appoint [ə’pɔint] v 1.~ smb (for smth)
тағайындау, бекіту, орналастыру ♦They
~ed a new teacher at the school. – Олар
мектепке жаңа мұғалім орналастырды.
♦He was ~ed to the vacant post. – Ол бос
орынға (қызмет орнына) бекітілді.
2.сайлау, таңдап алу ♦to ~ a committee
– комитет сайлау 3. ~ smth (for smth)
(мерзімді уақыт, кездесу) тағайындау,
белгілеу, бекіту ♦to ~ a date for a meeting –
кездесудің мерзімін белгілеу
appointed [ə’pɔintid] adj тағайындалған,
бекітілген, орналасқан; сайланған; белгіленген
[қ-з: appoint]
appointee [əpɔin’ti:] n (жұмысқа, қызметке)
тағайындалған адам
appointive [ə’pɔintiv] adj 1.тағайындалатын,
тағайында(л)уға қатысты ♦an ~ offi ce –
қызметкерлері тағайындалатын мекеме
2.тағайындауға өкілеттігі, мүмкіндігі бар ♦~
powers – тағайындау билігі
appointment [ə’pɔintmənt] n 1.(a) ~ (to
smth) тағайындау, бекіту, орналастыру ♦to
fi ll a vacancy by ~ - бос тұрған орынды
(біреуді) тағайындау арқылы толтыру (в)
тағайындалатын (яғни, тағайындау арқылы
берілетін) қызмет, жұмыс ♦I am looking for a
permanent ~. – Мен тұрақты орналасатын
жұмыс іздеп жүрмін. 2. ~ (with smb)
тағайындалған, белгіленген кездесу ♦to
make/fi x an ~ with smb – біреумен кездесу
тағайындау/белгілеу ♦I have a dental ~ at
3 pm. – Сағат 3-те менде тіс дəрігерімен
кездесу бар. 3. ~s жабдық, жиһаз 4. ~s column
газеттің жұмыс орындары ж. жарнамасы
бар бөлігі 5. by the ~ to the Queen корольдік
əулетке қызмет көрсететін компаниялардың
сауда белгісі (əдетте осы сөз тіркесі тауардың
этикеткасында жазылады)
apportion [ə’pɔ:ʃn] v ~ smth (among/to smb)
үлестіру, тарату, бөліп беру ♦to ~ the expens-
es among three men – шығында үш адамға
көтерту ♦He ~ed the members of the team their
various tasks. – Ол команда (топ) мүшелерінің
əрқайсысына əртүрлі тапсырмалар бөліп
берді.
apportionment [ə’pɔ:ʃnmənt] n үлестіру, тарату,
бөліп беру
apposite [‘æpəzit] adj ~ (to smth) орынды, сай
(айтылған сөз, т.с.с.) ♦an ~ comment – орынды
лебіз (баға, талдау) ♦an ~ illustration – орынды
бейнелеу ♦I found his speech wholly ~ to the cur-
rent debate. – Оның сөзін осы пікірсайысқа өте
ретті айтылған деп ойлаймын.
appositely [‘æpəzitli] adv [қ-з: apposite]
appositeness [‘æpəzitnis] n [қ-з: apposite]
apposition [,æpə’ziʃn] n 1.бірге орналастыру,
түйістіре орналастыру 2.бірнəрсенің екінгі
нəрсеге қолданылуы, қосылуы 3.(грам)
қосалқы анықтауыш (м: «Washington, the fi rst
President of the US» деген сөйлемде « the fi rst
President of the US» деген тіркес «Washington»-
ға қосымша)
appraisal [ə’preizl] n бағалау, таразылау ♦What
is your ~ of the situation? – Жағдайды қалай
бағалайсың?
appraise [ə’preiz] v бағалау, таразылау ♦to ~ a
student’s work – студенттің жұмысын бағалау
♦an ~ing glance – таразылайтын қарас ♦It
would be unwise to buy the house before having
it ~ed. – Үйдің бағасын білмей жатып сатып
аламын дейдің еш қисыны жоқ.
