beast of burden n жүк таситын жануар (м:
түйе)
beat [bi:t] A.v (ptbeat, ppbeaten [‘bi:tn])
1.(қолмен, құралмен) соғу, соққылау, ұру,
қағу ♦Somebody was ~ing at the door. – Біреу есікті ұрғылап жатқан. ♦Who is ~ing the drum? – Дабылды кім соғып жатыр? ♦She was ~ing the carpet/~ing the dust out of carpet. – Ол кілемшені қағып/шаңын кетіре қағып жатқан. ♦They beat the prisoner unconscious. – Олар тұтқынды ұрып есінен тандырды. ♦to ~ metal fl at – металды ұрып таптау (жайпақтау) 2.аң аулағанда аң-құсты үркітіп
шығару үшін ағаш-бұтаны ұрғылау 3.соқпақ
(жол) салу, соқпаққа айналдыру ♦a well-beaten path – жақсы тапталған соқпақ ♦The hunters beat a path through the undergrowth. – Аңшылар бұта арасынан соқпақ салды. 4.~ against/on smth/smb ♦Hailstones beat against the window. – Ірі бұршақтар терезені соққылады. ♦The waves are ~ing on the shore. – Толқын жағаны ұрғылауда. 5.~ smth (up) араластыру, шылау
♦to ~ the eggs (up) – жұмыртқаны араластыру ♦to ~ the fl our and milk together – ұн мен сүтті қосып шылау 6.соғу, қағу (жүректің, қанаттың)
♦He is alive – his heart is still ~ing. – Ол əлі тірі – жүрегі əлі соғып тұр. ♦The birds’ wings were ~ing frantically. – Құстар қанаттарын сабалап жатқан. 7.(a) ~ smb (at smth) жеңу,
басым түсу ♦Our team was easily beaten. – Біздің команда оңай жеңіліп қалды. ♦Noth- ing ~s home cooking. – Үй тамағынан артық ештеңе жоқ. ♦You can’t ~ Italian clothes. – Италия киімдеріне ештеңе жетпейді. ♦The government’s main aim is to ~ infl ation. – Үкіметтің негізгі мақсаты – инфляцияны ауыздықтау. ♦to ~ the world record - əлем рекордын (спортта) жаңалау (b)өте қиын,
күрделі, жұмбақ ♦a problem that ~s even the experts – мамандар үшін де қиын проблема ♦It ~s me how/why he did it. – Оның (бұны) қалай/не үшін істегенін мен де білмеймін. 8.(idm) *to ~ about the bush тұспалдап сөйлеу,
айналсоқтап айту ♦Stop ~ing about the bush and tell us who won. – Сөз бұйдаламай кімнің жеңгенін айтшы. *to ~ smb at his own game біреуді өз ойынында жеңу (қарсыласты əдетте
оның өзі басым түсетін тұстан ұту) *to ~ one’s breast əттеген-ай деп өкіну (кеудесін
соғу) *to ~ the clock (тапсырманы) уақытынан
бұрын аяқтау *to ~/knock the daylights out of smb қатты жазалау, соғу *to ~ smb hollow ойсырата жеңу ♦Our team was beaten hollow. – Біздің команда ойсырай жеңілді. *~ it (slang)
кет əрі, жоғал ♦This is a private land, so~ it! – Бұл жекеменшік жер, сондықтан əрмен жүр! *to ~ a (hasty) retreat бар пəрменімен
қашу, шегіну ♦The poacher beat a hasty retreat when he saw the police. – Заңсыз аң аулаушы полицияны көргенде жан ұшыра қаша жөнелді. *to ~, etc sense into smb күштеп я
басқа айламен мінезін, т.с.с. өзгерту *to ~ the rap (US slang) жазасыз құтылып кету *to ~ time (to smth) музыка ырғағына ілесу, яғни
саусағын қимылдату, сартылдату, т.с.с. ♦He beat time (to the music) with his fi ngers. – Ол ырғаққа ілесе саусағымен тақылдатты. *can you ~ it ұғасың ба, сенесің бе (таңғалуды,
аңтарылуды білд) * if you can’t ~ them, join them оларды жеңе алмасаң, олардың өзіне
қосыл (деген мағ) *off the beaten track жырақта, оқшау жерде ♦They live miles off the beaten track. – Олар талай миль шалғайда тұрады. *a rod/stick to ~ smb (сөзбе сөз:
