – Оны сол кітаптың 
өзі əйгілейді. ♦You ~ can help me. – Сенің өзің 
–ақ маған көмектесе аласың. 3. (idm) *to go 
it ~ тек бір өзі бастап кету, т.с.с. ♦He decided 
to go it ~ and start his own business. – Ол жеке 
дара өз ісін бастауға бел байлады. *to leave/
let smb/smth ~ араласпау, тиіспеу ♦She has 
asked to be left ~. – Ол өзінің мазасын алмауды 
өтінді. *to leave/let well ~ араласпау, артық 
қыламын деп тыртық қылмау, бүлдіріп алмау 
*to let ~ есептемегенде, айтпағанда ♦ There 
isn’t enough room for us, let ~ six dogs and a 
cat. – Бізге бұл жерде орын жетпейді, алты 
ит пен бір мысық былай тұрсын (яғни оларды 
есептемеген күннің өзінде). ♦I am too tired 
to walk, let ~ run. – Жүруге шаршап тұрмын, 
жүгіргені былай тұрсын. *not to be ~ in doing 
smth (бірнəрсе істегенде, т.с.с.) жалғыз болмау 
♦He is not ~ in believing that it may lead to war. 
– Бұның аяғы соғысқа ұласуы мүмкін деуші 
жалғыз ол емес.
along [ə’lɒŋ; US ə’lɔ:ŋ] A.prep 1.бойымен, 
бойлай ♦to walk ~ the street – көшені бойлай 
жүру ♦to go ~ the corridor – корридормен 
жүру 2.бойлай, жағалай, бойымен, жағасымен 
♦Flowers grow ~ the side of the wall. – Гүлдер 
қабырға бойымен қатарласа өседі. ♦You can 
picnic ~ the river bank. – Сендер өзен аңғарын 
жағалай сауық-сайран құрсаңдар болады. 
B. adv part 1. алға, тіке, ілгері ♦The police-
man told the crowds to move ~. – Полицай 
жиналған жұртқа алға жылжыңдар деді. 
♦Come ~ or we’ll be late. – Тез жүр, əйтпесе 
кешігеміз. 2. бірге ♦Come to the party and bring 
some friends ~. – Сауыққа кел, достарыңды 
да ала кел. ♦Не took his dog ~ (with him) to 
work. – Ол итін жұмысқа өзімен бірге алды. 
♦I'll be ~ in a few minutes. – Бірнеше минутта 
сендерге қосыламын. 3. (idm) *~ with smth бірге, 
қосымша ♦Tobacco is taxed in most countries, 

68
69
~ with alcohol. – Көптеген елдерде темекіге, 
алькогольмен қатар, ірі салық салынады. *all ~ 
ылғи да, қашан да ♦He knew all ~ that it was a lie. 
– Ол ылғи да бұның өтірік екенін біліп жүрді.
along-shore [ə’lɒŋ’ʃɔ:] adv жаға(лау) бойында
alongside [ə’lɒŋsaid; US əlɔ:ŋ’said] adv prep 
жанаса, бойлай, бүйірімен ♦a boat moored ~ 
– жанай байланған қайық ♦The car drew up ~ 
the kerb. – Машина тротуар жиегін бойлай 
тоқтады.
aloof [ə’lu:f] adj ~ (from smb/smth) 1.суық, 
салқын (адам); меңіреу, салғырт ♦I fi nd her 
very ~ and unfriendly. – Ол маған суық жəне 
жат көрінеді. ♦Throughout the conversation 
he remained silent and ~. - Əңгіменің басынан 
аяғына дейін ол үнсіз жəне салғырт отырды. 
2.(idm) *to keep/hold/stand ~ from smb/smth 
шетте, оқшау тұру, араласпау ♦He stood ~ from 
the crowd. – Ол топтан жырақта тұрды. 
aloofness n [ə’lu:fnis] v меңіреулік, салқындық, 
салғырттық
aloud [ə’laud] adv 1. дауыстай, қатты, дауыс 
көтере ♦He read his sister's letter ~. – Ол 
қарындасының хатын дауыстай оқыды. 2. 