appraisement [ə’preizmənt] = appraisal
appraiser [ə’preizə] n бағалаушы
appreciable [ə’pri:ʃəbl] adj кəдімгідей,
əжептəуір, онша, сонша ♦an ~ drop in tempera-
ture – температураның кəдімгідей төмендеуі
♦The increase in salary will be ~ - Айлық
кəдімгідей өспек. ♦There is ~ change in the pa-
tient’s condition. – Науқастың халі пəлендей
өзгере қойған жоқ.
appreciably [ə’pri:ʃəbli] adv кəдімгідей,
əжептəуір, онша, сонша ♦The two plans are
not ~ different. – Екі жоспардың бір-бірінен
соншама айырмашылығы жоқ.
appreciate [ə’pri:ʃieit] v 1.қадірін білу, жоғары
бағалау, таразылау ♦You can’t fully ~ foreign
literature in translation. – Аудармадағы шет
ел əдебиетін орынды таразылай алмайсыз
(бағалау қиын). ♦I really ~ a good cup of tea.
– Бір кесе дəмді шай ішсе жақсы болар еді.
♦Your help was greatly ~d. – Көмегің(ізг)е дəн
риза болдық. 2.түсіну, жүрегіне жақын болу ♦I
~ your problem, but I don’t think I can help you.
– Мəселеңді түсінемін, алайда жəрдемдесе
алмаспын. ♦You don’t seem to ~ how buzy I am.
– Менің қолымның мүлде тимей жатқанын
түсінбейтін сияқтысың. 3.(құн, баға ж.) өсу,
өсіру ♦Local property has ~d (in value) since
they built motorway nearby. – Маңайдан тас
жол (асфальт) салынғалы бері үйдің бағасы
көтеріліп кетті.
appreciation [ə,pri:ʃi’eiʃn] n 1.қадірін білу,
бағалау, түсіну ♦She shows little ~ of good mu-
sic. – Ол жақсы музыканың қадірін білмейді.
2.ризашылық білдіру, мойындау ♦Please
accept this gift in ~ of all you’e done for us.
– Мына сыйлықты сіздің бізге жасаған
бар жақсылығыңыздың рахметі ретінде
қабыл алыңыз. 3.(жұмыстың сапасы, кісінің
өмірі, т.с.с. жайлы жазылған) жазба, сын,
мақала, т.с.с. 4.(құн, баға ж.) өсу, көтерілу
♦The pound’s rapid ~ is creating problems
for exporters. – Фунт бағамының көтерілуі
экспорттаушыларға қиындықтар туғызуда.
appreciative [ə’pri:ʃətiv] adj ~ (of smth)
қадірін білетін, бағалай алатын ♦an ~ let-
ter – ризашылық хат ♦an ~ audience at the
concert – концерттегі өнерді бағалай білетін
көрермендер ♦I am most ~ of your generosity. –
Жомарттығыңызға дəн ризамын. ♦an ~ look
– түсінетін қарас
appreciatively [ə’pri:ʃətivli] adv түсіне,
қадірлей, ризалықпен, т.с.с.
apprehend [,æpri’hend] v 1.(кітаби) тұтқындау,
ұстау ♦The thief was ~ed in the act of stealing
a car. – Ұры машина ұрлап жатқан жерінде
құрықталды. 2.(көне қолд) түсіну, ұғу
3.алаңдай күту, сезіктену, күдіктену ♦I ~ no
violence. – Мен ешбір бұзақылық болады деп
ойламаймын.
apprehension [,æpri’henʃn] n
1.алаңдау(шылық), уайымдай күтіс, т.с.с.
♦fi lled with ~ - уайымға толған 2.түсіну, ұғу 3.
тұтқындау, ұстау
apprehensive [,æpri’hensiv] adj 1. ~ (about/of
smth); ~ (that … /for smb/smth) алаңдаулы,
мазасыз, күдікке, уайымға толы ♦ ~ about the
results of the exams – емтиханның нəтижесіне
алаңдаулы ♦~ for smb’s safety – біреудің
амандығына мазасыз 2.сезгіш, зерек
apprehensively [,æpri’hensivli] adv алаңдай,
мазасыздана, уайыммен, т.с.с. ♦I waited ~
for his reply. – Мен оның жауабын алаңдай
күттім.