біреуді ұратын таяқ) біреуді жазалау, айыптау
үшін қолд-н факт, дəлел, т.б.) 9. (phr v) *~ smth down ұрып, соғып құлату, сұлату; жапыру,
жаныштау ♦The thieves had beaten the door down. – Ұрылар есікті құлатып кіріпті. ♦The wheat had been beaten down by the rain. – Жаңбыр астықты жапырып кетті. *to ~ down (on smb/smth) (күн ж.) қыздыра, күйдіре
жарқырау ♦The sun beat down (on the desert sand). – Күн (шөл құмын) күйдіре жарқырады. *to ~ smb/smth down (to smth) саудаласып
бағасын түсіруге, т.с.с. көндіру ♦He wanted £800 for the car but I beat him down (to £600¬. – Ол машина үшін £800 сұраған, бірақ мен оған (£600-ге дейін) түсірттім. *to ~ smb into/to smth бірнəрсе болғанша ұру, соғы ♦The children were beaten into submission. – Балалар бағынғанша таяқ жеді (жеген). ♦The dog was beaten to death. – Итті өлгенше ұрған. *to ~ smb/smth off тойтару, қайтару ♦The at- tacker/attack was beaten off. – Шабуылшы/ шабуыл тойтарылды. *to ~ smth out (a)ұру,
соғу арқылы ырғақ, əуен салу ♦He beat out a tune on a tin can. – Ол қалайы қалбырды қаға ырғақ салды. (b)(отты) ұрып өшіру ♦We beat the fl ames out. – Жалынды ұрып өшірдік. (c)
балғамен ұрып түсіру, қағып кетіру, т.с.с.
♦to ~ out the dent in the car’s wing – машина қанатындағы майысқанды балғамен түзеу *to ~ smb to … біреуден озу ♦I’ll ~ you to the top of the hill. – Мен төбенің басына сенен бұрын жетемін. *to ~ smb to it (бірн-ге)
біреуден бұрын жету ♦Scott aimed to get to the South Pole fi rst, but Amundsen beat him to it. – Скот Оңт-к полюске бірінші жетуді көздеген еді, алайда Амундсен оның алдын алды. . *to ~ smb up оңбай таяқ жеу ♦He was badly beaten up by a gang of thugs. – Ол бұзақылардың тобырынан оңбай таяқ жеді. B.adj [pred]
шаршаған, қалжыраған ♦I’m (dead) ~. – Мен (өлгенше) қалжырадым. C.n 1.дүрсіл, тарсыл
♦We heard the ~ of the drum. – Біз дауылпаздың (барабанның) дүрсілін естідік. 2.такт, ырғақ
♦The song has a good ~. - Əннің ырғағы жақсы екен. 3.полицайдың бақылайтын тұсы 4.
(idm) *out of/off one’s ~ (ауызекі) əдітінен
жаңылған, əдеттегідей емес *to pound the ~
(ауызекі) (саясаткер ж.) өзіне тиісті ауданды
жиі аралап, азаматтармен кездесу
beaten [‘bi:tn] adj 1.(балғамен, т.б.) соғылған,
тапталған, жаншылған 2.(соқпақ жол
ж.) сүрленген 3.жеңілген, тойтарлыған
4.қалжыраған, шаршаған 5.(тамақ ж.)
араластырылған, шыланған, жаншылған ♦~ eggs – араластырылған жұмыртқа beater [‘bi:tə(r)] n 1.ұрушы, ұратын, т.с.с.
(адам, нəрсе) ♦a carpet-~ - кілем қаққыш (кілем шаңдағыш) ♦ an egg-~ – жұмыртқа шылағыш beatifi c(al) [,bi:ə’tifi k(əl)] adj (кітаби) бақыт
нұрына малынған, шұғылалы ♦a ~ smile – мейірлі жымиыс beatifi cally [,bi:ə’tifi kəli] adv [қ-з:beatifi c(al)]
beating [‘bi:tiŋ] n 1.ұру, ұрғылау, соғу,
соққылау (əрекеті) 2. (ауызекі) жеңіліс ♦Our team got a sound eggs ~ – Командамыз еңсірей жеңілді. 3. (idm) *to take a lot of/some ~ озуға,
басым түсуге едəуір қиын болу ♦She will take some ~. – Одан озу едəуір қиын болмақ. ♦His record will take a lot of ~. – Оның рекордынан (көрсеткішінен) асу əлдеқайда қиын болады. beatitude [,bi:’ætitju:d; US -tu:d)] n (US)
(кітаби) шаттық, асқан бақыттылық
beatnik [‘bi:tnik] n (көне қолд) битник
(1950-60 жж қоғамдағы моральдық, т.б.
