1 Қазақстан аумағындағы тас ғасырына қатысты археологиялық ескерткіштердің ашылуы
Ноғай Ордасы.Аумағы жəне этникалық құрамы?
жүктеу/скачать 361,01 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қазақ халқының қалыптасуының алғышарттары
Ноғай Ордасы.Аумағы жəне этникалық құрамы?13 ғасырда Қазақстанның солтүстік-батысында Ноғай Ордасы мемлекеттік бірлестігі құрылды. Аумағы – Еділ мен Жайық өзендерінің аралығы. Орталығы – Сарайшық қаласы. Ноғай– жорықты Батыймен бірге бастап, Алтын Орданың бес ханы тұсында қолбасшы болған адам. Ноғай əскерінің көпшілігі түрік тілдес маңғыт тайпасы болғандықтан "маңғыт елі" деп те аталған. Ноғай Ордасының негізін қалаған – Ноғайдан кейінгі Едіге. Орда Едігенің баласы Нұрад-дин (1426-1440) тұсында өз алдына жеке мемлекет болып, Алтын Ордадан бөлініп шықты. Ноғайлар 15 ғасырдың ортасында Сырдарияның орта ағысына дейін жетіп, бекініс қалаларды жаулап алды. Орда билігі мұрагерлік жолмен берілді. Ұлысты билеушілер – мырзалар өз жерінде шексіз үстемдік етті. 16 ғасырда Ноғай Ордасы ыдырай бастады. Халқының кейбір бөліктері Кіші жүзге қосылды. Қазақ халқының қалыптасуының алғышарттары?(мұнда қазақ хандығы құрылуын сұрап тұрған жоқ шатаспаймз,ол бөлек сұрақ) Қазақ халқының қалыптасу кезеңдері: Көне заман- б.з.д VIII- б.з V Əуелгі орта ғасыр- VI-X. Орта ғасыр-X-XIII. Кейінгі орта ғасыр- XIV-XV. Қазақстан жерінде этникалық процестің шешуші кезеңі- Б.з.б. I мыжылдығының ортасы, түріктердің жаппай көшіп келуіне баланысты.Ежелгі сақ, сармат, үйсін, қаңлылардың ұрпағымен араласқан түріктер этно-демографиялық жағдайды өзгертті.Этникалық қалыптасу процесінің келесі кезеңі-X-XII ғасырларда өмір сүрген Қарахан жəне Қыпшақ хандықтарымен байланысты.XIII ғасырдың басында Шыңғыс хан қысымына шыдай алмай көшіп келген наймандар мен керейлер де бұл процеске өз үлестерін қосты. Монғол шапқыншылығы халық болып қалыптасу процесіне тежеу болды.XIII-XIV ғасырларда Ақ Орда, Моғолстан, Əбілхайыр хандығы, Ноғай Ордасының құрылуы мен нығаюы қазақ тайпаларының бірігуіне əкелді.XV ғасырда Қазақ хандығының құрылуы қазақ халқының қалыптасуы процесінің аяқталуын тездетті.XVI ғасырдың басында Қазақ хандығы біріктірген тайпалар қазақ этносының негізін құрады: үйсін, қаңлы, қыпшақ, арғын, дулат, керей, найман, алшын, қоңыраттар т.б. Бұл тайпалардың тілі-түркі тілі, антропологиялық типі-монғол нəсілінің оңтүстік сібір тобы.Шаруашылығы-көшпелі мал шаруашылығы жəне егіншілік.Тайпалар мен халықтардың бірігуінің маңызды кепілі-шаруашылық пен шаруашылық байланыстардың дамуы т,б.Қазақ халқының қалыптасу процесі 14-15 ғ аяқталды.Саяси жағынан шшыраңқы этникалық туыстас топтардың басы қосылып, қазақ рулары мен тайпаларының бірігуіне Қазақ хандығының құрылуы əсер етті.XV ғ-дың екінші жартысы –XVI ғасырда негізгі этникалықбірігуі,халық болып қалыптасудың аяқталуын тездетті.XV-XVII ғ-р- Қазақстанның аумағындағы тұрғындарға іс жүзінде ортақ негізгі белгілер мен қазақ этносының өзіне тəн материалдық жəне рухани мəдениеті бекіп жетілді жүктеу/скачать 361,01 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|