1 дәріс. Механикалық қозғалыстардың теориялық негіздері
жүктеу/скачать 3,36 Mb. Pdf көрінісі
|
| k
υ импульс тасымалдайды. Мұнда S –тесік қимасының ауданы, ρ – сұйық тығыздығы, – ағыншаның жылдамдығы. Бұл импульс аққан сұйыққа ыдыс тарапынан беріледі. Олай болса, Ньютонның үшінші заңы бойынша аққан сұйық тарапынан ыдысқа шамасы k импульс беріледі, яғни ыдысқа p ρSυ t = − = − k F υ күш түседі. Бұл күшті тесіктен шыққан ағыншаның реакция күші деп атайды. Егер ыдысты арба үстіне орналастырса, p F күштің әрекетінен арба ағынша бағытына қарсы қозғала бастайды. Реакция күші p F -дің модулін (13.4.1) формула көмегімен есептейік: 2 2 . p F ρSυ ρghS = = (13.4.2) Егер p F күш модулі бойынша тесікті жапқан тығынға сұйық тарапынан түскен гидростатикалық қысым күшіне тең болса, ол ρghS шамасымен анықталар еді. Көрініп отырған айырмашылық аққан сұйықтың қысым үлестірілуін өзгертуімен байланысты. Сонымен, Торричелли тәжірибесі көмегімен сұйықтар мен газдар механикасындағы импульстің сақталу заңын қарапайым, әрі көрнекті түсіндіруге болады. Ағып шыққан газ ортаның реакциясына реактивті моторлар мен зымырандардың жұмысы негізделген. 13.4.2 - сурет F p k 13.4.2. Ішкі үйкеліс күштері Идеал сұйық , яғни, үйкеліс білінбейтін сұйық орта түсінігі абстракция екені ақиқат. Бұны күнделікті тәжірибе дәлелдеп отыр. Барлық реал сұйықтар мен газдарға көп не аз дәрежеде тұтқырлық немесе ішкі үйкеліс тән қасиет. Тұтқырлықты сұйықта немесе газда қайсыбір күш әрекетінен пайда болған қозғалыс оның себебі болған күш әрекеті жойылғаннан кейін біртіндеп тоқтағанынан байқауға болады. Ішкі үйкеліс күштері бағынатын заңдылықтарды анықтау үшін мынадай тәжірибені сараптайық. Сұйық ортаға d ара қашықтыққа қарағанда сызықтық өлшемдері анағұрлым үлкен бір-біріне параллель екі пластина орналастырылған (13.4.3-сурет). Төменгі пластина бір орында ұсталып тұрады да, жоғарғы пластина оған қарағанда 0 жүктеу/скачать 3,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|