apprentice [ə’prentis] A.n оқушы, шəкірт,
үйренуші ♦an ~ to a smith – ұстаның шəкірті
B.v ~ smb (to smb) шəкірттікке беру ♦to ~ smb
to a tailor – тігіншіге шəкірттікке беру
apprenticeship [ə’prentiʃip] n шəкірттік
(кезең) ♦to serve one’s ~ with a carpenter –
балташылыққа үйрену
apprise [ə’praiz] v ~ smb (of smb) (кітаби)
хабарлау, естірту ♦I was ~ed of the committee’s
decision – Маған комитеттің шешімі жайлы
естіртті.
appro [‘æprəu] n (idm) *on ~ (Brit ауызекі) = on
approval
98
99
approach [ə’prəutʃ] A.v 1.жақындау, жақын
келу, таяу, таяу бару, маңайлау, тақау, жуықтау,
жуу ♦to ~ the city – қалаға жақындау,
жуықтау 2.(сапасы, табиғаты жағынан) ұқсас
болу, жақын келу ♦As a poet he hardly ~es
Abai. – Ақын ретінде ол Абайдың шаңына да
ілеспейді. 3.(біреуге бір ұсыныспен) жақындау,
бару, айналдыру ♦to ~ the president with a sug-
gestion – президентке ұсыныс айта бару ♦to
~ a witness with a bribe – куəға пара беруге
тырысып көру ♦I fi nd him diffi cult to ~. – Оған
маңайлау қиын екен. 4.қолға алу, қарастыра
бастау ♦to ~ a problem – мəселеге маңайлау
(қолға алу) 5.қырындау, сөз айту ♦He ~ed her at
the party, but she refused him. – Ол (жігіт) оған
(қызға) той-томалақта қырындап көрген,
бірақ қыз қарамады. B.n 1. жақындау, жақын
келу (-іс), таяу, таяс, маңайлау, тақау, жуықтау,
жуу ♦the ~ of a horseman – салт аттының
тақауы 2. ~ to smth (сапасы, табиғаты
жағынан) ұқсастық, жақындық ♦That’s the
nearest ~ to a smile he ever makes. – Оның
бар күлген сиқы осы. 3.(баратын) өткел, жол,
соқпақ ♦All the ~es to the palace were guarded
by the troops. – Сарайға баратын жолдың
бəрін де əскерлер күзетіп тұрды. 4.көзқарас,
жаңа амал, тəсіл ♦a new ~ to language teaching
– тіл үйретуге деген жаңа көзқарас 5.(біреуге
бір ұсыныспен) жақындау, бару ♦The club has
made an ~ to a local business fi rm for sponsor-
ship. – Клуб жергілікті бір фирмадан демеуші
болуды өтінді. ♦She resented his persistent
~es. – Ол (қыз) оның (жігіттің) қайта-қайта
келуін жақтырмады. 6.ұшақтың қонуға
жақындауы ♦The palne’s ~ to the airport was
hazardous. – Ұшақтың əуежайға жақындау
сəті хауіпті болды. 7. (idm) *easy/diffi cult of ~
араласуға, шүйіркелесуге жеңіл/қиын
approachable [ə’prəutʃəbl] adj 1.жақындауға,
маңайлауға болатын ♦The house is only ~ from
the south. – Үйге тек оңтүстіктен маңайлауға
болады. 2.жылы жүзді, ақжарқын, ашық-
жарқын, көпшіл, адамға үйір ♦The head teacher is
very ~. – Бас мұғалім сондай жылы жүзді екен.
approachability [ə’prəutʃəbiliti] n
1.жақындауға, маңайлауға боларлықтын
2.жылы жүзді, кеңпейіл
approbate [‘æprəubeit] v (көбінесе АҚШ-та)
мақұлдау, құптау, келісу
approbation [,æprə’beiʃn] n (кітаби) мақұлдау,
құптау, келісу ♦awaiting ~ of the court –
соттың мақұлын күту
appropriate I [ə’prəupriət] adj ~ (for/to smth)
(кітаби) орынды, жарамды, сай ♦Sports
clothes are not ~ for a formal wedding. – Спорт
киімдері үйлену тойына жарамсыз. ♦~ time,
example – тиісті уақыт, орынды мысал ♦Each
played his ~ part. – Əркім өзіне тиісті бөлігін
ойнады.