құндылықтарды мойындамайтын, онысын
киген киімі арқылы көрсететін жас ұрпақ
өкілі)
beat-up [,bi:t’ʌp] adj тозған, қаусаған ♦a ~ old car – қаусаған ескі машина beau [bəu] n (pl~x [bəuz]) 1. көңілдес, ашына
(жігіт) 2. (көне қолд) сылқым, кербез, сəнқой
(жігіт)
beauideal [,bəuai’diəl] n кіршіксіз əдеміліктің,
т.с.с. үлгісі
Beaufort scale [,bəufət ‘skeil] n жел күшін
өлшейтін шкала, Бофорт шкаласы (м: шкала
0-де тұрғанда – тынық, ал 12-де – дауыл)
Beaujolais [‘bəuʒəlei; US ,bəuʒə’lei] n ақшыл
қызыл француз шарабы, Божалей
beaumonde [,bəu’mɔ:nd] n алдыңғы қатарлы,
озық қауым, элита, бомонд
beaut [bju:t] A.n (US, Austral slang) əдемі,
көрікті (зат, адам) B.adj, interj (Austral slang)
тамаша, өте жақсы
beauteous [‘bju:tiəs] adj (көне қолд) əдемі, сұлу
beautician [bju:’tiʃn] n (бетті, денені) əрлеуші,
опалаушы (адам)
beautiful [‘bju:tifl ] adj 1.əдемі, сұлу, əрлі,
көрікті, ғажайып 2.өте жақсы ♦The organiza- tion was ~. – Ұйымдастыру өте жақсы болды. ♦What ~ timing! – Уақыттың дөп келгенін қарасаңшы! beautifully [‘bju:tifl i] adv [қ-з: beautiful]
beautify [‘bju:tifai] v (pt, pp-fi ed) əдемілеу,
əрлеу, əшекейлеу, т.с.с.
beautifi cation [,bju:tifi ’keiʃn] n əдемілеу, əрлеу,
əшекейлеу, т.с.с. (əрекеті)
beauty [‘bju:ti] n 1.əдемілік, сұлулық,
көріктілік, əрлілік ♦the ~ of the sunset – батқан күннің көріктілігі ♦the ~ of her singing – оның əнінің сұлулығы ♦a ~ contest/competition –
170
171
арулар жарысы 2.ару, сұлу, əдемі (адам,
зат) ♦She was a famous ~ in her youth. – Ол жасында хас сұлу болған. ♦The new car is an absolute ~. – Жаңа машина өте əдемі екен. (idm) *~ is only skin deep (мəтел, сөзбе сөз:
сұлулық терінің қалыңдығындай ғана) сыртқы
сұлулығынан ішкі қасиеттері маңызды *~ is in the eye of the beholder (мəтел) əдемілік
жөнінде əркімнің өз пікірі бар
beauty parlour [‘bju:ti,pα:lə] = beauty salon
beauty queen [‘bju:ti,kwin] n хас сұлу, арулар
королевасы (арулар сайысының жеңімпазы)
beauty salon [‘bju:ti,sælən] n əдемілік салоны
(шаш жасайтын, бояйтын мекеме)
beauty shop = beauty salon
beauty sleep [‘bju:tisli:p] n (əзілдей) көп я ерте
жатып ұйықтасаң əдемі болып жүресің деген
жеңіл түсінік ♦Good night, I must get my ~. – Қайырлы түн, мен əдемілік ұйқысына шомуым керек. beauty-spot [‘bju:ti,spɒt] n 1.тамаша, табиғаты
сұлу тұс 2.қал я жасанды қал
beaux [bəuz] pl of beau
beaver I [‘bi:və(r)] A.n 1.құндыз (аң не соның
терісі) 2. (idm) *an eager ~ пысық адам B.v (phr v) *~ away (at smth) (ауызекі) талмай,
қатты жұмыс істеу ♦I've been ~ing away at this job for hours. – Мен бас алмастан бірнеше сағат бойы осы жұмыспен айналысып жатқан болатынмын. beaver II [‘bi:və(r)] n дулығаның бетті
қорғайтын қалқаны
becalmed [bi’kα:md] adj желдің жоқтығынан
жүзе алмай қалған (желкенді кеме)