айғайлай, дауыстай ♦She called ~ for help. – Ол 
дауыстай көмекке шақырды. 3.(idm) *to think 
~ дауыстай ойлау (яғни, іштегі ойды еріксіз 
күбірлей айту)
alp [ælр] n 1. (Швейцария не оған 
көрші елдердегі кез-келген) биік тау 2. 
(Швейцариядағы) таудағы жайылым(дар) 3.the 
Alps Альпі таулары
alpaca [æl’pækə] n (a) (зоол) альпака (ламаның 
бір түрі, Оңт. Амер. түйе тұқымдас үй 
жануары) (b) альпака жүнінен жасалған ♦an ~ 
coat – альпака (жүнінен жасалған) киім
alpenstock [‘ælpənstɒk] n альпеншток (тауға 
шығу үшін қажет темір таяқ)
alpha [‘ælfə] n 1.альфа (грек алфавитінің 
бірінші əрпі) 2. (idm) Alpha and Omega басы 
мен аяғы 3.(астрон) шоқжұлдыздағы ең 
жарық жұлдыз 4.(ауызекі) өте жақсы, жоғары
alpha particle альфа бөлшектер (кез-келген 
оң зарядты бөлшек, радиация не атомдық 
реакциялар кезінде бөлінеді) 
alpha radiation альфа радиациясы, альфа 
сəулелерінің бөлінуі
alpha ray альфа сəулесі, альфа бөлшектерінің 
ағыны
alphabet [‘ælfəbet] n алфавит, əліпби
alphabetic(al) [,ælfə’betik(l)] adj алфавиттік, 
əліпби бойынша ♦Put these words in ~ order. – 
Мына сөздерді алфавиттік ретпен қой.
alphabetically [,ælfə’betikli] adv ♦Arrange them 
~. – Алфавит бойынша қой.
alphabetize [‘ælfəbetaiz] v əліпби бойынша 
орналастыру
alpine [‘ælpain] A.adj альпі(лік) ♦~ fl owers – 
альпі гүлдрі, тау гүлдері B.n таулы жерлерде 
жақсы өсетін кез-келген өсімдік
alpinist [‘ælpinist] n альпинист
already [ɔ:l’redi] adv 1.əлдеқашан, енді 
(осыған дейін болып қойған деген мағ. 
білдіреді) ♦I've ~ seen that fi lm. – Мен ол 
фильмді көріп қойғанмын. ♦The teacher was 
~ in the room when I arrived. – Мен келгенде 
мұғалім əлдеқашан бөлмеде екен. ♦She had ~ 
left when I phoned. – Мен телефон шалғанда 
ол кетіп қалған екен. 2. əлдеқашан, осыған, 
бұған дейінгі ♦As I have ~ mentioned … - Мен 
осыған дейін айтқандай ... ♦The design of 
the new house is similar to those that have ~ 
been built. – Жаңа үйдің жобасы осыған 
дейін тұрғызылған үйлердікіне ұқсас. 3. 
♦Are you leaving ~? – Кетейін деп тұрсың 
ба? (таңғалысты білдіреді) ♦I have forgot-
ten ~. – Мен ұмытып қалыппын (əлдеқашан 
ұмытқанмын). ♦Is it 5 o’clock ~? – 5-те болып 
қалған ба? ♦It is 5 o’clock ~. – 5-те болып 
қалыпты. 4. қазірдің өзінде ♦The building is 
~ costing us far too much money. – Ғимарат 
қазірдің өзінде бізге қымбатқа түсуде.
alright [ɔ:l’rait] adv (ауызекі) = all right 
Alsace [æl’sæs] n Эльзас (Франция провинция-
сы)
Alsatian [æl’seiʃn] А. n 1. неміс овчаркасы В. n, 
adj эльзастық [қ-з: Alsace]
also [‘ɔ:lsəu] adv 1.жəне де, тағы ♦He was thin 
and he was ~ tall. – Ол арық, оның үстіне ұзын 
еді. 2. да, де, та, те (шылау) ♦I will ~ visit him. 