appropriate II [ə’prəupriət] v 1.(көбіне
рұхсатсыз немесе заңсыз) иемдену, жымқыру,
қарамағына алу ♦He was accused of ~ing club
funds. – Оған клуб қаражатына қол сұққан
деген айып тағылды. 2. ~ smth for smth
(ақша, қаражат) бөлу, арнау ♦£5000 has been
~d for a new training scheme. – Жаңа дайындық
курстары үшін £5000 бөлінді.
appropriation [ə,prəupri’eiʃn] n 1.(көбіне
рұхсатсыз немесе заңсыз) иемдену(шілік),
жымқыру, қарамағына алу(шылық), иелігіне
алу ♦the ~ by the state of all large, profi table
businesses – мемлекеттің барлық үлкен,
кірісі мол өндіріс орындарын меншігіне алуы
2.бөлінген ақша, қаражат ♦a large ~ for aid to
libraries – кітапханаларға жəрдем ретінде
бөлінген үлкен қаражат ♦the US Senate Appro-
priations Committee – АҚШ Сенатының қорлар
комитеті (қорғаныс, халық тұрмысына, т.с.с.
арналған қаражатпен айналысады)
appropriately [ə’prəupriətli] adv [қ-з: appropri-
ate I]
approval [ə’pru:vl] n 1.құптау, мақұлдау,
келісім ♦to give one’s ~ - келісімін беру ♦a
nod of ~ - құптаған бас изес 2. (idm) *on
~ (тауарлар ж.) мақұлдау бойынша, яғни,
жеткізілген зат ұнамаса тұтынушының
қайтаруға хақы бар *seal of ~ ресми мақұлдау,
құптау ♦The deal needs the government’s seal
of ~. – Мəміле (келісім) үкіметтің ресми
құптауын қажет етеді.
approve [ə’pru:v] v 1. ~ (of smb/smth) құптау,
мақұлдау ♦to ~ the policies of the administra-
tion – əкімшіліктің саясатын құптау ♦I ~ of
your trying some money. – Ақша таппақ ниетіңді
құптаймын. 2.бекіту, қабылдау ♦The minutes
of the last meeting were ~d. – Соңғы кездесудің
протоколы қабылданды. ♦The Senate promptly ~d
the bill. – Сенат түзетуді дер кезінде бекітті.
approved school [ə’pru:v ,sku:l] n (Brit) қылмыс
жасаған, бұзық балаларға арналған үкімет
мектебі
approving [ə’pru:viŋ] adj құптайтын,
мақұлдайтын ♦She received many ~ glances. –
Оған көбі құптай қарады.
approvingly [ə’pru:viŋli] adv құптай, мақұлдай
approx abbr approximate, approximately
approximate A.adj [ə’prɒksimət] шамалас,
жуық(тас), дерлік, төңіректес ♦an ~ price,
amount – шамамен алғандағы құны,
шамалағандағы мөлшер ♦What is the ~ size of
this room? – Мына бөлменің шамамен көлемі
қанша? ♦an ~ situation – дəл осыған ұқсас
жайт В.v [ə’prɒksimeit] 1. ~ to smth жақын
(мөлшерде) болу, жуық болу ♦Rainfall during
the period we were there ~d to the yearly aver-
age. – Біз ол жерде болғандағы жауын-шашын
түсімі жылдық орташа деңгейге жақын
болды. ♦Your story ~s to the real facts. – Сенің
айтқаның болған фактілермен қиысады.
2.жақындау, таяу ♦to ~ a solution – мəселегің
шешіміне жақындау 3.шамалау, пайымдау
♦We ~d the distance at three miles. – Біз
қашықтықты үш мильдей деп шамаладық.
approximately [ə’prɒksimətli] adv шамамен,
жуықтай алғанда ♦It cost ~ £300 – I can’t re-
member exactly. – Бұл шамамен £300 болған –
анық есіме түспей тұр.
approximation [ə,prɒksi’meiʃn] n долбар,
пайым, шамалау ♦Could you give us a rough
~ of the likely cost. – Сіз бізге шамамен
қанша сома болатынын айта аласыз ба?
♦About 93,000,000 miles is an ~ distance of the
Earth from the Sun. – Шамамен 93,000,000
миль – Жердің Күннен жуықтай алғандағы
қашықтығы.
appurtenance [ə’pз:tinəns] n (əдетте pl) (заң)
1.(дүние-мүліктің) аз бөлігі, бөлшегі; ұсақ-
түйек 2.иеленгенде (иемденгенде) бірге өтетін
хақ, хұқық (право) ♦He inherited the manor
and all its ~s. – Ол помьестені (иелікті) жəне
соған қоса барлық хұқықты мұраға алды.
appurtenant [ə’pз:tinənt] 1. = appurtenance
2.adj тиісті, қатысты, жататын
Apr abbr April
après-ski [,æprei ‘ski:] n (French) санаторийдегі
ұзақ күнгі шаңғы тепкеннен кейінгі сергу ♦I
enjoyed the ~ more than the skiing itself. – Маған
шаңғы тепкеннен гөрі одан кейінгі уақыт
əлдеқандай қызық болды.
apricot [‘eiprikɒt] n абрикос, өрік
April [‘eiprəl] n (abbr Apr) көкек, сəуір айы
♦the fi rst of ~/~ the fi rst/(US) ~ fi rst – бірінші
сəуір ♦~ showers – көкек/сəуір жаңбыры
April Fool [‘eiprəl fu:l] n (əдетте) бірінші
сəуірде қалжыңға алданып қалған адам
April Fool’s Day [‘eiprəl ‘fu:lzdei] n (кейде All
Fool’s Day) 1-көкек/сəуір – əзіл-қалжың күні
a priori [,ei prai ‘ɔ:rai] adj, adv (Latin) априори
(тəжірибеге я істің барысына қарай пайымдау,
болжау)
apron [‘eiprən] n 1.(a)халат, алжапқыш, фартук
(b)мерекелік көйлек ретінде киілетін киім
2.əуежайдағы ұшақтың ұшып-қону алаңы
3.(кейде apron stage) авансцена, (театр
сахнасындағы) шымылдықтың алды 4.(idm)
*tied to one’s mother’s, wife’s ~ шешесінің,
əйелінің, т.с.с. уысындағы (яғни, айтқанынан
шықпайды деген мағ.)
apropos [,æprə ‘pəu] А.adj, adv оңды, сай;
қатысты, тиісті ♦He had nothing to say ~ of the
latest developments. – Ол соңғы оқиғаларға
қатысты ешнəрсе айта алмады. ♦A~ of
nothing, he suddenly asked me if I liked cats!
– Ол төбеден түскендей етіп, ол кенеттен
мысықтарды жақсы көресің бе деп сұрады!
B.prep ~ of қатысты, жайлы, жөнінде ♦~ of
a preceding statement – осының алдындағы
сөзге қатысты ♦A~ of what you were just say-
ing… - Жаңағы айтып жатқаныңа орай
(қатысты)...
apse [æps] n (архит) апсида, əпс
apsides [æp’saidi:z] pl of apsis
apsis [‘æpsis] n (pl apsides) 1.(астрон) апсида
(эксцентрикалық орбитаның центрден ең алыс
я ең жақын нүктесі) 2.= apse
apt [æpt] adj (-er, -est) 1.лайықты, сай,
орынды ♦an ~ metaphor – тура айтылған
метафора 2. ~ (at doing smth) зерек, алғыр
♦She is one of my ~est students. – Ол менің
алғыр студенттерімнің бірі. 3. ~ to do smth
(бірдеңеге) бейім; епті ♦~ to be forgetful, late –
ұмытуға, кешігуге бейім 4.ықтимал, мүмкін
♦Am I ~ to fi nd him at home? – Менің оны
үйінде табуым мүмкін бе?
apterious [‘æptərəs] adj (зоол) қанатсыз
aptitude [‘æptitju:d; US -tu:d] n ~ (for smth/
100
101
doing smth) еп, икем(дік), қабілет; зейін,
зеректік, дарын ♦ He has a special ~ for
mathematics. – Оның математикаға деген
айрықша икемдігі бар. ♦ He was placed in high-
er classes because of his general ~. – Ол жалпы
зеректігіне бола жоғары класқа көшірілді. ♦~
test – икесін анықтау тесті
aptly [‘æptli] adv лайықты, сай, орынды ♦~
punished for one’s misdeeds – істеген қылығына
сай жазаланған
aptness [‘æptnis] n [қ-з: apt]
apyrous [ei’pairəs] adj жанбайтын
aquafortis [‘ækwə ‘fɔ:tis] n
концентрацияланған азот қышқылы
aqualung [‘ækwəlʌŋ] n акваланг (жүзушілер су
астында дем алатын аппарат)
aquamarine [,ækwəmə’ri:n] A. n 1.( мин) жасыл
ақық (асыл тас) 2.теңіз (түстес) түс, ашық
көкжасыл түс B. adj теңіз түстес
aquaplane [‘ækwəplein] A. n акваплан (моторлы
қайықтың артына байланып, суда сырғанауға
арналған тақтай) B. v 1.аквапланмен сырғанау
2.(көлік ж.) тайғанақтау
aquarelle [,ækwə’rel] n акварель (сөзбе-сөз: су
түсті, реңді)
aquarellist [,ækwə’relist] n акварелист
aquarium [ə’kweəriəm] n аквариум (теңіз
жануарлары ұсталатын жасанды орын)
Aquarius [ə’kweəriəs] n 1.Cу құйғыш
(зодиактың 11-ші белгісі, Водолей) 2. ( астрон)
шоқ жұлдыздың бірі
aquatic [ə’kwætik] adj 1.суда тіршілік ететін,
судағы; суға қатысты 2.су (спорты) ♦ Swim-
ming and water-skiing are both ~ sports. – Жүзе
мен суда сырғанаудың екеуі де су спортына
жатады.
aquatics [ə’kwætiks] n pl 2.су спорты түрлері
aquatint [ə’kwætint] n pl 1.азот қышқылын
қолдану арқылы жез тақтаның үстін өрнектеу
(үлгісі) 2.акватинт(а) (жоғарыдағыдай
салынған сурет)
aqua-vitae [‘ækwæ’vaiti:] n арақ (брəнди не виски)
aquaduct [‘ækwidʌkt] n 1.су құбыры 2.( анат)
канал, труба
aqueous [‘eikwiəs] adj 1.су сияқты, сулы, суы
бар 2.(тау жынысы ж.) шөгінді
aquifer [‘ækwifə] n ( геол) сулы қабат
aquiferous [ə’kwifərəs] adj ( геол) сулы, суы бар
(қабат ж.)
aquiline [‘ækwilain] adj бүркіттікі,
бүркіттікіндей ♦ an ~ nose – бүркіт мұрын
Arab [‘ærəb] A. n 1.араб 2.араб жылқысы
3. street ~ қаңғыбас, кезбе бала B. adj араб,
арабтың, т.с.с.
arabesque [,ærə’besk] А. n 1.арабеска (əшекейдің,
мозаиканың араб-парсы стилі) 2.арабеска
(музыка, балеттегі стиль) B. adj 1.араб(тың),
мавритания(ның) 2.ғажайып, фантастикалық
Arabian [ə’reibiən] А. adj араб(тың),
Арабия(ның) ♦ the A~ Sea – Араб теңізі ♦ the
A~ Nights (Entertainments) – «Мың бір түн»
(шамамен Х-ғасырдан бастап үнді, парсы
көздерінен жинақталған шығыс халық
хикаялары) B. n ( көне қолд) араб
arabic [‘ærəbik] А. adj араб(тың) ♦ ~ numerals
– араб сандары (цифрлары) (м: 0, 1, 2, т.с.с.)
B. n араб тілі
Arabist [‘ærəbist] n арабист (араб тілі, тарихы,
мəдениеті маманы я студенті)
arable [‘ærəbl] adj, n жыртуға, егіншідікке
жарамды (жер)
arachnid [ə’ræknid] n өрмекші тəрізді насеком
arachnitis [ə,ræk’naitis] = arachnoiditis
arachnoid [ə,ræk’nɔid] А. adj өрмекшінің торы
тəрізді В. n ( анат) мидың торлама қабығы
arachnoiditis [ə,ræknɔi’daitəs] n ( медиц)
арахноидит
araemeter [,æri’ɔmitə] = areometer
Aramaic [,æri’meiik] n (кейде Aramean,
Aramaean) арамей тілі (б.э.д. 300 – б.э.
650 жж өмір сүрген Сирияда, Палестинада,
Месопотамияда кең сөйленген тіл, семит
тобына жатады)
Достарыңызбен бөлісу: |