became [bi’keim] pt of become
because [bi’kɒz; US кейде –kɔ:z] A.conj өйткені, себебі, -діктен, -дықтан ♦I did he told me to ~. – Мен ол айтқандықтан сөйттім (Мен сөйттім, өйткені ол маған солай деген). ♦Just ~ I don’t complain, people think I’m satis- fi ed. – Мен шағымданбайтындықтан елдер мені өмірге дəн риза деп ойлайды. B.prep ~ of үшін, -діктен, -дықтан, өйткені, себебі
♦They are here ~ of us. – Олар біз үшін осында. ♦He walked slowly ~ of his bad leg. - Аяғы ауыратындықтан ол баяу жүрді. ♦Because of his wife being there, I said nothing about it. - Əйелі сонда болғандықтан, мен оған ештеңе айтпадым. bechamel [,beiʃα:’mel] n (Fr) бешамель (пияз
бен жұпар (мускат) жаңғағынан жасалған ақ
соус)
beck I [bek] n (Brit dialect) тау бұлағы
beck II [bek] n (idm) *at one’s/smb’s ~ and call біреуге құлдық ұруға даяр, айтқанын екі
етпейтін ♦The king has always had servants at his ~ and call. – Корольдің қолтығында ылғи да айтқанын екі етпейтін малайлары болғын. ♦I’m not at your ~ and call, you know. – Малайың емес екенімді өзің білесің. beckon [‘bekən] v 1.~ to smb (to do smth) бас
изеу, ымдау, ишара ету, меңзеу, белгі беру ♦She ~ed (to) me (to follow). – Ол маған (ілес деп) ишара етті. ♦ (ауызекі) City life ~s many a country boy. – Қала өмірі талай ауыл жасын еліктіреді. 2. (phr v) *~ smb in, on, over, etc ішке, əріге, жоғарыға, т.б. меңзеу ♦The police- man ~ed us over. – Полицай бізді ішке (қарай) меңзеді. ♦A girl standing at the mouth of the cave ~ed him in. – Үңгір аузында тұрған қыз оған ішке кір деп меңзеді. ♦They ~ed me into the room. – Олар маған бөлмеге ен деп ымдады. becloud [bi’klaud] v 1.қараңғылау, бұлтпен
көлеңкелеу, күңгірттеу 2.шатастыру, ығырын
шығару, бытыстыру ♦Angry words ~ed the is- sue. – Ашулы сөздер мəселені бытыстырып жіберді. become [bi’kʌm] v (ptbecame [bi’keim], ppbe- come) 1.(a) (біреу, бірнəрсе) болу ♦They soon became angry. – Олар біраздан соң ашуланып кетті. ♦He has become accustomed to his new duties. – Ол өзінің жаңа міндеттеріне төселіп алды. ♦The child was to ~ a great leader. – Бала көсем болу үшін туылған еді. ♦She became a doctor. – Ол доктор болды. (b)
(бірн-ң басталғанын білд) ♦It’s ~ing danger- ous. – Қорқынышты бола бастады. ♦The noise of traffi c is ~ing a cause for concern. – Қозғалыс шуы алаңдаушылық туғыза бастады. 2.жарасу, шақ болу, лайық болу;
орынды, жөнді болу ♦Her new hat certainly ~s her. – Жаңа қалпағы оған шынымен де жарасып тұр. ♦Such language does not ~ a lady like you. – Бұлай сөйлеу сен сияқты бикешке жараспайды. ♦It ill ~s you to complain. – Шағымдану саған жараспайды. 3.(idm) *what ~s of smb/smth біреуге/бірн-ге не болды, не
болып жатыр дег мағ ♦What will ~ of my chilf if I die? - Өлсем балама не болады? ♦I wonder what became of the people who lived next door? – Көрші есікте тұратын кісілерге не болды екен? ♦What became of the dreams of our youth? – Жастық шағымыздағы арман-тілектеріміз қайда кетті? becoming [bi’kʌmiŋ] adj 1.жарасымды, шақ
♦a ~ hat – жарасымды қалпақ ♦a ~ hair-style – жарасымды шаш сəні 2.орынды, жарасымды,
лайық, сай ♦He behaved with a modesty ~ his junior position. – Ол өзін өзінің төменгі лауазымына сай ізетпен ұстады. becomingly [bi’kʌmiŋli] adv [қ-з: becoming]
becquerel [‘bekərel] n бекарел,
радиоактивтілікті өлшеу бірлігі
bed [bed] A.n 1.(a) төсек, сəкі, кереует,
төсеніш ♦to go to ~ - ұйқыға кету ♦to be in ~ - төсекте болу ♦I’ve put the children to ~. – Мен балаларды жатқыздым. ♦He has a cup of coffee before ~. – Ұйықтар алдында ол бір шыны кофе ішеді. ♦It’s time for ~. – Ұйықтар кез келді. (b)матрац, төсеніш ♦a feather ~ - қауырсын (толтырылған) матрац ♦a spring ~ - пружиналы матрац (c) «төсек»,
жыныс қатынасы ♦They think of nothing but ~! – Олардың есіл дерті «төсек»! 2.түп,
табан (теңіз, өзеннің, т.б.) ♦to explore the ocean ~ - мұхит түбін зерттеу 3.(балшық,
тас, т.б.) қабаты ♦a ~ of sand – құм қабаты 4.табан, фундамент, негіз ♦The machine rests on a ~ of concrete. – Машина бетон табанға орнатылған. 5.(бақша ішіндегі) шөнек,
таыз, жұйек, шаршы, бөлік, клумба ♦fl ower- ~s – гүл отырғызатын клумбалар ♦a ~ of herbs – шөп өсетін атыздар 6. (idm) *as one makes one’s ~, so one must lie on it (мəтел)
өз ісінің нəтижесін өзі көру *~ and board (қонақ үйлерде) жатын орын ж/е тамақ *~ and breakfast (қонақ үйлерде) жатын орын ж/е
таңғы ас (abbrs B & B, b & b) ♦Bed and break- fast costs £15 a night. – Төсек пен таңғы ас тəулігіне £15 тұрады. *a ~ of roses «раушан
гұлдер бағы», қамсыз рахат өмір ♦Life isn’t a ~ of roses. - Өмір рахат дүние емес. *to die in one’s ~ өз ажалымен қайтыс болу *early to ~ and early to rise (мəтел) бірқалыпты əрі
салауатты өмір сүру . *to have got out of ~ on the wrong side «ұйқыдан сол жамбасымен
тұру», күні бойы шекесін тырыстырып жүру *to go to ~ with smb біреумен «жату», яғни,
жыныс қатынасына түсу *to make the ~ төсек салу, ұйқыға төсекті əзірлеу*to take to one’s ~ төсек тарту, төсек тартып ауыру*to wet the/one’s ~ төсегіне сиіп қою (ұйқыда
пұтына жіберіп алу) B.v (-dd-) 1.~ smth (in smth) мықтап орналастыру, бекіту ♦The bricks are ~ded in concrete. – Кірпіштер бетонға отырғызылған. ♦The bullet ~ded itself in the wall. – Оқ қабырғаға тұрып қалды. 2.(көшет,
т.б.) отырғызу ♦Bed the roots in the compost. - Тамырларды құнарға отырғыз. 3.жатын
орын, төсек беру ♦The wounded were ~ded in the farmhouse. – Жаралылар шаруа үйіне жатқызылды. 4.жыныстық қатынасқа түсу
♦He has ~ded more girls than he can remember. – Оның қанша қызбен «болғаны» есінде жоқ. 5.
(phr v) *~ down түнеу, қону ♦The soldiers ~ded down in a barn. – Солдаттар қораға түнеді. *~ smth down жануарларды жатқызу үшін
сабан төсеу *~ smth out көшеттерді көшіру
bedabble [bi’dæbl] v су қылу, малмандай ету
bedaub [bi’dɔ:b] v~ smth/smb (with smth) былғау, кір-қожалақ ету
bedazzle [bi’dæzl] v көзді жарықпен қару
bedbug [‘bedbʌg] v қандала (жəндік)
bedclothes [‘bedkləuðz] n pl төсек-орын, көрпе-
жастық
-bedded (күрделі сын есім құрайды) ♦a sin- gle-~ room, a double-~ room – бір кісілік, екі кісілік бөлме bedding [‘bediŋ] n 1.көрпе-төсек, жамылғы
2.жануарға төсейтін сабан, қашек 3. (архит)
табан, негіз
bedding plant бақшаға отырғызуға болатын көшет
bedeck [bi’dek] v~ smth/smb (with smth) əшекейлеу, əрлеу, сəндеу
bedel(l) [bi’del] = beadle
bedesman [‚bi:dzmən] = beadsman
bedevil [bi‘devl] v (-ll-; US -l-) қинау, бəле салу,
былықтыру, есеңгірету ♦an industry ~led with strikes – ереуіл есеңгіреткен өнеркəсіп ♦Bad weather ~led our plans. – Қолайсыз ауа-райы жоспарымызды былықтырды. bedew [bi’dju:] v шық тұру, шық жабу
bedfast [‘bedfα:st] adj (ауру я кəріліктен) төсек
тартқан, сал
bedfellow [‘bed,feləu] n 1.төсектес, бір төсекте
ұйықтайтын 2. (ауысп. мағ.) дос, серік,
172
173
одақтас ♦Politics make strange ~s. – Саясат тосын (көзге оғаш) одақтар жасайды. bedgown [‘bedgaun] n əйелдің түнгі көйлегі,
жамылғы киімі
bedim [bi’dim] v көмескі, күңгірт қылу
bedizen [bi’daizn] v əлем-жəлем қылып,
тыраштанып əрі тұрпайы безендіру,
киіндіру
bedizenment [bi’daiznmənt] n [қ-з: bedizen]
bedlam [‘bedləm] n 1.у-шу, азан-қазан, дырду
2.жындыхана, есінен ауысқандар үйі
bedlamite [‘bedləmait] n айкезбе (лунатик)
bedlinen [‘bed,linen] n төсектік шыт, тыстар,
көрпе-жастық тыстары
bedouin (Bedouin) [‘beduin] n (pl өзгермейді)
бəдəуи, бедуин (көшпенді араб(тар)) ♦a ~ tribe – бəдəуи тайпасы bedpan [‘bedpæn] n (науқасқа арналған)
дəреттік астау, шара
bedpost [‘bedpəust] n төсектің аяғы (төрт
сирағының бірі)
bedraggled [bi’drægld] (кейде draglled)
adj сүме-сүме болған, малмандай болған
(жауыннан, балшықтан)
bedrid(den) [‘bed,rid(n)] adj (аурудан,
кəріліктен) төсек тартқан
bedrock [‘bedrɒk] n 1.негізгі идеялар,
қағидалар, принциптер ♦Their determination to remain independent was the ~ on which the war effort was rested. – Олардың тəуелсіз болып қала бермекке деген байламы олардың соғысқа жүгінуіне негіз болды. 2. (геол) құм, топырақ
қабаттарының астында жатқан қатты жыныс
bedroll [‘bedrəul] n (сыртта ұйықтауға
арналған) орамалы төсек
bedroom [‘bedru(:)m] n 1.ұйықтайтын бөлме,
ұйқы бөлмесі ♦a ~ suburb – қалаға қатынап істеушілер тұратын қала маңы 2. (idm) *to make/have ~ eyes қызға я жігітке қылмыңдау
bedside [‘bedsaid] n 1.төсек басы, тұсы, маңы
♦Relatives have been at his ~ all week, hoping that he will regain consciousness. – Есін жияр деген үмітпен туыстары оның төсегінің басында апта бойы болды. ♦~ lamp, table – төсек маңы шамы, столы 2. (idm) * ~ manner дəрігердің науқасқа деген қарым-қатынасы
♦Dr Green has a good ~ manner. – Доктор Грин науқастарға сондай сыпайы.