– Мен де оған барамын. ♦Would you give me 
~. – Маған да бересің бе? 3.жəне, оның үстіне 
♦He was mean, ~ ugly. – Ол нашар адам, оның 
үстіне сұрықсыз еді. 
also-ran [‘ɔ:lsəuræn] n 1. (жарыс кезінде) 
алғашқы үштіктен қалып қалған жылқы не ит 
2. (ауысп. мағ.) жолы болмайтын адам
altar [‘ɔ:ltə(r)] n 1.(христиан шіркеулерінде 
төрде тұратын стол) алтарь, михрап 2. құдайға 
құрбандық беруге арналған стол не подиум 3. 
(idm) *to lead smb to the ~ үйлену
altar-piece [‘ɔ:ltə(r)pi:s] n алтарь артында 
орналасқан сурет не мүсін
alter [‘ɔ:ltə(r)] v 1.өзгер(т)у, түзе(т)у ♦I didn't 
recognize him because he had ~ed so much. – 
Оның өзгергені соншалықты, тіпті танымай 
қалыппын. 2.(малды) пішу
alterable [‘ɔ:ltərəbl] adj өзгеретін, өзгертілетін, 
өзгертуге болатын
alterant [‘ɔ:ltərənt] adj, n (бірнəрсені) 
өзгертетін, өзгерткіш
alteration [,ɔ:ltə’reiʃn] n 1.өзгерту, түзеу 
(əрекеті) ♦How much ~ will be necessary? – 
Қаншалықты ықшамдау қажет? 2. өзгеріс, 
түзеу ♦We are making a few ~s to the house. 
– Біз үйге аздаған өзгеріс енгізейік деп 
жатырмыз.
alterative [‘ɔ:ltərətiv] A.adj өзгертетін В.n 
(медиц) зат алмасуды ұлғайтатын дəрі
altercate [‘ɔ:ltəkeit] v (кітаби) өршеле, қыза 
айтысу ♦They ~d in Senate for days. – Олар 
Сенатта біраз күн айтысты.
altercation [,ɔ:ltə’keiʃn] n (кітаби) өршеленген, 
қызу айтыс
alter ego [,æltər’еgəu; US ‘i:gəu] (pl alter egos) 
(Latin) айырылмас дос; екінші өзі(м), альтер 
эго ♦He's my ~ - we go everywhere together. – Ол 
менің көлеңкем іспетті – қайда барсақ та 
бірге жүреміз. ♦Mickey Mouse is Walt Disney’s 
~. – Микки Маус Уолт Диснейдің келбеті.
alternate A. [ɔ:l’tз:nət; US ‘ɔ:ltərnət] adj 
1.ауыспалы, кезекпе кезек, алма кезек ♦~ 
triumph and despair – алма кезек ауысып 
отырған табыс пен торығу ♦~ rain and sun-
shine – алма кезектеніп отырған жауын-
шашын мен ашық күн 2.күн аралата, екі 
күнде бір ♦He works on ~ days. – Ол күн 
аралата жұмыс істейді. 3.өзара, бір-
біріне деген ♦~ acts of kindness – бір-біріне 
деген ізет 4.балама, басқа ♦We have to have 
an ~ plan in case it rains. – Жауын жауа 
қалған жағдайға бізге балама жоспар болу 
керек. 5. (бот) өзектің екі жағына да өскен, 
бірақ бір-біріне дəл қарама-қарсы өспеген 
(жапырақтар) B. [‘ɔ:ltəneit] v l. ~ A and B/ ~ 
A with В ауыс(тыр)ып отыру, алмас(тыр)ып 
отыру, алма кезектеніп отыру ♦Most farmers 
~ their crops. – Көптеген фермерлер дəнді 
дақылдарын ауыстыра сеуіп отырады. ♦Не 
~d kindness with cruelty. – Ол біресе мейірімді, 
біресе қатал болып отырды. 2. ~ with smth; ~ 

жүктеу/скачать 3,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: